Σε βαρίδι εξελίσσονται για τη ΔΕΠΑ οι ρήτρες take or pay στη σύμβαση προμήθειας φυσικού αερίου με τη ρωσική Gazprom. Η σημαντική μείωση του μεριδίου της στην αγορά έχει προκαλέσει ένα οικονομικό άνοιγμα της τάξης των 25-45 εκατ. ευρώ για το 2019 και των 150-250 εκατ. ευρώ για το 2020, το οποίο πέραν της σημαντικής επιβάρυνσης για την εταιρεία δημιουργεί σοβαρά προσκόμματα για την πορεία τού εν εξελίξει διαγωνισμού για την πώληση του 65%, καθώς η οικονομική υποχρέωση θα μεταφερθεί στον νέο επενδυτή.
Το θέμα έχει αξιολογηθεί τόσο από τη διοίκηση της ΔΕΠΑ όσο και από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ως ιδιαιτέρως κρίσιμο για τη βιωσιμότητα της εταιρείας και, όπως αναφέρουν έγκυρες πηγές, πρωτοβουλία αναμένεται να αναλάβει το αμέσως επόμενο διάστημα ο υφυπουργός Γεράσιμος Θωμάς.
Σκληρό παζάρι
Αυτό που θα επιδιώξει η κυβέρνηση μέσω του υφυπουργού Ενέργειας είναι να πάρει το θέμα των take or pay από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων μεταξύ των δύο εταιρειών και να το αναβαθμίσει σε διακρατικό επίπεδο, καθώς οι τεχνοκράτες της Gazprom έχουν κρατήσει μέχρι σήμερα μια σκληρή γραμμή διαπραγμάτευσης.
Η ΔΕΠΑ προμηθεύεται σήμερα από την Gazprom 2 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου σε ετήσια βάση, σύμφωνα με την αναθεώρηση της μεταξύ τους σύμβασης τον Μάρτιο του 2014. Η σύμβαση προβλέπει ρήτρες take or pay για τις ποσότητες που δεν απορροφά, με συν – πλην σε ένα ποσοστό 25% των συμβολαιοποιημένων 2 δισ. κ.μ. ετησίως. Το μερίδιο της ΔΕΠΑ στο τέλος του 2019 περιορίστηκε στο 40% και για το 2020 και τους πρώτους μήνες του 2020 έχει υποχωρήσει περαιτέρω, με αρμόδια στελέχη της εταιρείας να εκτιμούν ότι θα πρέπει να δοθεί μάχη για να κρατηθεί το μερίδιο στο τέλος της χρονιάς στο 30% λόγω του ισχυρού ανταγωνισμού που δέχεται στην εγχώρια αγορά, κυρίως από το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) που διατίθεται σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές. Η μείωση των μεριδίων δημιουργεί οικονομική υποχρέωση έναντι της Gazprom για το 2019 περί τα 24-45 εκατ. ευρώ (βάσει των χαμηλότερων και υψηλότερων ποσοστών απορρόφησης), ενώ για το 2020 η υποχρέωση φτάνει σε 150-250 εκατ. ευρώ.
Το πρόβλημα όμως της απορρόφησης των μη συμβατικών ποσοτήτων δεν αφορά μόνο τα δύο έτη αλλά εκτείνεται καθ’ όλη τη διάρκεια ισχύος της σύμβασης με την Gazprom, δηλαδή μέχρι το 2040, και ενώ η ΔΕΠΑ θα πρέπει επίσης να απορροφήσει αέριο και μέσω της Botas (0,7 δισ. κ.μ.) και το LNG (0,7 δισ.) από την Αλγερία, στο πλαίσιο σύμβασης με τη Sonatrach. Σε αυτά θα πρέπει να προστεθούν και ποσότητες 1 δισ. αερίου ετησίως που θα πρέπει να παραλαμβάνει μέσω του TΑΡ με την έναρξη της λειτουργίας του αγωγού. Συνολικά δηλαδή η ΔΕΠΑ έχει δεσμευθεί για ποσότητες ύψους 3,5 δισ. φυσικού αερίου σε μια αγορά με συνολική κατανάλωση 5 δισ. αερίου, στην οποία βάσει μεριδίου καλύπτει σήμερα μόλις το 1,5 δισ. και η οποία γίνεται όλο και πιο ανταγωνιστική.
Τι ζητάει
Η ΔΕΠΑ έχει βάλει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τους Ρώσους μια σειρά από αιτήματα που μπορούν να βελτιώσουν τους όρους της μεταξύ τους σύμβασης και φυσικά την ανταγωνιστικότητά της. Εκτός από τη μείωση της χρηματικής ποινής για τα έτη 2019 και 2020, διαπραγματεύεται τη μείωση των ετήσιων συμβατικών ποσοτήτων σε μεγέθη που να ανταποκρίνονται στα μερίδια που κατέχει σήμερα στην αγορά και τα οποία δεν έχουν καμία σχέση με αυτά του 2014 όταν είχε υπογραφεί η σύμβαση.
Επιπλέον, ζητάει φόρμουλα τιμολόγησης αντίστοιχη με αυτή που έχει δώσει η Gazprom στη Βουλγαρία. Δηλαδή σύνδεση της τιμής σε ποσοστό 70% με τις τιμές που διαμορφώνονται στα ευρωπαϊκά hubs αερίου και 30% με την τιμή του αργού έναντι ποσοστών 60% και 40% που έχουν ήδη αποδεχθεί οι Ρώσοι.
Ο διαγωνισμός
Οι ρήτρες take or pay αποτελούν μεγάλη αβεβαιότητα και για τα 9 επενδυτικά σχήματα που εκδήλωσαν αρχικό ενδιαφέρον για τη ΔΕΠΑ και που αναμένουν να ανοίξουν τις επόμενες ημέρες τα data rooms για να δουν την πλήρη εικόνα της εταιρείας. Το ΤΑΙΠΕΔ έδωσε άτυπη παράταση μιας εβδομάδας στους υποψηφίους για να καταθέσουν τους φακέλους, που είχαν καταθέσει ηλεκτρονικά, και με φυσικό τρόπο. Η νέα προθεσμία μεταφέρεται για την ερχόμενη Πέμπτη.