Μία από τις πιο δύσκολες περιπτώσεις ιχνηλάτησης πιθανών κρουσμάτων ήταν εκείνη ενός Σομαλού που πήρε το λεωφορείο με προορισμό την Καρδίτσα. Ο Αφρικανός βρέθηκε θετικός στον κορωνοϊό αλλά η ιχνηλάτηση των επαφών του στο λεωφορείο δεν ήταν απλή, ωστόσο «υπήρχε η λίστα επιβατών», είπε κάποια στιγμή στον γράφοντα στενός συνεργάτης του υφυπουργού Πολιτικής Προστασίας Νίκου Χαρδαλιά.
Στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς των πόλεων όμως αυτό δεν θα είναι απλό, γιατί λίστα επιβατών ασφαλώς δεν υπάρχει, το πλήθος που περιβάλλει έναν ή μια επιβάτιδα είναι «ανώνυμο». Το ίδιο μπορεί να συμβεί στις μη αριθμημένες θέσεις της ακτοπλοΐας ή με τους ξένους επισκέπτες της χώρας, π.χ. σε μια ταβέρνα της Κρήτης ή σε μια παραλία της Μυκόνου. Στο πλαίσιο που δημοσίευσε αυτή την εβδομάδα η Ε.Ε. αναφέρει ότι «οι ψηφιακές τεχνολογίες και τα δεδομένα πρέπει να παίξουν έναν πολύτιμο ρόλο στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Φορητές εφαρμογές θα μπορούσαν να ενισχύσουν την ιχνηλάτηση επαφών και να υποστηρίξουν τις αρχές της δημόσιας υγείας στην παρακολούθηση και στον περιορισμό της διασποράς του ιού».
Η Ε.Ε. σημειώνει την ανάγκη αυτές οι εφαρμογές να διασφαλίζουν «διαλειτουργικότητα» σε «περιοχές με εξωτερική εξυπηρέτηση και καντίνες και μαρίνες» και συνδέει τη δυνατότητα αυτή με την επανεκκίνηση του τουρισμού. Στην Ασία η χρησιμοποίηση αυτών των εφαρμογών είναι υποχρεωτική, όπως άλλωστε και η παρακολούθηση πολιτών σε καραντίνα μέσω της θέσης του κινητού ή σχετικής εφαρμογής. Η είσοδος στο αεροπλάνο με προορισμό τη Νότιο Κορέα δεν είναι δυνατή χωρίς το κατέβασμα της σχετικής εφαρμογής. Στη Γαλλία η προσπάθεια να συγκεντρωθούν τα στοιχεία σε κεντρικό σέρβερ προκάλεσε αντίθετα εξέγερση κατά της κυβέρνησης.
Την Πέμπτη παρουσιάσθηκε στην ομάδα έρευνας και ανάπτυξης του ΕΔΥΤΕ (Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας και Ερευνας) το DP-3T (Decentralized Privacy-Preserving Proximity Tracing). To σύστημα είναι αποκεντρωμένο και βασίζεται στη μεταφορά μέσω Bluetooth των δεδομένων από τον θετικό/θετική σε άλλους χρήστες με τους οποίους ήρθε σε επαφή «σχεδόν ανωνυμοποιημένα». Σε μία δεύτερη φάση, για παράδειγμα, προβλεπόταν σε ένα σχέδιο που είχε υποβληθεί στον υφυπουργό Υγείας Βασίλη Κοντοζαμάνη η χρήση ΑΜΚΑ για άτομα των οποίων είχε γίνει εισαγωγή στα νοσοκομεία. Οι συντάκτες της πρότασης του ΕΔΥΤΕ προσάρμοζαν στα καθ’ ημάς ένα σύστημα που εν πολλοίς ακολουθεί η Ελβετία και έχει αναπτυχθεί από 300 μηχανικούς και κρυπτογράφους από διάφορα ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια της Ευρώπης. Σημαντικό ρόλο έχει παίξει στη δημιουργία αυτού του συστήματος ο Ελβετός Εντουάρ Μπινιόν, αντιπρόεδρος για συστήματα πληροφορικής στο Πολυτεχνείο της Λωζάννης και πρώην αντιπρόεδρος της Cisco.
Την Τετάρτη, η Γερμανία παρουσίασε τις τεχνικές προδιαγραφές για το δικό της σύστημα που στηρίζεται στην αποκεντρωμένη διάχυση της πληροφορίας από τον θετικό χρήστη σε όσους/όσες είχαν επαφή μαζί του. Σε μεγάλο βαθμό αυτή είναι η αρχή της λειτουργίας του συστήματος που έχει υιοθετήσει το Ηνωμένο Βασίλειο. Ο χρήστης του κινητού θα στέλνει «κλειδιά» (κωδικούς) σε όσους/όσες είναι γύρω του και θα λαμβάνει επίσης «κλειδιά». Αυτά θα διατηρούνται στα τηλέφωνα των χρηστών για 14 μέρες. Καμία αρχή δεν θα συγκεντρώνει αυτά τα στοιχεία. Αυτή η εφαρμογή, που την υποστηρίζουν στα δικά τους συστήματα η Google και η Apple, «δεν είναι δυνατόν να δίνει λιγότερα στοιχεία από εκείνα που συγκεντρώνει σήμερα το κράτος για την ιχνηλάτηση», λέει ο μηχανικός πληροφορικής Γιώργος Τσίρτσης.
«Ειδοποιούνται οι άλλοι, που πρέπει να πάνε να ελεγχθούν, αν θα το κάνουν είναι δικό τους θέμα, αλλά το σύστημα από μόνο του δεν εκθέτει εκείνον που στέλνει τον κωδικό με την εφαρμογή του τηλεφώνου του». Για να δουλέψει ένα τέτοιο σύστημα θα πρέπει να υπάρχει «μεγάλη διαφάνεια ώστε να το δεχθεί ο κόσμος», λέει ο κ. Τσίρτσης. Αυτός είναι ο φόβος του υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκου Πιερρακάκη που έχει επισημάνει ότι σε καμία χώρα η πλειοψηφία δεν κατέβασε την εφαρμογή.
Προβληματισμός
Ο δικηγόρος Σπύρος Τάσσης, που έγραψε πρόσφατα μια πολύ ενδιαφέρουσα ανάλυση με τον Γ. Τσιρτσή για το app των Google/Apple, σημείωσε ότι με αυτή την τεχνολογία «παράγονται δεδομένα που δείχνουν απλά εγγύτητα με κάποιαν άλλη συσκευή, ενώ η αποθήκευση των στοιχείων γίνεται αποκεντρωμένα». Ο κ. Τάσσης σημειώνει ότι οι εφαρμογές που βασίζονται στη μέθοδο GPS έχουν «σοβαρά τεχνικά προβλήματα» όπως π.χ. να μην είναι σαφές σε ποιον όροφο ενός κτιρίου βρέθηκαν οι χρήστες. Η ηγεσία του υπουργείου Ψηφιακής Μεταρρύθμισης δεν επιθυμεί, ωστόσο, να προχωρήσει στην υιοθέτηση ενός εργαλείου που δεν θα χρησιμοποιεί η πλειονότητα του πληθυσμού (60%-70%) και δεν θα έχει αξιοπιστία. «Το σύστημα για να δουλεύει πρέπει το bluetooth να είναι συνέχεια αναμμένο» λέει χαρακτηριστικά πηγή που ασχολείται με το θέμα νυχθημερόν, αλλά δεν έχει πεισθεί για την επάρκειά του. Πονοκέφαλο δημιουργεί και η ασφάλεια των στοιχείων, καθώς το bluetooth μπορεί εύκολα να «χακαρισθεί» και τα τεχνικά προβλήματα να μετατραπούν σε πολιτικά.