Ηταν ο «σύνδεσμος» των αστρονόμων με τους αρχαιολόγους

Ηταν ο «σύνδεσμος» των αστρονόμων με τους αρχαιολόγους

4' 53" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Το περιστατικό έγινε πριν από τρεις δεκαετίες στη Σούγια, ένα παραθαλάσσιο χωριό στα νότια  της Κρήτης. Ο καθηγητής Αστροφυσικής του ΑΠΘ, Γιάννης Σειραδάκης είχε 2-3 φοιτητές του στο αυτοκίνητό του και τους ξεναγούσε στο χωριό του, τον Λειβαδά, πιο πάνω στο βουνό. Σταμάτησε σε ένα πρατήριο καυσίμων και η ιδιοκτήτρια του έπιασε κουβέντα, ρωτώντας τον αν είναι ντόπιος, ποια είναι η οικογένειά του κ.λπ. Σε λίγο  έσκυψε και του φίλησε τα χέρια. Είχε χάσει τους γονείς της στον πόλεμο και μεγάλωσε σε ένα οικοτροφείο που ίδρυσε και χρηματοδότησε η μητέρα του Σειραδάκη, η Μέρσι Μάνι Κουτς (Mercy-MoneyCoutts).

Βρετανή αριστοκράτισσα, θυγατέρα του βαρώνου Λάτιμερ, σπούδασε Ιστορία στην Οξφόρδη και ζήτησε από τον Αρθουρ Εβανς να τη δεχθεί στην ανασκαφή της Κνωσού, το 1932. Τότε ξεκίνησε και η ενασχόλησή της με τη μινωική αρχαιολογία, με μέντορα τον διάδοχό του ανασκαφέα, Τζον Πέντλμπρι. Επέστρεψε στην πατρίδα της τα πρώτα χρόνια του Πολέμου, όπου εργάστηκε στο περίφημο Μπλέτσλι Παρκ, όπου ο Αλεν Τούρινγκ κατάφερε με άλλους κορυφαίους επιστήμονες –ανάμεσά τους αρχαιολόγους και γλωσσολόγους– να αποκρυπτογραφήσουν τον κώδικα των Γερμανών.

Το 1944, η νεαρή Μέρσι ξαναγύρισε στην Κρήτη μέσω Αιγύπτου και πρωτοστάτησε στην προσπάθεια της UNRRA να στείλει βοήθεια στα ρημαγμένα χωριά. Τότε γνώρισε και τον Μιχάλη Σειραδάκη, ένα λεβέντη ήρωα Πολέμου που ήταν σύνδεσμος με τους Βρετανούς. Παντρεύτηκαν αλλά οι γονείς τής νύφης δεν ήρθαν στον γάμο. Mε την περιουσία που κληρονόμησε έκανε το οικοτροφείο και άλλα σημαντικά έργα. Στην κηδεία της στη Θεσσαλονίκη, το 1993, παραβρέθηκαν πολλοί Κρητικοί των οποίων τις οικογένειες ή τα χωριά είχε βοηθήσει. Πριν από λίγες ημέρες, στην κηδεία του γιου της Γιάννη Σειραδάκη (1948-2020), ομότιμου καθηγητή Αστροφυσικής, που έδωσε σύντομη μάχη με την επάρατο νόσο, βρέθηκαν μόνον η οικογένεια και ελάχιστοι φίλοι. Αν και εξαιρετικά αγαπητός και αυτός, τα μέτρα για τον κορωνοϊό εμπόδισαν τους πολλούς υπόλοιπους.

Προικισμένος με τις σπουδαιότερες ελληνικές και βρετανικές αρετές –ζεστός και στωικός, αυθόρμητος αλλά μεθοδικός, γενναιόδωρος και σεμνός– ο Σειραδάκης ήταν από τους σημαντικότερους Ελληνες επιστήμονες στην Αστροφυσική, σπουδαίος πανεπιστημιακός δάσκαλος με θητεία στο ΑΠΘ, ενώ είχε πάρει μέρος με την ομάδα του στην έρευνα για τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων που οδήγησε σε εντυπωσιακά συμπεράσματα. Η πορεία του ξεκίνησε με ένα πτυχίο Φυσικής στην Ελλάδα και ύστερα έγινε δεκτός για μεταπτυχιακές σπουδές στο Ερευνητικό Κέντρο Ραδιοαστρονομίας Τζόντρελ Μπανκ στην Αγγλία στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ. Ελαβε μάστερ και διδακτορικό στη Ραδιοαστρονομία. Στη συνέχεια εργάστηκε στα κορυφαία ερευνητικά κέντρα του πεδίου του από το Μαξ Πλανκ στη Βόννη μέχρι το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας.

Η ειδίκευσή του είχε να κάνει με τα Πάλσαρ, τους αστέρες νετρονίων με το ισχυρό μαγνητικό πεδίο, τους οποίους εντοπίζουμε στη Γη όχι με τηλεσκόπια αλλά χάρη την ανιχνεύσιμη ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία με τη μορφή ραδιοφωνικών κυμάτων. Οι μισοί από τους Πάλσαρ, που είχαν γίνει γνωστοί μέχρι τα τέλη της δεκαετίας 1970, ανακαλύφθηκαν από τον Σειραδάκη.

«Τον ρωτούσαμε εμείς οι φοιτητές του», λέει η Φιόρη Μεταλλινού, επικεφαλής του κέντρου Επισκεπτών του Αστεροσκοπείου στο Θησείο, «γιατί από νωρίς επέστρεψε στην Ελλάδα, ενώ θα μπορούσε να έχει σταδιοδρομήσει οπουδήποτε. Μας απαντούσε ότι ήθελε να προσφέρει στον τόπο του, είχε εκπαιδευτικό πατριωτισμό. Και πράγματι ήταν αδύνατον να κάνεις μάθημα μαζί του και να μην αγαπήσεις την αστρονομία αλλά και να μη θαυμάσεις την επιστημονική του κατάρτιση και αναγνώριση. Ο Σειραδάκης είχε επτά δημοσιεύσεις ακόμα και εξώφυλλο στο περιοδικό Nature. Το πιο εντυπωσιακό ήταν ο χαρακτήρας του. Ενας πραγματικός τζέντλεμαν, που λειτουργούσε με την πραότητα και έπαιρνε το αποτέλεσμα που ήθελε χωρίς να προσβάλει κανέναν. Και στη δοκιμασία με την αρρώστια δεν έλεγε κουβέντα για να μη στενoχωρήσει κανέναν.

Στη μοναδική του προσωπικότητα στέκεται και ο Θεοδόσης Τάσιος, ομότιμος καθηγητής ΕΜΠ και πρόεδρος της Εταιρείας Διερεύνησης Αρχαιοελληνικής και Βυζαντινής Τεχνολογίας. Πρωτοστατεί, άλλωστε, στην οργάνωση του επιστημονικού μνημόσυνου του Σειραδάκη που θα γίνει διαδικτυακά στις 8 Ιουνίου. «Εκτός από τα άλλα του χαρίσματα ξεχώριζε για τη συναισθηματική του νοημοσύνη. Επειδή είχε φυσική σεμνότητα, δεν ήταν ποτέ υπερφίαλος και δεν προέβαλε ποτέ τη σημασία της δικής του γνώμης. Αυτή η ανοιχτοσύνη του να ακούσει και τους υπόλοιπους οδηγούσε σε βέλτιστα επιστημονικά αποτελέσματα, διότι δεν προκαλούσε ποτέ τον ανταγωνισμό αλλά τη σύνθεση».

Ο φυσικός και ιστορικός των Επιστημών Γιάννης Μπιτσάκης, που έπαιξε συντονιστικό ρόλο στη μεγάλη επιστημονική ομάδα που από το 2005 επανεκκίνησε την έρευνα για τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων, λέει: «Χωρίς τη συνάντηση του Γιάννη Σειραδάκη με τον Μάικ Εντμουντς, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ, δεν θα είχε προχωρήσει τίποτε. Και αυτή η συνάντηση μπόρεσε να γίνει επειδή ο Σειραδάκης ήταν επιστήμονας διεθνούς εμβέλειας. Το λέμε εμείς, ο ίδιος δεν θα το έλεγε ποτέ. Στην ερευνητική ομάδα, ο Σειραδάκης ήταν και ο ιδανικός “σύνδεσμος” των αστρονόμων με τους αρχαιολόγους. Σίγουρα βοήθησε σε αυτό η οικογενειακή του παράδοση, και από τις δύο πλευρές. Σε μία έρευνα που ταρακούνησε πολλές παγιωμένες αντιλήψεις, ο Σειραδάκης με τον μειλίχιο χαρακτήρα του μπόρεσε να αποσβέσει πολλούς κραδασμούς. Και ήταν πάντα εκεί, και πάντα με το χαμόγελο και τη ζεστή του φωνή, πρόθυμος να μοιράζεται τις γνώσεις του. Στην έρευνα για τον Μηχανισμό, που για πάνω από έναν αιώνα ήταν υπόθεση “μοναχικών καβαλάρηδων”, έφερε την ομαδικότητα που οδήγησε στην επιτυχία της».

«Εγώ ξέρω τι θα κρατήσω από τον δάσκαλό μου και φίλο μου» λέει ο αστρονόμος Σίμος Οικονομίδης: «Εκείνες τις εκδρομές στο Περτούλι, όπου το ΑΠΘ έχει καταλύματα για τους φοιτητές. Κάθε άνοιξη, ακόμα και όταν αποφοιτήσαμε, μαζευόμασταν με τους καθηγητές μας, τον Σειραδάκη και τον Αυγολούπη για να κάνουμε παρατηρησιακή αστρονομία. Ο Γιάννης μιλούσε με τόσο πάθος, ήξερε τόσα που πραγματικά μας έφερνε τα αστέρια στη Γη. Τα νιώθαμε τόσο κοντά μέσα από τα λόγια του, που νομίζαμε ότι θα απλώναμε τα χέρια μας και θα τα πιάναμε».

Ενας αστεροειδής πρόκειται να πάρει το όνομα του Γιάννη Σειραδάκη και συγκεκριμένα θα ονομαστεί  Seiradakis(214863) ύστερα από αίτημα που υπέβαλε η φοιτήτριά του (Χρύσα Αβδελίδου προς τη Διεθνή Αστρονομική Ενωση (InternationalAstronomicalUnion). Επιλέχθηκε ο συγκεκριμένος για να φέρει το όνομά του, καθώς ο PSR2148+63 είναι ένας από τους Πάλσαρ που έχει ανακαλύψει ο ίδιος.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή