Απόλυτος αιφνιδιασμός για τους παράγοντες της διεθνούς αγοράς πετρελαίου ήταν η πρωτοφανής στην ιστορία πτώση της τιμής του αμερικανικού αργού, που στις τελευταίες δύο συνεδριάσεις βρίσκεται πλέον σε επίπεδα κάτω του μηδενός.
Από τη συνεδρίαση της Δευτέρας τα προθεσμιακά συμβόλαια πετρελαίου άμεσης παράδοσης αλλάζουν χέρια σε τιμές -4,55 δολάρια το βαρέλι, ενώ τα συμβόλαια παράδοσης Μαΐου υποχώρησαν έως και στα -40 δολάρια το βαρέλι, καταγράφοντας πτώση άνω των 55 δολαρίων το βαρέλι. Στην πράξη, η ασύλληπτη αυτή πτώση σημαίνει ότι οι διαπραγματευτές πετρελαίου πληρώνουν τους επίδοξους αγοραστές για να αγοράσουν το πετρέλαιό τους.
Την ίδια στιγμή το Brent υποχωρούσε στα 18,10 δολάρια το βαρέλι, κάτω από το ψυχολογικό όριο των 20 δολαρίων για πρώτη φορά μετά 18 χρόνια. Εχει εν ολίγοις σημειώσει πτώση πάνω από 60% σε σύγκριση με τα επίπεδα στα οποία βρισκόταν η τιμή του τον Ιανουάριο.
«Θεωρούσα πάντα το πετρέλαιο κάτι σαν αποθεματικό νόμισμα», σχολίασε μιλώντας στο Reuters ο Γκρέγκορι Πέρντον, στέλεχος της Arbuthnot Latham, και επισήμανε πως το πετρέλαιο «αποθηκεύει αξία, ελέγχεται από τους ηγέτες του κόσμου και κάνει τον κόσμο να γυρίζει». Οπως τονίζει ο ίδιος, όμως, η άλλοτε αδιανόητη υποχώρηση της τιμής του αμερικανικού αργού σε αρνητικό έδαφος «ήταν μια έκκληση για αφύπνιση και υπενθυμίζει στους επενδυτές ότι οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου συνεπάγονται χαμηλό πληθωρισμό, πολλές πτωχεύσεις, χαμηλή ανάπτυξη και περισσότερη πολιτική αστάθεια, καθώς κυκλοφορούν στο σύστημα λιγότερα πετροδολάρια».
Μιλώντας στους Financial Times ο Κρίστοφερ Χέινς, αναλυτής στην Energy Aspects, επισήμανε τη διαφορά ανάμεσα στην πρωτοφανή υποχώρηση του αμερικανικού αργού και σε εκείνη του Brent. Οπως τόνισε, η πτώση του αργού αντανακλά εν μέρει τα οικονομικά προβλήματα των πετρελαϊκών εταιρειών αλλά και την ανεπάρκεια αποθηκευτικών χώρων. Οσον αφορά όμως το Brent, είναι γεγονός ότι μπορεί να αποθηκευτεί σε δεξαμενόπλοια και να μεταφερθεί εύκολα σε περιοχές όπου η ζήτηση είναι μεγαλύτερη. Ως εκ τούτου, η υποχώρησή του «αντανακλά την εικόνα της ευρύτερης έλλειψης ζήτησης».
Η ιστορική εξέλιξη της αρνητικής τιμής του αργού είναι απότοκος μιας εξίσου πρωτοφανούς μείωσης κατά τουλάχιστον 30% που σημείωσε η ζήτηση και η κατανάλωση «μαύρου χρυσού». Αιτία, βεβαίως, δεν είναι άλλη από την πανδημία, η αντιμετώπιση της οποίας υπαγόρευσε αναστολή της οικονομικής δραστηριότητας στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη, καθήλωσε τα αεροσκάφη στο έδαφος, έδεσε τα πλοία στα λιμάνια μειώνοντας δραστικά τις θαλάσσιες μεταφορές και το διεθνές εμπόριο και έκλεισε δισεκατομμύρια ανθρώπους στα σπίτια τους σε όλον τον κόσμο.
Συνηγόρησε, όμως, και η υπερπαραγωγή «μαύρου χρυσού» που έχει προηγηθεί τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω της σχιστολιθικής επανάστασης στις ΗΠΑ. Εχει, άλλωστε, προηγηθεί τις τελευταίες εβδομάδες ο ανταγωνισμός ανάμεσα στη Σαουδική Αραβία και στη Ρωσία, που μέχρι προ δέκα ημερών είχαν αυξήσει την παραγωγή τους με στόχο την κατάκτηση μεγαλύτερου μεριδίου στην παγκόσμια αγορά «μαύρου χρυσού».
Αναπόφευκτο συνεπακόλουθο ήταν η συσσώρευση πλεονάσματος στις δεξαμενές και στα ταμιευτήρια πετρελαίου ανά τον κόσμο. Εν ολίγοις, η πανδημία και η αναστολή της οικονομικής δραστηριότητας βρήκαν την αγορά πετρελαίου να «πλέει» μέσα σε ένα πλεόνασμα υπερπροσφοράς. Πριν από δέκα ημέρες, η πολυμερής συμφωνία μεταξύ πετρελαιοπαραγωγών χωρών εντός και εκτός ΟΠΕΚ για μείωση της παραγωγής σε ποσοστό πάνω από 10% ενέσπειρε στην αγορά τη φευγαλέα προσδοκία για κάποια σταθεροποίηση των τιμών.
Απεδείχθη όμως ατελέσφορη, ακριβώς επειδή αδυνατεί να αναπληρώσει τη μείωση της παγκόσμιας ζήτησης. Μετά τη νέα ιλιγγιώδη πτώση των τιμών, πάντως, Σαουδική Αραβία και Ρωσία ενδέχεται να επισπεύσουν τη μείωση της παραγωγής, που βάσει της τελευταίας συμφωνίας τους προβλέπεται να αρχίσει από 1ης Μαΐου.
Και οι εκτιμήσεις των αναλυτών της αγοράς είναι δυσοίωνες για το τι επίκειται μετά την επιστροφή στην κανονικότητα. «Ακόμη και όταν, ή ακόμη και αν, χαλαρώσουν τα μέτρα για την ανάσχεση της πανδημίας μέσα στις επόμενες εβδομάδες, ο κόσμος θα παραμείνει μέσα σε μια πλημμύρα πετρελαίου για αρκετό καιρό», σχολίασε στο Reuters ο Κέρι Κρεγκ, αναλυτής διεθνών αγορών στην JP Morgan Asset Management.
Σύμφωνα άλλωστε με τον Γουόρεν Πέτερσον, στέλεχος της ING, «το πρόβλημα της αποθήκευσης του πετρελαίου θα έρθει ξανά στο προσκήνιο οξύτερο τον επόμενο μήνα, καθώς υπάρχει μεγάλο πλεόνασμα. Και εφόσον δεν αναμένεται να ανακάμψει η ζήτηση, μάλλον θα δούμε αρνητικές τιμές και τον Ιούνιο».
Είδος εν ανεπαρκεία οι δεξαμενές αποθήκευσης «μαύρου χρυσού»
Η μεγαλύτερη εταιρεία αποθήκευσης πετρελαίου στον κόσμο, Royal Vopak NV, έχει πουλήσει σχεδόν το σύνολο του χώρου που διαθέτει.
Το πλεόνασμα πετρελαίου έχει κατακλύσει δεξαμενές και αποταμιευτήρες «μαύρου χρυσού» ανά τον κόσμο με τις πετρελαϊκές να δυσκολεύονται πλέον να βρουν διαθέσιμο αποθηκευτικό χώρο. Το πιστοποιούν στελέχη της μεγαλύτερης στον κόσμο εταιρείας αποθήκευσης πετρελαίου, της Royal Vopak NV, που έχει έδρα στο Ρότερνταμ.
Μιλώντας στο Bloomberg, ο Τζέραρντ Παυλίδης, γενικός οικονομικός διευθυντής της Royal Vopak NV, υπογραμμίζει πως «ο διαθέσιμος χώρος για πετρέλαιο σε ό,τι αφορά τις δικές μας εγκαταστάσεις έχει ήδη πουληθεί σχεδόν στο σύνολό του». Ο ίδιος επικαλείται μάλιστα πηγές του, που αναφέρουν ότι το ίδιο ισχύει και για πολλές άλλες εταιρείες του είδους της Vopak.
Στο μεταξύ, η Vopak επισπεύδει τις διαδικασίες συντήρησης, προκειμένου να απελευθερώσει όσο περισσότερο χώρο μπορεί. Η εταιρεία διαχειρίζεται τρεις κύριους κόμβους αποθήκευσης πετρελαίου, στη Σιγκαπούρη, στο Ρότερνταμ και στη Φουτζάιρα. Συνήθως αντλεί κέρδη από τη διαφορά ανάμεσα στην τιμή των προθεσμιακών συμβολαίων και στην τρέχουσα τιμή του πετρελαίου όταν η τρέχουσα τιμή είναι πιο χαμηλή και η αγορά προεξοφλεί άνοδο. «Θα χρησιμοποιήσουμε όσο χώρο διαθέτουμε», τονίζει ο Παυλίδης, καθώς επισπεύδονται οι εργασίες για να επιστρατεύσει η εταιρεία τέσσερις δεξαμενές που διαθέτει στο Ρότερνταμ.
Την ίδια στιγμή, τα τηλέφωνα έχουν πάρει φωτιά στην Adler Tank Rentals, μια εταιρεία που διαθέτει μεγάλα εμπορευματοκιβώτια από χάλυβα, τα λεγόμενα frac tank, στα οποία μπορεί να αποθηκευθεί προσωρινά αλλά και να μεταφερθεί πετρέλαιο. Η εταιρεία βρίσκεται στο Τέξας και δέχεται καταιγισμό τηλεφωνημάτων, καθώς οι πετρελαϊκές προσβλέπουν σε αυτές τις φορητές δεξαμενές από χάλυβα των αμερικανικών σχιστολιθικών εταιρειών για να αποθηκεύσουν το πετρέλαιό τους. Και αυτό γιατί οι δεξαμενές αυτές έχουν μείνει εκτός χρήσης από τη στιγμή που οι σχιστολιθικές σταμάτησαν τις εξορύξεις.
Παράλληλα, έχουν ήδη υπάρξει κρατήσεις για σχεδόν όλο τον αποθηκευτικό χώρο στο Κάσινγκ της Οκλαχόμας, όπου βρίσκονται δεκάδες μεγάλα αγροκτήματα με δεξαμενές πετρελαίου συνολικής χωρητικότητας περίπου 76 εκατ. βαρελιών. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της αμερικανικής υπηρεσίας ενημέρωσης για θέματα ενέργειας, προ δέκα ημερών περίπου, ο όγκος του αποθηκευμένου πετρελαίου είχε αυξηθεί κατά 5,7 εκατ. βαρέλια. Κι ενώ η αμερικανική κυβέρνηση ευελπιστούσε πως στις δεξαμενές αυτές υπάρχει ακόμη διαθέσιμος χώρος, μετά τη μεγάλη πτώση της Δευτέρας έχουν ενοικιαστεί όσες δεξαμενές παρέμεναν άδειες.
Μιλώντας στο Bloomberg ο Στιούαρτ Πόρτερ, στέλεχος της Adler Tank Rentals, τονίζει πως «οι πετρελαϊκές διαγκωνίζονται για να εξασφαλίσουν αποθηκευτικούς χώρους».
Η Caliche Development Partners, που αποθηκεύει φυσικό αέριο σε υπόγειες στοές κοντά στο Χιούστον, ενδέχεται να αλλάξει τα σχέδιά της και να ανοίξει υπόγεια στοά χωρητικότητας τριών εκατ. βαρελιών πετρελαίου για να αποθηκεύει αργό και βενζίνη. Την ίδια στιγμή, η Converge Midstream LLC, που διαθέτει εκατομμύρια αποθηκευτικά βαρέλια σε υπόγειες στοές έξω από το Χιούστον, δεν προλαβαίνει να κλείνει συμφωνίες. «Ειλικρινά, στο παρελθόν αγωνιζόμασταν να βρούμε πελάτες», τονίζει ο Ντάνα Γκραμς, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, και προσθέτει ότι «τώρα που έχει αλλάξει η κατάσταση στην αγορά, όλοι είναι φίλοι μας».
Οπως τονίζει το Bloomberg, αυτό το κυνήγι των πετρελαϊκών για αποθηκευτικούς χώρους προδίδει την κλίμακα της κατάρρευσης που έχει σημειώσει η ζήτηση για αμερικανικό πετρέλαιο και τον τεράστιο όγκο πετρελαίου που δεν έχει πουληθεί σε διυλιστήρια, καθώς και αυτά μειώνουν τις αγορές τους.
Για περισσότερη αρθρογραφία, γίνετε συνδρομητής στην έντυπη Καθημερινή