Αγωνιστής, πεταμένος στους δρόμους

Αγωνιστής, πεταμένος στους δρόμους

3' 17" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Κυκλοφορεί με την «Κ» της επόμενης Κυριακής το δεύτερο βιβλίο της εκδοτικής σειράς «1821: Με την πένα των πρωταγωνιστών». Πρόκειται για τα «Απομνημονεύματα περί της Φιλικής Εταιρίας», του Εμμανουήλ Ξάνθου. Το βιβλίο προλογίζει και «υποστηρίζει» με κατατοπιστικά σχόλια η Μαρία Παπαναστασίου, αναπληρώτρια διευθύντρια του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου.

Εκ των ιδρυτών της Φιλικής Εταιρίας, ο Ξάνθος έχει συγκεντρώσει σε αυτό το βιβλίο μερικές από τις επιστολές που αντάλλαξαν μεταξύ τους οι Φιλικοί από το 1817 έως το 1839. Ολο το αρχείο του φυλάσσεται στην Ιστορική και Εθνολογική Εταιρία της Ελλάδος.

Οκτώ δεκαετίες πριν, τα «Απομνημονεύματα» του Ξάνθου είχαν κυκλοφορήσει από την Εταιρία Ιστορικών Εκδόσεων, η οποία εγκαινίαζε έτσι τις εκδόσεις της. Με αφορμή αυτό, η «Καθημερινή» φιλοξένησε τότε (13/5/1940) ένα άρθρο του Γιάννη Κορδάτου, ιστορικού και συγγραφέα της «Κοινωνικής σημασίας της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821» (1924).

«Η επανέκδοση αυτή», σημείωνε ο Κορδάτος, «ήρθε στην ώρα της γιατί από χρόνια τώρα δεν ήταν εύκολο να βρη κανείς στα παλαιοβιβλιοπωλεία τα Απομνημονεύματα του Ξάνθου και το σπουδαιότερο, έρχεται να ενισχύση τις ιστορικές έρευνες και μελέτες για τις οποίες κάναμε παραπάνω λόγο. Είναι καιρός να ριχθούμε με τα μούτρα στη μελέτη της ιστορίας του μεγάλου αγώνα του Εικοσιένα. Οσο κι αν έχουν γραφτή πολλές ιστορίες, εκείνοι που έχουν ανησυχίες μέσα τους πρέπει να μελετήσουν την ιστορία της Εθνικής μας Παλιγγενεσίας απ’ τις πηγές της. Υπάρχουν ένα σωρό μονογραφίες κι ακόμα τα Απομνημονεύματα πολλών απ’ εκείνους που πρωτοστάτησαν στον μεγάλον αγώνα. Και πρώτα πρέπει να μελετηθή η ιστορία και η δράση της Φιλικής Εταιρίας, παράλληλα με την ιστορία και τη δράση του Ρήγα Βελεστινλή, που κατά τη γνώμη μας είναι ο πιο μεγάλος αρχηγός της νεοελληνικής ιστορίας. […] Για την Εταιρία του Ρήγα δεν έχουν δυστυχώς γραφή πολλά και οι πηγές είναι σκοτεινές […] Για τη Φιλική Εταιρία όμως υπάρχουν πολλές πηγές που μας βοηθούνε να εξιχνιάσουμε πολλά σημεία που παλαιότερα τα θεωρούσαν σκοτεινά. Και μια από τις πηγές που θα μας βοηθήσουν να μελετήσουμε την ιστορία της Φιλικής Εταιρίας είναι και τα όσα έγραψεν ο Εμμανουήλ Ξάνθος στα 1845 με τον τίτλο “Απομνημονεύματα περί της Φιλικής Εταιρίας”.

Αγωνιστής, πεταμένος στους δρόμους-1

Τα «Απομνημονεύματα περί της Φιλικής Εταιρίας» του Εμμανουήλ Ξάνθου, το δεύτερο βιβλίο της εκδοτικής σειράς «1821: Με την πένα των πρωταγωνιστών», κυκλοφορούν με την «Κ» της επόμενης Κυριακής. Οπως υποστήριζε ο Κορδάτος: «Είναι καιρός να ριχθούμε με τα μούτρα στη μελέτη της ιστορίας του μεγάλου αγώνα του Εικοσιένα».

»Είναι αλήθεια πως ο Ξάνθος πολλές φορές περιαυτολογεί. Λίγο πολύ όμως όλοι το κάνουν αυτό. Μια που παραγκωνίστηκε και μάλιστα υπήρξαν πολλοί που αρνήθηκαν τις υπηρεσίες του και τη συμβολή του στη Φιλική Εταιρία, αναγκάστηκε να παραφουσκώση μερικά πράγματα που σχετίζονται με τη δράση του για να αποκαταστήση την αλήθεια. […]

Εκείνο όμως που έκανε ο Ξάνθος ήταν να δώση τον εαυτό του στην Εταιρία και μάλιστα σαν μασσόνος που ήταν –το ομολογεί ο ίδιος– να προσφέρη όλη του την πείρα για την καλή οργάνωση της Εταιρίας.

»[…] Απ’ όλους αυτούς τους λόγους [σ.σ. που οδήγησαν στον παραγκωνισμό] και από άλλους που δεν μας παίρνει τούτο το σημείωμα για να τους να αναφέρωμε, ο Ξάνθος παραγκωνίστηκε και η δράση του και η συμβολή του στη Φιλική Εταιρεία ξεχάστηκαν. Μερικοί μάλιστα είχαν και συμφέρο να παραμερίσουν τον Ξάνθο για να παρουσιασθούν αυτοί αρχηγοί και πρωταγωνιστές. Γι’ αυτό, άμα ο Φιλήμων έβγαλε το “Δοκίμιον περί της Φιλικής Εταιρίας” έδωκε πίστη σε κείνους που είχαν συμφέρον να παραμορφωθή η ιστορική αλήθεια και δεν έγραψε όσα έπρεπε για τη δράση του Ξάνθου. Πιο ύστερα βέβαια έκαμε την επανόρθωση. Στα πρώτα, λοιπόν, μετεπαναστατικά χρόνια ο Ξάνθος ήταν ξεχασμένος […] και μόνον άμα έβαλε τις φωνές ο Φιλήμων θυμήθηκαν τότε οι κυβερνώντες πως υπήρχεν ένας αγωνιστής που αν έδρασε και προετοίμασε όσο μπορούσε τον αγώνα, τώρα που υπήρχε ελεύθερο Κράτος, αυτός ήταν πεταμένος στους δρόμους».

«Οπως κι αν είν’ όμως», έγραφε ο Κορδάτος, «ο Ξάνθος ήταν μια εξαιρετική φυσιογνωμία και ήρθεν ο καιρός να μελετήσουμε τη δράση του». Και κατέληγε: «Οι Σχολικές Βιβλιοθήκες θα έπρεπε να γεμίσουν όλες από τέτοιου είδους βιβλία».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή