Κατανοώντας τις πολιτικές θέσεις του Καμύ

Κατανοώντας τις πολιτικές θέσεις του Καμύ

2' 24" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΑΛΜΠΕΡ ΚΑΜΥ

Ελευθεριακά γραπτά (1948-1960)

μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη

εκδ. Καστανιώτης

Tα «Ελευθεριακά γραπτά» συνιστούν ένα ανθολόγιο άρθρων και σχολίων του Αλμπέρ Καμύ (1913-1960), τα οποία δημοσιεύθηκαν σε έντυπα του αναρχικού χώρου, όπως το Contre-Courant, η Défense de l’Homme, η Liberté και o Le Monde Libertaire. Η πρόσφατη έκδοση της συλλογής στα ελληνικά συνιστά αναμφίλεκτα γεγονός, καθώς μας επιτρέπει να ανακαλύψουμε μια πλευρά της σκέψης του Γάλλου στοχαστή, λιγότερο γνωστή, αν και σημαίνουσας αξίας για την κατανόησή του.

Στα «Ελευθεριακά γραπτά», ο Καμύ είναι ένας στοχαστής στρατευμένος. Ενας δημόσιος διανοούμενος που μάχεται για την ελευθερία του λόγου, την αλήθεια, τη δικαιοσύνη. Ενα ακηδεμόνευτο και ανήσυχο πνεύμα, που παίρνει θέση απέναντι σε ζητήματα της εποχής του, δίχως φόβο και δίχως δεύτερες σκέψεις.

Αντιαυταρχικός, αντιμαρξιστής, αντικαπιταλιστής, ο Καμύ παρεμβαίνει δημόσια και υπερασπίζεται όσους υψώνουν το ανάστημά τους στη βαρβαρότητα. Υποστηρίζει τους Ισπανούς αναρχικούς πρόσφυγες στη Γαλλία, προβάλλει και αποδέχεται τις ιδέες των Αλγερινών αναρχοσυνδικαλιστών φίλων του, καταδικάζει απερίφραστα τη Σοβιετική Ενωση για την κατάλυση της Ουγγρικής Εξέγερσης στην Πράγα, το 1956. Ενώ, ταυτόχρονα, προκρίνει την παθητική αντίσταση του Γκάντι, ασπάζεται μια μη βίαιη επαναστατικότητα, στοιχειοθετεί επιχειρήματα υπέρ των αντιρρησιών συνείδησης και δηλώνει ότι δεν περνάει μέρα που να μη σκέφτεται τον Μπακούνιν.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο, αναδεικνύεται μια δέσμη ιδεών που διέλαθε την προσοχή πολλών αναλυτών και βιογράφων του. Η εύπεπτη και δίχως γωνίες εικόνα του Καμύ ανατρέπεται. Η κυρίαρχη «χλιαρή» και «συναινετική» αντίληψη ενός στοχαστή αισθησιακού και μεσογειακού, ενός διανοούμενου για όλα τα γούστα, αποδομείται. Η άγνωστη αναρχική πλευρά του αμβλύνει –αν όχι ακυρώνει– διαμιάς τον οίστρο με τον οποίο διάφοροι φιλελεύθεροι, σοσιαλδημοκράτες, αριστεροί, ακόμη και συντηρητικοί, προσπάθησαν και προσπαθούν να τον προσεταιριστούν. Το έργο, εδώ, μας βοηθά να κατανοήσουμε με τρόπο ουσιαστικό τις συχνά παραποιημένες πολιτικές θέσεις του συγγραφέα.

Σχεδόν παράλληλα, τα «Ελευθεριακά γραπτά» μάς επιτρέπουν να αντιληφθούμε τη στάση της δημόσιας διανόησης στην Ευρώπη τις πρώτες δεκαετίες μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μια στάση που θα χαρακτηρίζαμε λιγότερο κυνική και αυτοαναφορική, ίσως δε και λιγότερο αστόχαστη. Πράγματι, τα κείμενα, οι θέσεις και τα επιχειρήματα που αναπτύσσονται στο πλήθος των άρθρων, σχολίων και παρεμβάσεων, μας αποκαλύπτουν βαθμιαία μια εποχή όπου ο διανοούμενος αισθανόταν εγγύτητα και θεωρούσε υποχρέωση να θυμάται και να συνομιλεί με τους μη έχοντες, τους άπορους, τους εργάτες και τους μη μορφωμένους. Στεκόταν πλάι τους, συμμεριζόταν τις αξιώσεις και τις απαντοχές τους, προστάτης των αδικημένων και των κατατρεγμένων.

Συνοψίζοντας, στα «Ελευθεριακά γραπτά» ο Καμύ μάς προτρέπει να παραμείνουμε σε εγρήγορση, σε συναγερμό της καρδιάς και του πνεύματος. Μας καλεί να δοθούμε στην αθωότητα με γενναιοδωρία, φροντίζοντας η σκέψη μας να «προχωρά διαρκώς ακάθεκτη», γιατί όταν «σταματήσει, πεθαίνει». Μας υπενθυμίζει, ταυτόχρονα, ότι στον κόσμο μας υπάρχει και ομορφιά και δυστυχία. Υπάρχει το παράλογο, αλλά και η επιτακτική ανάγκη της ευτυχίας. Αυτή είναι η ιστορία των ανθρώπων και για να γραφτεί οφείλουμε, όσο πραγματικά μπορούμε, να προσφέρουμε και όσο αληθινά μπορούμε, να μη μισούμε. Αυτό είναι και το μόνο τεκμήριο αντικειμενικής ελευθερίας.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή