Τις τελευταίες εβδομάδες η προστασία της δημόσιας υγείας απέκτησε μία διαφορετική διάσταση για όλους μας. Είναι πλέον ζήτημα προστασίας της ζωής όλων και προαπαιτούμενο για την λειτουργία της οικονομίας. Στην Χώρα μας ελήφθησαν ταχύτατα μέτρα για τον περιορισμό της νόσου COVID-19, προκειμένου να διαφυλαχθούν οι ζωές ευπαθών συμπολιτών μας και να μην επιβαρυνθεί το σύστημα υγείας από την αθρόα εισαγωγή περιστατικών σε ΜΕΘ.
Η προσπάθεια αυτή χρειάζεται περαιτέρω υποστήριξη. Πρωτίστως απαιτείται η αναδόμηση του συστήματος υγείας σε όλα τα επίπεδα (λειτουργία νοσοκομείων, προμήθειες υλικών, φαρμακευτική δαπάνη κ.α.) με στόχευση την καινοτομία που θα οδηγήσει σε εξοικονόμηση κόστους και τις καλύτερες δυνατές υπηρεσίες προς τους ασθενείς.
Ειδικά, μετά από μία δεκαετή δημοσιονομική κρίση το σύστημα της Υγείας ήταν ούτως ή άλλως σε αναζήτηση λύσεων. Πλέον η πανδημία καθιστά την προσπάθεια αυτή επιτακτική. Ασφαλώς, οι δημόσιοι χρηματοοικονομικοί πόροι δεν (θα) είναι ανεξάντλητοι. Απαιτείται σύνεση και σωστός προγραμματισμός. Μέγα ζητούμενο είναι και η παροχή τεχνογνωσίας για την ταχύτερη υλοποίηση του νέου σχεδιασμού.
Μία άμεση λύση για την λήψη τεχνογνωσίας είναι οι συμπράξεις με τον ιδιωτικό τομέα με βάση την διεθνή εμπειρία. Αυτές δύνανται να διαμορφώσουν ένα σύστημα υγείας που δεν θα αναλώνει απλά χρήματα, αλλά θα παρέχει καινοτόμες υπηρεσίες υγείας στους πολίτες του.
Ενδεικτικά, στα δημόσια νοσοκομεία θα μπορούσε να εξεταστεί η ανάθεση της οργάνωσης, του εκσυγχρονισμού των υποδομών ή ακόμη και της συν-διαχείρισης μίας κλινικής ενός δημοσίου νοσοκομείου σε παρόχους υπό δημόσια εποπτεία. Η διεθνής πρακτική έχει αναπτύξει τύπους δημοσίων συμβάσεων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν με νομοθετικές παρεμβάσεις και την χρήση του γενικού πλαισίου των Ν.4412, 4413/2016. Αυτό, μάλιστα, χωρίς να επιβαρύνεται οικονομικά ο ασθενής που εξυπηρετείται σήμερα από το δημόσιο σύστημα υγείας. Αντίθετα, το δημόσιο θα μπορεί να διεκδικεί πόρους από την ιδιωτική αγορά, ακόμη και με περαιτέρω συνέργειες με τον κλάδο της ιδιωτικής ασφάλισης, π.χ. στην λειτουργία απογευματινών ιατρείων επ’ ωφελεία και των ιατρών.
Επί πλέον, σκόπιμο είναι το σύστημα προμηθειών να κεντρικοποιηθεί και να θεσπιστούν ενιαίες τεχνικές προδιαγραφές, κατόπιν υπόδειξης ειδικών, για απαραίτητα προϊόντα και υπηρεσίες. Αυτό προφανώς οδηγεί τόσο στην εξοικονόμηση κόστους λόγω των οικονομιών κλίμακος όσο και στην διασφάλιση της ποιότητας. Η προκήρυξη περισσοτέρων κεντρικών διαγωνιστικών διαδικασιών- συμφωνιών-πλαίσιο του Ν. 4412/2016 είναι μία άμεση πρώτη λύση.
Περαιτέρω, όταν όλος ο κόσμος έχει φτάσει στο σημείο να πλειοδοτεί για την πρόσβαση καινοτόμων φαρμακευτικών προϊόντων και υλικών έναντι της πανδημίας, όσο και άλλων νοσημάτων, επιβάλλεται να εντατικοποιηθεί άμεσα η διαδικασία αξιολόγησης και διαπραγμάτευσης του Ν. 4512/2018 για την αποζημίωση φαρμάκων αλλά και η ενεργοποίηση αντίστοιχων διαδικασιών και για άλλα υγειονομικά υλικά. Ταυτόχρονα, η υιοθέτηση μεγαλύτερης κλίμακας θεραπευτικών πρωτοκόλλων και ο συστηματικός έλεγχος της συνταγογράφησης μέσω της ΗΔΙΚΑ Α.Ε. μπορούν να θωρακίσουν τόσο το δημοσιονομικό συμφέρον, όσο και αυτό των ασθενών.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι η πολιτεία δεν μπορεί πλέον να στηρίζεται στον «καινο-κτόνο» θεσμό του clawback για την διαμόρφωση της εν γένει υγειονομικής πολιτικής, όταν το μέτρο αυτό βάλλει και κατά της εγχώριας παραγωγής. Άρα και της αυτάρκειας μας. Προφανώς, σε περίοδο αυξημένης παγκόσμιας ζήτησης, ουδείς θα διοχετεύσει στην Ελλάδα προϊόντα και υπηρεσίες, χωρίς να υπάρχει στοιχειώδης σταθερότητα και προβλεψιμότητα (predictability and stability) στις τιμές. Από την απλή ανάγνωση τα παραπάνω φαντάζουν αυτονόητα. Η πράξη όμως έχει δείξει ότι θα απαιτηθεί αποφασιστικότητα. Σήμερα.
*Ο Αλέξανδρος Κορτέσης είναι Δικηγόρος, Εταίρος της Δικηγορικής Εταιρείας POTAMITISVEKRIS