Στις κλασικές ταινίες καταστροφής της δεκαετίας του ’70, το κακό είχε μια μάλλον περιορισμένη εμβέλεια: ένα αεροπορικό δυστύχημα, φωτιά σε ουρανοξύστη, ένα ναυάγιο κ.τ.λ.
Στον βαθμό που ο κόσμος του θεάματος εκφράζει το πνεύμα της εκάστοτε εποχής, η καταστροφή αφορούσε μερικούς, όχι όλους. Η έννοια της συντέλειας δεν ήταν δημοφιλής, ίσως επειδή η κλιματική αλλαγή δεν είχε μπει στην ημερήσια διάταξη και ο, θεωρούμενος «διαστημικός» από πολύ κόσμο 21ος αιώνας, απείχε ακόμα.
Ισως είχε να κάνει και με το γεγονός ότι ο κόσμος είχε ακόμη μνήμες ζωντανές από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και, με δεδομένο τον τρόμο της πυρηνικής καταστροφής στον Ψυχρό Πόλεμο, δεν υπήρχε η διάθεση για εσχατολογίες. Αυτό φαίνεται να έχει αλλάξει εδώ και χρόνια.
Οσο κι αν η ιδέα της συντέλειας ασκούσε μιαν αλλόκοτη έλξη από τους πρώιμους μεσαιωνικούς χρόνους, κατά καιρούς επανέρχεται στην επιφάνεια με έμφαση. Ετσι, μολονότι ο 21ος αιώνας δεν είναι «διαστημικός» (έτσι τουλάχιστον όπως τον οραματίζονταν κάποτε επιστήμονες, συγγραφείς και καλλιτέχνες), η Αποκάλυψη είναι πλέον συνεχώς κοντά μας: τρομοκρατία, κλιματική αλλαγή, νέες τεχνολογίες, τεχνητή νοημοσύνη, κλονισμός παλαιών «αυτοκρατοριών», αμφισβήτηση της δημοκρατίας, μετανάστευση και ρατσιστική βία, πανδημίες – ο κόσμος αλλάζει, αυτό είναι βέβαιο.
Από το «2012», την «Επόμενη ημέρα» και το «Knowing» έως πολλές ανάλογες ταινίες ή σειρές σε τηλεοπτικές ψηφιακές πλατφόρμες, το τέλος του κόσμου ελκύει και απωθεί ταυτόχρονα.
Ειδικά στις τηλεοπτικές ψηφιακές πλατφόρμες, το θέμα αυτό απαντά συχνά σε ταινίες και σειρές με ζόμπι. Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, το πολύ δημοφιλές «Walking Dead».
Εδώ πια έχουμε ολική κατάρρευση πολιτισμού, τόσο που από ένα σημείο κι έπειτα οι ζωντανοί-νεκροί να είναι το μικρότερο πρόβλημα και το μεγαλύτερο οι ζωντανοί που στρέφονται κανιβαλικά ο ένας εναντίον του άλλου.
Επικρατεί αναρχία βυθισμένη στην αλόγιστη βία, ο άνθρωπος επιστρέφει στη φύση – αλλά όχι όπως το φαντασιώνονται οι συγγραφείς τοίχων στα Εξάρχεια.
Δεν υπάρχουν θεσμοί, σώματα ασφαλείας, δεν υπάρχουν φυσικά και νοσοκομεία. Αναλογίζομαι αυτό το στοιχείο τούτες τις μέρες που τα νοσοκομεία είναι, περισσότερο από ποτέ, το άλφα και το ωμέγα της διατήρησης της κοινωνικής συνοχής αλλά και της επιβίωσης.
Προχθές πηγαίνοντας νωρίς το πρωί στο νοσοκομείο για τη χημειοθεραπεία της μικρής, το τετράχρονο έθεσε το ερώτημα: μα δεν κλείνουν ποτέ τα νοσοκομεία; Στο βάθος το τετράχρονο, άθελά του, εξέφρασε μια ευχή: έχει κουραστεί και δεν θέλει άλλο νοσοκομείο. Οσο ένιωσα τον καημό της άλλο τόσο τρόμαξα στην ιδέα. Σε χώρες όπως τη Συρία γνωρίζουν καλά αυτή την εφιαλτική πραγματικότητα.
Υπάρχει κάτι πιο τρομακτικό από το τέλος του κόσμου και αυτό είναι το τέλος του πολιτισμού. Η κατασυκοφαντημένη τα τελευταία χρόνια ιδέα του πολιτισμού ποτέ δεν ήταν πιο επίκαιρη απ’ ό,τι σήμερα, τώρα.