Οταν η Ροσελίνι ονειρεύτηκε τον Δαρβίνο

Οταν η Ροσελίνι ονειρεύτηκε τον Δαρβίνο

3' 2" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Τι κάνει ο Δαρβίνος στο σπίτι της Ιζαμπέλα Ροσελίνι; Το ερώτημα φαίνεται ελκυστικό, θα μπορούσε να κινήσει την περιέργεια στον αναγνώστη/θεατή και να πατήσει «ENTER» (στο www.onassis.org/enter) όπου πολλοί καλλιτέχνες παρουσιάζουν σύντομα έργα, βίντεο ή μικρές αφηγήσεις, συνεπεία της καραντίνας τους, φτιαγμένα μέσα σε 120 ώρες. Η ιδέα και ανάθεση είναι της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση και του Onassis USA. Δημιουργοί από όλον τον κόσμο, από την Ιζαμπέλα Ροσελίνι και τον Πολ Μάγκιντ, τους 600 Highwaymen έως τον Σίμο Κακάλα, από τον Ακίρα Τακαγιάμα έως τον Βασίλη Κεκάτο, τον Ευθύμη Φιλίππου, πρέπει να είναι γύρω στους 30, μέχρι στιγμής, παρουσιάζουν μια σκέψη σε εικόνες, από την πρωτόγνωρη, αυτή, συνθήκη του εγκλεισμού. Πριν από λίγο καιρό, σε αυτήν τη στήλη (26/04) σχολιάσαμε την πρωτοβουλία του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, που ζήτησε από 22 σκηνοθέτες, Eλληνες και ξένους, να γυρίσουν τρίλεπτες ταινίες, ένα σύντομο αποτύπωμα/ημερολόγιο του εγκλεισμού τους (οι «Χώροι #1, #2 και #3», διαθέσιμοι στο κανάλι του Φεστιβάλ στο ΥouΤube).

Καθώς ο ένας δημιουργός διαδέχεται τον άλλον, σε διάρκειες και σενάρια που ποικίλλουν, άλλα με έμπνευση άλλα μέτρια, κάποια χωρίς νόημα, ο άτυπος, μεταξύ τους, διάλογος εκτυλίσσεται σε μια περίεργη «γλώσσα», αδιαμόρφωτη ίσως ακόμη.

Αθροίζοντας, δηλαδή, τις online παραγωγές της Στέγης και του Φεστιβάλ, το έργο, ενώ δεν είναι ενιαίο, έχει μιαν ιδιότυπη ροή. Σαν ένα παζλ, το οποίο παρουσιάζει διαφορετικό αποτέλεσμα, ανάλογα με το πώς θα τοποθετήσει κανείς τις ψηφίδες. Σπίτια σε άλλα σημεία του πλανήτη, κήποι, ταράτσες, παράθυρα με θέα σε άδειους δρόμους, έρημες πλατείες, οι τοίχοι συχνά διαστέλλονται και συστέλλονται, το φαντασιακό μπλέκει με το πραγματικό, οι κατασκευές (κούκλες, μάσκες) υποκαθιστούν τα πρόσωπα, δωμάτια, πολλά δωμάτια, ήχοι ίδιοι, επαναλαμβανόμενοι, που έχουν χάσει τον ρόλο τους (όπως ένα ξυπνητήρι που χτυπάει αλλά ο ένοικος δεν μπορεί να πάει πουθενά), βρύσες που στάζουν, τηλεοράσεις που παίζουν χωρίς ουσιαστικά κανείς να τις παρακολουθεί, πλακάκια και μωσαϊκά που μοιάζουν ίδια, παρότι βρίσκονται σε δάπεδα που απέχουν χιλιάδες χιλιόμετρα το ένα από το άλλο. 

«Δράσεις που ήταν αρχικά αυθόρμητες, έγιναν σύντομα συνήθεις και, εντέλει, κληρονομικές», διαβάζει η Ιζαμπέλα Ροσελίνι στο δωμάτιο του σπιτιού της από το βιβλίο του Δαρβίνου «Η έκφραση των συγκινήσεων στον άνθρωπο και τα ζώα». Η φράση την εντυπωσιάζει, την επαναλαμβάνει ξανά, καθώς αποκοιμιέται.

Στο όνειρό της εμφανίζεται το φάντασμα του Δαρβίνου. Θέλει να μιλήσει για την έκφραση των συγκινήσεων, μια και η Ιζαμπέλα είναι ηθοποιός. Ο Δαρβίνος εξηγεί, ως υπόθεση εργασίας, πώς αυτές οι βασικές συγκινήσεις καθορίζονται από την εξέλιξη.

Γιατί ανατριχιάζουμε όταν φοβόμαστε; Γιατί «δείχνουμε τα δόντια μας» όταν θυμώνουμε; Τι κάνουν οι σκύλοι και οι γάτες όταν νιώθουν ευχαρίστηση, φόβο ή κατήφεια; Γελούν οι πίθηκοι; Η «Eκφραση» (εκδόθηκε το 1872)  είναι η πρώτη επιστημονική εργασία που συνοδεύεται από φωτογραφίες.

Οι δημιουργοί που κλεισμένοι στα σπίτια τους παράγουν, διαβάζοντας, κρατώντας σημειώσεις, βγάζοντας φωτογραφίες και ανακατεύοντας άλμπουμ, αλλάζοντας θέση στα έπιπλα, «προσκαλώντας» τα παιδιά τους στο κάδρο, κοιτώντας λοξά ή συμβατικά την πραγματικότητα της πανδημίας, του αφύσικου εγκλεισμού, αποκτούν, ασυνείδητα, τις ίδιες «εκφράσεις». Μελαγχολούν, θυμώνουν, γελούν, φοβούνται, είναι κατηφείς ή ευχαριστημένοι. Αποδέχονται αυτό που συμβαίνει, αφού πρώτα το τσαλακώσουν σε ένα μορφασμό που μοιάζει ακαθόριστος ακόμη αλλά είναι κοινός. Και πού ξέρει κανείς;

Μπορεί να γίνει «συνήθης» και, εντέλει, κληρονομικός. Να καταχωριστεί σαν η σύσπαση του προσώπου, η έκφραση του κορωνοϊού!

Ο δικός μας, προτεινόμενος, τίτλος για το διαρκές αυτό πρότζεκτ, που δεν έχει αρχή και τέλος, και μπορεί ο κάθε θεατής να αναδιατάξει δημιουργώντας τη δική του «ταινία», είναι: «Μαζί αλλά χώρια». Τον δανειζόμαστε από τον Καναδό –κινεζικής καταγωγής– σκηνοθέτη Γιουνγκ Τσανγκ («Χώροι #3» του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης). Το δικό του τρίλεπτο ξεκινάει με τη φράση του Ζορζ Περέκ (από τις «Χορείες χώρων»): «Ζωή είναι να περνάς απ’ τον έναν χώρο στον άλλο, προσπαθώντας να μη σκοντάψεις».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή