Σκέψεις, παρατηρήσεις και ειδήσεις από την παγκόσμια κουλτούρα την εποχή του κορονοϊού.
Ο Πέδρο Αλμοδόβαρ αποδεικνύεται αρκετά δραστήριος από το σπίτι του στην καραντίνα της Μαδρίτης, καταγράφοντας σκέψεις, αναμνήσεις και νέες ιδέες, τις οποίες μοιράζεται μέσω «εκθέσεων» στο σινεφιλικό ηλεκτρονικό περιοδικό IndieWire. Η πιο πρόσφατη τιτλοφορείται «Ζήτω η θλίψη!», με τον Ισπανό σκηνοθέτη να αναρωτιέται (με αλμοδοβαρικό στιλ – δικαίωμά του) σχετικά με την επίδραση της απομόνωσης στην ερωτική επιθυμία. Έκανε μάλιστα την έρευνά του, όπως γράφει, ρωτώντας φίλους και γνωστούς και συνειδητοποίησε ότι για την πλειονότητα αυτή η κατάσταση δεν έχει λειτουργήσει διεγερτικά. Το ίδιο συμβαίνει και στον ίδιο, όπως παραδέχεται: «Η λίμπιντό μου με έχει εγκαταλείψει από τότε που ξεκίνησε η απομόνωση. Υποθέτω ότι η θλίψη και η ανησυχία έχουν εκτοπίσει τις ερωτικές φαντασιώσεις». Το κείμενο καταλήγει με μια σειρά προτάσεων για ταινίες. «Έχω μεγάλη πίστη στο σινεμά», γράφει, «και αφού ξεκίνησα μιλώντας για τη θλίψη, θα επιλέξω ταινίες με ιστορίες αγάπης που διακόπηκαν πριν ολοκληρωθούν». Μεταξύ άλλων προτείνει το «Τέλος μιας σχέσης» του Νιλ Τζόρνταν (αριστουργηματικό και το βιβλίο του Γκράχαμ Γκριν στο οποίο βασίζεται η ταινία), τη μαγική «Νύχτα» του Αντονιόνι και τους «Βιτελόνους» του Φελίνι, το «Θα ανταμώσουμε σαν ξένοι» του Ρίτσαρντ Κουάιν, αλλά και το μεταπολεμικό «Γράμμα μιας άγνωστης» του Μαξ Οφίλς (μεταφορά της ομώνυμης νουβέλας του Τσβάιχ), «επιτομή του ρομαντικού σινεμά» κατά τον Αλμοδόβαρ. Λίστα για θεατές με συναισθηματικές αντοχές, πάντως.
Όσο διάβαζα μαζεμένες τις εκθέσεις του Ισπανού σκηνοθέτη, έφτασε στο κινητό μου ειδοποίηση με την πληροφορία του θανάτου του Λουίς Σεπούλβεδα. Ο Χιλιανός συγγραφέας ήταν γνωστό εδώ και καιρό ότι είχε προσβληθεί από τον κορονοϊό και κατέληξε το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης σε νοσοκομείο του Οβιέδο, στην Ισπανία. Ασυναίσθητα εκείνη τη στιγμή τον τοποθέτησα δίπλα στον Αλμοδόβαρ – κατά σύμπτωση γεννήθηκαν με διαφορά λίγων ημερών, όπως συνειδητοποίησα αργότερα, το φθινόπωρο του 1949. Δύο σημαντικοί ισπανόφωνοι δημιουργοί, αλλά τόσο διαφορετικοί, πόσο ανόμοιες ζωές κι επιδιώξεις και πόσο αλλιώτικη μοίρα.
Θα έχετε διαβάσει αυτές τις μέρες πολλά για τον Σεπούλβεδα και την έντονη ζωή του, την αντιδικτατορική του δράση, την εξορία του στα χρόνια του Πινοσέτ και το οδοιπορικό του στη Λατινική Αμερική, την καλλιέργεια μιας έντονης οικολογικής και ακτιβιστικής συνείδησης. Το «Ένας γέρος που διάβαζε ιστορίες αγάπης» έγινε κάποτε μπεστ σέλερ (στην ίδια λογική του δίπολου αγάπη-θλίψη θα ήταν μια θαυμάσια πρόταση), ενώ έγραψε πολλά ακόμα βιβλία, χρωματισμένα πάντα ιδεολογικά, με μια όμως παραμυθένια ευαισθησία. Ενδεικτικά αναφέρω τα «Hot Line. Γιακαρέ», «Όνομα ταυρομάχου», «Ο μουγκός Ουζμπέκος», «Τελευταία νέα από τον Νότο». Όλα τα βιβλία του κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Opera, που παραδοσιακά φροντίζουν να μεταφέρουν σημαντικές λατινοαμερικανικές φωνές στη γλώσσα μας. Από τις ίδιες εκδόσεις κυκλοφορεί και η ποιητική συλλογή «Το γεωγραφικό πλάτος των ονείρων» της Κάρμαν Γιάνιες, της ισόβιας συντρόφου του Σεπούλβεδα, η οποία ήταν δίπλα του στο νοσοκομείο για εβδομάδες, χωρίς να νοσήσει η ίδια.
34 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ
Σκηνή από τη μίνι σειρά «Chernobyl» του ΗΒΟ.
Σήμερα, επίσης, είναι η επέτειος του Τσέρνομπιλ, 34 χρόνια πλέον από το βράδυ εκείνο της καταστροφικής έκρηξης στον πυρηνικό αντιδραστήρα. Προ ημερών, μια πυρκαγιά στην περιοχή προκάλεσε έντονη ανησυχία για πιθανή αύξηση της ραδιενέργειας, θυμίζοντάς μας ότι 34 χρόνια είναι ένα διάστημα ελάχιστο. Πώς θα αντιμετωπίζεται άραγε η πανδημία του κορονοϊού το 2054; Φαντάζομαι ότι θα έχουν γραφτεί αμέτρητα βιβλία κάθε είδους και θα έχουν γυριστεί ταινίες και σειρές που θα προσπαθούν να περιγράψουν αυτό που ζούμε σήμερα. Όπως συνέβη και με το Τσέρνομπιλ. Η περσινή μίνι σειρά του ΗΒΟ «Chernobyl» είναι μάλλον η σημαντικότερη τηλεοπτική παραγωγή αυτής της διετίας (διατίθεται από την τηλεόραση της Vodafone). Όπως και το βιβλίο «Τσέρνομπιλ» (εκδ. Πατάκη)της νομπελίστριας Σβετλάνα Αλεξίεβιτς είναι ένα από τα πιο σπουδαία μη μυθοπλαστικά έργα των τελευταίων δεκαετιών. Θα σας πρότεινα να το παραγγείλετε, αλλά το πιθανότερο είναι μέχρι να έρθει να μπορείτε να πάτε μόνοι σας στο βιβλιοπωλείο και να το αγοράσετε. Οι καθυστερήσεις στις ηλεκτρονικές παραγγελίες αυτόν τον καιρό έχουν γίνει ανέκδοτο. Έτσι κι αλλιώς, δεν αργεί ο καιρός που θα μπούμε ξανά σε βιβλιοπωλείο – στη Ρώμη άνοιξαν ήδη. Η οδηγία μάλιστα αναφέρει ότι, όταν το κατάστημα είναι μικρότερο από 40 τ.μ., πρέπει οι πελάτες να μπαίνουν ένας ένας. Κακή εποχή για αναποφάσιστους. ■