Τα όρια της Ευρώπης

4' 1" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Στην ευρωπαϊκή επιχείρηση επιτήρησης του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη, που ξεκίνησε στα τέλη Μαρτίου κατ’ εφαρμογήν των αποφάσεων της διάσκεψης του Βερολίνου, δόθηκε ελληνικό όνομα: «Operation Irini». Ισως ο σκοπός της χειρονομίας ήταν να εξευμενισθεί η Αθήνα, που είχε πολύ θυμώσει για τον αποκλεισμό της από τη διάσκεψη. (Ο αποκλεισμός ήταν το τίμημα της νυχτερινής επίσκεψης του στασιαστή Χαλίφα Χαφτάρ στην Αθήνα.)

Ασήμαντη λεπτομέρεια, πάντως, η ονοματοδοσία της επιχείρησης, αλλά και η ίδια η επιχείρηση, διότι οι εχθροπραξίες είχαν αναζωπυρωθεί ήδη μία εβδομάδα πρωτύτερα και έκτοτε συνεχίζονται, παρά τις ευγενείς προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ενωσης να εφαρμόσει τις αποφάσεις της διάσκεψης του Βερολίνου. Ο στασιαστής «στρατάρχης» βομβαρδίζει εξ αποστάσεως, στα τυφλά, και καμιά φορά πετυχαίνει κανένα νοσοκομείο ή καμιά φυλακή. Οι άλλοι, της νόμιμης κυβέρνησης που έχει αναγνωρισθεί από τον ΟΗΕ, υποτίθεται ότι αντεπιτίθενται ηρωικά, αλλά ποτέ δεν αλλάζει τίποτε στον χάρτη και την πληρώνουν, ως συνήθως, οι άμαχοι. Είναι χαρακτηριστικό ότι, ύστερα από δύο εβδομάδες κατά τις οποίες εξελίσσεται η εαρινή αντεπίθεση του στρατάρχη με το βαμμένο μουστακάκι, μπορεί να κομπάζει για μόλις 41 νεκρούς αντιπάλους, στους οποίους ενδεχομένως να μετράει και τους αμάχους.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση, ωστόσο, καλά κάνει και ασχολείται (το ρήμα περιγράφει ακριβώς τη δράση της Ε.Ε. στο ζήτημα) με τον εμφύλιο στη Λιβύη. Κατ’ αρχάς, για τον λόγο ότι η ίδια είχε τον καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία του προβλήματος. Επειτα, διότι τόσες καλές θέσεις εργασίας στις Βρυξέλλες –και μάλιστα θέσεις υψηλής εξειδίκευσης– πρέπει κάπως να δικαιολογούνται. Επίσης, αν η Ε.Ε. καταπλήξει το σύμπαν εν μέσω πανδημίας, πετυχαίνοντας την πολυπόθητη ειρήνευση στη Λιβύη, μετά ποιος θα έχει μούτρα να ψελλίσει κουβέντα για τη θλιβερή ανεπάρκεια της Ευρώπης, τόσο στη διοικητική όσο και στην οικονομική αντιμετώπιση της πανδημίας; Τέτοια θα είναι η χαρά, η αγαλλίαση και ο θαυμασμός για το μέγα επίτευγμα της Ευρώπης, ώστε για λίγο ο κόσμος θα έχει ξεχάσει την πανδημία!..

Ειρωνεύομαι, θα το έχετε καταλάβει. Το Λιβυκό και, ασφαλώς, οι ευρωπαϊκές φιλοδοξίες για την ειρήνευση στην περιοχή είναι ένα αστείο (άνοστο αστείο, που δεν βγάζει γέλιο), όταν το εξετάζεις μέσα στην εικόνα της ευρωπαϊκής αδυναμίας που αποκάλυψαν οι έκτακτες συνθήκες μιας πρωτοφανούς οικουμενικής υγειονομικής κρίσης. Οταν η φωτιά είναι μέσα στο σπίτι σου και εσύ αφήνεις τον ένοικο του κάθε δωματίου να δει πώς θα τα βγάλει πέρα μόνος του, είναι αστείο να ασχολείσαι, καλοπροαιρέτως έστω, με τους καβγάδες των γειτόνων παρακάτω.

Φυσικά, θα περάσει και αυτό – δεν πρόκειται να διαλυθεί η Ε.Ε. από την πανδημία, θα εξακολουθεί να υπάρχει και την επόμενη ημέρα. Ομως, εφόσον δεν υπάρξει σοβαρή και στιβαρή ευρωπαϊκή πολιτική για μια κατάσταση την οποία όλοι αντιλαμβάνονται ως πόλεμο, η εικόνα αυτής της αδυναμίας θα έχει μείνει. Δεν εννοώ την απροθυμία δημοσιονομικής αλληλεγγύης, αλλά την πραγματική αδυναμία να υπάρξει τέτοιου είδους αλληλεγγύη, αδυναμία η οποία θα θέτει ένα ευδιάκριτο όριο πλέον στις δυνατότητες της Ενωσης για την εξέλιξή της.

Το «πρότζεκτ Ενωμένη Ευρώπη» γεννήθηκε μέσα από τα ερείπια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, βεβαρημένο εντούτοις με την ειρωνεία ότι σε κάθε στάδιο της εξέλιξής της ήταν γνωστό ότι επρόκειτο για μια μορφή ένωσης η οποία απέκλειε μεν τον πόλεμο μεταξύ των μελών της, αλλά δεν ήταν σχεδιασμένη για να αντιμετωπίσει τον πόλεμο από εξωτερικούς παράγοντες. Αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο, πάντα το γνωρίζαμε. Είναι διαφορετικό, όμως, να συμβαίνει στην εποχή μας και να το βιώνουμε, όπως τώρα με την Ευρώπη να αντιμετωπίζει την πανδημία, ακολουθώντας την πανάρχαια και δοκιμασμένη πολιτική υστάτης ανάγκης που λέγεται «ο σώζων εαυτόν σωθήτω».

Στην καλύτερη περίπτωση, η συνειδητοποίηση των ορίων του ευρωπαϊκού πειράματος μπορεί να είναι το αντίστοιχο της διαδικασίας ενηλικίωσης για το πρότζεκτ. Ισως, δηλαδή, να δώσει την ώθηση για την υπέρβαση του ψυχολογικού ορίου, που εμποδίζει σήμερα την Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων – τη μόνη ρεαλιστική δυνατότητα, εκτός από εκείνη του τέλματος. Εχουμε μέλλον, ας μη βιαζόμαστε.

Για να επιστρέψω όμως εκεί από όπου ξεκίνησα, ανεξαρτήτως των δυνατοτήτων της Ευρώπης και όποιου άλλου καλοθελητή, θεωρώ μάταιη την προσπάθεια ειρήνευσης στη Λιβύη. Εκεί οι διαφορές είναι βαθύτερες από ιδεολογικές, οικονομικές ή φυλετικές. Τις αποκαλύπτει μια απλή σύγκριση των μορφών των ηγετών δύο αντιμαχόμενων πλευρών. Ο μεν νόμιμος πρωθυπουργός, Αλ Φαράζ, βάφει μαύρα τα μαλλιά του και αφήνει κροτάφους, φαβορίτες, μουστάκι και φρύδια (συγκεκριμένα τις επτά τρίχες και στα δύο συνολικά) λευκά. Αντιθέτως, ο στασιαστής Χαλίφα Χαφτάρ, ο «στρατάρχης», βάφει μουστάκι και φρύδια μαύρα, αλλά αφήνει τα μαλλιά λευκά. Λυπάμαι πολύ, αλλά τέτοιες διαφορές δεν γεφυρώνονται. Μόνο το αίμα τις λύνει, δυστυχώς. 

Σχετική μελέτη έχει συνταχθεί εδώ και μήνες από το Ινστιτούτο Εντοπισμού και Μελέτης Βαψομαλλιάδων (ΙΕΜΕΒ), την οποία μάλιστα έχει επιμεληθεί ο δρ Κ. Μ. Μολονότι η λαμπρή και προφητική αυτή μελέτη παραμένει έως σήμερα αδημοσίευτη, αντίγραφά της έχουν διαβιβασθεί εγκαίρως διά της αρμοδίας οδού σε όλες τις εμπλεκόμενες κυβερνήσεις. Το ΙΕΜΕΒ μπορεί να έχει αναστείλει προσωρινώς τη λειτουργία του, εξαιτίας της πανδημίας, ωστόσο έχει επίγνωση της ηθικής υποχρέωσής του να μοιράζεται τα αποτελέσματα των μελετών του με τους αρμοδίους.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή