Ενας από τους Eλληνες που βρέθηκαν εδώ και τρεις μήνες στην πρώτη γραμμή της μάχης απέναντι στην πανδημία είναι ο πρέσβης της χώρας μας στο Πεκίνο Γιώργος Ηλιόπουλος. Ο κ. Ηλιόπουλος ανέλαβε τα καθήκοντά του το 2019. Oπως εξηγεί στη συνέντευξή του στην «Κ», ο ίδιος και τα στελέχη της ελληνικής πρεσβείας έζησαν τις ειδικές συνθήκες που επιβάλλει η αντιμετώπιση του ιού, προχώρησαν σε ενέργειες επαναπατρισμού Ελλήνων που δραστηριοποιούνται στην Κίνα, αλλά και συνέβαλαν στην ενίσχυση της ελληνοκινεζικής συνεργασίας που έχει επεκταθεί και στην υποστήριξη του συστήματος υγείας.
– Κύριε Πρέσβη, ποια είναι η κατάσταση των Ελλήνων που ζουν στην Κίνα; Κληθήκατε να αντιμετωπίσετε έκτακτα περιστατικά ανθρώπων που νόσησαν και ζήτησαν τη βοήθεια της πρεσβείας;
– Οι Eλληνες που δραστηριοποιούνται στην Κίνα δεν πρέπει ξεπερνούν τα 1.000 άτομα. Μία «ευτυχής» συγκυρία είναι ίσως ότι την περίοδο που οι κινεζικές αρχές έλαβαν τα αυστηρά περιοριστικά μέτρα, πολλοί εξ αυτών ευρίσκοντο, λόγω της αργίας της κινεζικής πρωτοχρονιάς, στην Ελλάδα και έτσι δεν χρειάστηκε να αντιμετωπίσουν την εξάπλωση της επιδημίας. Ορισμένοι έκτοτε επέστρεψαν, αλλά οι περιορισμοί που επιβλήθηκαν πρόσφατα και η απουσία πτήσεων δεν το επέτρεψαν σε όλους. Πάντως, το σύνολο της ελληνικής κοινότητας που παρέμεινε εδώ κατά τη διάρκεια της κρίσης, αντιμετώπισε την κατάσταση ψύχραιμα και ακολούθησε τις οδηγίες των τοπικών αρχών. Για πολλούς, παρακολουθώντας τις εξελίξεις σε άλλες χώρες, η Κίνα ίσως φαίνεται πλέον σήμερα πιο ασφαλής. Για την πρεσβεία της Ελλάδος και το προσωπικό της, το οποίο καθ’ όλη την περίοδο της έξαρσης του ιού στην Κίνα εργάζεται, ως οφείλει, αδιαλείπτως, με συνέπεια και πνεύμα προσφοράς, η μεγαλύτερη πρόκληση στην αρχή της κρίσης, ήταν ο έγκαιρος και ασφαλής επαναπατρισμός των Ελλήνων πολιτών από την αποκλεισμένη επαρχία Χουμπέι και την πόλη Γουχάν, το επίκεντρο της επιδημίας. Σήμερα, είναι η εξασφάλιση και η αποστολή εξοπλισμού και αναλωσίμων για τις ανάγκες του συστήματος υγείας της χώρας μας. Είμαι, εάν μου επιτρέπετε μία προσωπική αναφορά, ιδιαίτερα υπερήφανος για τις προσπάθειες που κατεβλήθησαν και καταβάλλονται, υπό δύσκολες συνθήκες, τόσο από την πρεσβεία όσο και από τις προξενικές μας αρχές στην Κίνα. Οι επιτυχίες βέβαια, μικρές και μεγάλες, είναι συλλογικές και δεν θα ήταν δυνατές χωρίς τις οδηγίες και συνδρομή της κεντρικής υπηρεσίας του υπουργείου Εξωτερικών, το οποίο βρίσκεται από την αρχή στην πρώτη γραμμή της προσπάθειας αυτής.
– Πώς αντιμετώπισαν οι Κινέζοι πολίτες την απότομη αλλαγή της ζωής τους αυτό το τρίμηνο;
– Η Κίνα μοιράζεται, εκτιμώ, ένα κοινό στοιχείο με την Ελλάδα, μια εξίσου αρχαία χώρα με λαμπρό πολιτισμό: τη συλλογική αίσθηση της επιβίωσης και αποφυγής, στο μέτρο του δυνατού, του απευκταίου ή του «χάους» όπως το ονομάζουν εδώ. Είναι ίσως κάτι που λίγοι λαοί, όπως ο ελληνικός, μπορούν να αντιληφθούν. Η αίσθηση αυτή, ως συνιστώσα σοφίας του κινεζικού πολιτισμού, λειτούργησε, αμέσως μετά την επίσημη παραδοχή της επιδημίας, με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα, παρά την, για πολλούς, αρχική καθυστέρηση στη λήψη μέτρων. Τα μέτρα βέβαια, όταν ήλθαν, ήσαν πρωτοφανή και δρακόντεια, ακόμα και για τα δεδομένα της Κίνας. Είχαν σημαντικό κόστος, από πολλές απόψεις, αλλά απεδείχθησαν αποτελεσματικά. Η κριτική των Κινέζων πολιτών, λοιπόν, δεν αφορά τόσο τα μέτρα και το εύρος τους όσο τα πρώτα στάδια διαχείρισης του προβλήματος εκ μέρους της διοίκησης και την αδυναμία του συστήματος υγείας να ανταποκριθεί εγκαίρως. Τα μέτρα έγιναν δεκτά, ίσως και λόγω της οδυνηρής εμπειρίας του SARS (2003), ως αναπόφευκτα και τηρήθηκαν με στωικότητα, αυτοπειθαρχία και πνεύμα συλλογικότητας.
– Eλαβε η κινεζική κυβέρνηση έκτακτα δημοσιονομικά και νομισματικά μέτρα διασφάλισης του εισοδήματος των εργαζομένων και στήριξης των επιχειρήσεων και των αγορών δημόσιου και ιδιωτικού χρέους σαν αυτά που λαμβάνονται τώρα στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ;
– Ασφαλώς ελήφθησαν μέτρα, όπως η δανειοδότηση μεγάλων και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, στοχευμένες φοροαπαλλαγές, αύξηση του επιτρεπόμενου ορίου δημοσιονομικού ελλείμματος και έκδοση νέων ομολόγων. Σημειώνεται ότι τα μέτρα στήριξης αφορούν περισσότερο τράπεζες και επαρχιακές κυβερνήσεις, παρά νοικοκυριά και εργαζομένους, ώστε να υποστηριχθούν η αγορά και η επιχειρηματικότητα. Τα μέτρα δεν έχουν τον γενικό και οριζόντιο χαρακτήρα των αντίστοιχων ευρωπαϊκών μέτρων και υπολείπονται ποσοτικά αυτών. Ωστόσο, η Κίνα έχει συνολικά διαθέσει μέχρι σήμερα πάνω από 564 δισεκατομμύρια δολάρια, σχεδόν όσα διέθεσε για τη στήριξη της οικονομίας στην κρίση του 2008.
– Πιστεύετε ότι στην Κίνα μπορεί σταδιακά να αποκατασταθεί ο ρυθμός της οικονομικής και κοινωνικής ζωής; Ποιες είναι οι «καλές πρακτικές» που μπορούν να αποτελέσουν παράδειγμα για άλλες χώρες;
– Στο επίπεδο της ανάσχεσης της πανδημίας, η Κίνα διαθέτει πλέον πλούσια εμπειρία και γνώση. Ωστόσο, υπάρχει έντονος φόβος αναζωπύρωσης από τα λεγόμενα «εισαγόμενα κρούσματα», περίπου 700 από 42 χώρες (το 90% εξ αυτών Κινέζοι πολίτες που επιστρέφουν). Διά τούτο επιβλήθηκαν και η πρόσφατη απαγόρευση εισόδου αλλοδαπών και ο δραστικός περιορισμός πτήσεων. Πάντως, η σταδιακή επιστροφή στην καθημερινότητα δεν είναι έννοια ασύμβατη με τη διατήρηση σε ισχύ ορισμένων προληπτικών μέτρων και προσαρμογών στον τρόπο ζωής μας, όπως για παράδειγμα η διεύρυνση των ψηφιακών υπηρεσιών – τομέας όπου η Κίνα έχει πολλά να διδάξει. Η δική μας προσαρμογή βεβαίως θα πρέπει να γίνεται με γνώμονα τον σεβασμό των ατομικών δικαιωμάτων και των ελευθεριών στη χώρα μας.
– Η παγκόσμια οικονομία στηρίζεται στην κινεζική παραγωγή αγαθών. Εχει ενεργοποιήσει το Πεκίνο έκτακτο πρόγραμμα διασφάλισης της παραγωγής των αγαθών αυτών; Και τι σημαίνει αυτό για την Ελλάδα;
– Η πανδημία αφορά πλέον όλες τις χώρες και τη δική τους οικονομική δυναμική. Η Κίνα επιδιώκει την απρόσκοπτη και έγκαιρη μεταφορά των πρώτων υλών που χρειάζεται και τη διατήρηση της ισχυρής ζήτησης αγαθών και υπηρεσιών που παράγει διεθνώς, όχι μόνο υγειονομικού υλικού. Στο πλαίσιο της αλληλεξάρτησης των οικονομιών, η αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων απαιτεί κοινές πολιτικές και συνεννόηση, άρα κοινές λύσεις που στηρίζονται σε κοινούς κανόνες παιχνιδιού, υγιούς ανταγωνισμού, κανόνες αμοιβαιότητος κ.λπ. Η Ελλάδα σε συνεργασία με την Κίνα εξασφάλισε την έγκαιρη και ασφαλή μεταφορά μεγάλων ποσοτήτων κινεζικού υγειονομικού υλικού στην Αθήνα, σε μια περίοδο κρίσης και οξύτατου διεθνούς ανταγωνισμού. Αυτό επετεύχθη χάρη στους Ελληνες δωρητές και χορηγούς, σε συμβολικές αλλά πάντα ευπρόσδεκτες προσφορές κινεζικών φορέων, αλλά και χάρη στην άριστη διμερή μας πολιτική και διπλωματική συνεργασία. Τούτο προοιωνίζεται μία ακόμα στενότερη και αμοιβαίως επωφελή συνεργασία της Ελλάδας με τη φίλη Κίνα στο μέλλον.