Ρόμπιν Λέιν Φοξ: Οι Ελληνες ξέρετε να χειρίζεστε κρίσεις

Ρόμπιν Λέιν Φοξ: Οι Ελληνες ξέρετε να χειρίζεστε κρίσεις

8' 7" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

«Αγαπητή μου, σε διαβεβαιώ ότι από τεχνολογικής απόψεως έχω ξεμείνει στην εποχή των δεινοσαύρων. Δεν έχω ηλεκτρονικό υπολογιστή στο σπίτι μου, μόνο βιβλία και φυτά. Θα μπορούσα πιο εύκολα να σου δώσω μια συνέντευξη στα αρχαία ελληνικά παρά να συνδεθώ με το Zoom. Συνεπώς, αν θέλεις να μιλήσουμε διαδικτυακά, θα πρέπει να πάω ώς το πανεπιστήμιο στην Οξφόρδη, διότι από το γραφείο έχω αυτή τη δυνατότητα, αλλά από την κατοικία μου φοβάμαι πως όχι», μου έγραψε με βρετανικό φλέγμα ο Ρόμπιν Λέιν Φοξ. O ομότιμος καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας στο New College της Οξφόρδης είναι ειδικός στον βίο του Μεγάλου Αλεξάνδρου αλλά και ο πλέον μακρόβιος κάτοχος στήλης στον διεθνή Τύπο, καθώς γράφει εδώ και 50 χρόνια για κηπουρική στους Financial Times.

Πάνω από όλα, είναι η ιδανικότερη ενσάρκωση του φιλέλληνα που αγαπά εξίσου τους σύγχρονους Ελληνες και τους αρχαίους τους προγόνους. Eρχεται συχνά στη χώρα μας, όπου έχει επιστήθιους φίλους, ενώ είναι μέλος της κριτικής επιτροπής του London Hellenic Prize, που αναδεικνύει εκδόσεις στην αγγλική γλώσσα για τον ελληνικό πολιτισμό. Στην οθόνη του υπολογιστή μου, πάντως, έδειχνε ροδαλός από τον ήλιο και πολύ ευχαριστημένος, διότι –όπως μου εξήγησε– πέρασε πολλές ώρες της καραντίνας στον κήπο του σπιτιού αλλά και στον κήπο του New College, τον οποίο φροντίζει προσωπικά.

Η ευχή

Η πρώτη ερώτηση ήταν αυτονόητη: Ποια είναι η κατάσταση σήμερα στη Βρετανία με τον κορωνοϊό;

«Εδώ τα πράγματα πάνε καλύτερα και δεν μπορεί παρά να αναγνωρίσει κανείς την τεράστια γενναιοδωρία που επέδειξαν οι νέοι προς τους μεγαλυτέρους», μου λέει. «Για χάρη των ηλικιωμένων κατέστρεψαν την κοινωνική και εργασιακή τους καθημερινότητα, ώστε να μην αφήσουν τον ιό να εξαπλωθεί στους ευπαθείς. Η ευχή μου είναι πως όταν όλη αυτή η περιπέτεια τελειώσει, εκτός από τους γιατρούς και το νοσηλευτικό προσωπικό, να θυμηθούμε και αυτή τη θυσία που έκαναν οι νέοι για όλους μας», τονίζει. Σύμφωνοι. Ομως, η βρετανική κυβέρνηση, ιδιαιτέρως στην αρχή, δεν έδειξε τον ίδιο σεβασμό στους ηλικιωμένους, επισήμανα.

«Η αλήθεια είναι ότι η πανδημία έχει πραγματικά εξοντώσει αυτή τη γενιά που έζησε τον πόλεμο σε όλη την Ευρώπη. Ολοι μας έχουμε καλούς φίλους Γερμανούς, αλλά, Θεέ μου, φαντάζεστε να περάσει αυτή η δοκιμασία και οι επιζήσαντες να είναι οι Γερμανοί ηλικιωμένοι;» μου απαντάει με το γνωστό του χιούμορ, που συχνά αντλεί έμπνευση από την παραδοσιακή βρετανογερμανική «αντιπαλότητα» του 1940. «Ας ξαναγυρίσω στον Μπόρις Τζόνσον, την αρχική απόφαση του οποίου αντιμετωπίζω με συμπόνια και όχι με υπερβάλλουσα κριτική. Είναι ένας φιλελεύθερος πολιτικός που ήθελε να αναλάβουν την προσωπική τους ευθύνη οι ίδιοι οι πολίτες. Σίγουρα, βέβαια, αν είχαν επιβληθεί νωρίτερα ημερολογιακά τα μέτρα περιορισμού, θα είχαμε λιγότερους θανάτους. Παράλληλα θεωρώ πως μια άλλη αιτία για τις αυξημένες απώλειες ήταν το γεγονός ότι πολλοί ηλικιωμένοι μεταφέρθηκαν από τα νοσοκομεία σε ειδικά κέντρα φροντίδας, ώστε να απελευθερωθούν κλίνες. Και γνωρίζουμε ότι σε τέτοια περιβάλλοντα ο ιός είχε ιδιαίτερα καταστρεπτικές συνέπειες για τους ανθρώπους αυτούς, διότι τους βρήκε μαζεμένους».

Ο ιστορικός συνεχίζει: «Είμαι εξαιρετικά υπερήφανος που η Ελλάδα είχε τόσο αποτελεσματική πολιτική. Να πού το αποδίδω εγώ: Πρώτον, οι Ελληνες νοιάζονται για την υγεία τους, ιδιαιτέρως όταν αυτή απειλείται από κάποια σοβαρή ασθένεια. Στη Βρετανία υπάρχουν και αυτοί που λένε: “Εγώ δεν πρόκειται να κολλήσω, δεν με αφορά”. Επίσης, πολλοί επιστήμονες λένε πως οι καπνιστές έχουν κάποιου είδους άμυνα στην πανδημία και ξέρω από πρώτο χέρι ότι οι Ελληνες καπνίζουν πολύ. Επιπροσθέτως, έχετε καλύτερο καιρό, που σας επιτρέπει υπαίθριες δραστηριότητες. Ομως, το πιο σημαντικό είναι ότι κατά τη διάρκεια της πρόσφατης οικονομικής κρίσης αναπτύξατε ένα είδος πειθαρχίας, είστε συνηθισμένοι στο να χειρίζεστε κρίσεις και έκτακτες καταστάσεις. Εμείς οι Βρετανοί πότε είχαμε κρίση για να μάθουμε μερικά πράγματα;» υπογραμμίζει ο Ρόμπιν Λέιν Φοξ.

Ο λοιμός της Αθήνας

«Αν οι Ελληνες θεωρούν ότι αυτά που ζουν είναι δύσκολα, πρέπει να θυμούνται ότι έχουν εξασκηθεί ιστορικά στις πανδημίες. Θα σας θυμίσω τι έγινε στην Αθήνα του 5ου αιώνα με τον λοιμό», συνεχίζει. «Τότε δεν υπήρχε περίπτωση να τη βγάλεις καθαρή με πιο ελαφρά συμπτώματα. Αν είχες την αρρώστια, πέθαινες. Τα έχει γράψει όλα ο Θουκυδίδης. Η COVID-19 δεν είναι λοιμός. Ας πάμε ακόμα πιο πίσω, στον Ομηρο, στην Ιλιάδα, όπου ο Απόλλωνας στέλνει μια ασθένεια που πρώτα χτυπά τα ζώα –δεν το βρίσκετε ενδιαφέρον;– και μετά τους Αχαιούς, που μαθαίνουν ότι ο θεός είναι εξοργισμένος χάρη σε έναν ιερέα και έτσι σταματούν το κακό. Τι θα μας έλεγε σήμερα ο Ομηρος για την πανδημία; Να πάμε στην Εκκλησία για να βρούμε λύση στο πρόβλημά μας. Οπότε, μέχρι στιγμής ούτε ο Ομηρος ούτε ο Θουκυδίδης θα μπορούσαν να μας διαφωτίσουν. Αλλά και ο Ιπποκράτης δεν θα ήταν χρήσιμος, διότι δεν ήξερε την έννοια της μετάδοσης μιας ασθένειας, κάτι που αντελήφθησαν οι άνθρωποι στον αθηναϊκό λοιμό».

Από τον Απόλλωνα που έστελνε πανδημίες για να τιμωρήσει τους ανθρώπους μέχρι την αγορά της Γουχάν έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι. Ομως, ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι βιώνουν τις τραγικές απώλειες μένει ο ίδιος, επισημαίνει ο Ρόμπιν Λέιν Φοξ, που αυτή την περίοδο μόλις ολοκλήρωσε το τελευταίο του βιβλίο με τίτλο: «Η επινόηση της Ιατρικής από τον Ομηρο μέχρι τον Ιπποκράτη».

Ο Ομηρος, ο Ιπποκράτης, ο Θουκυδίδης και ο «professor Tsiodras»

«Μια διαφορά που έχει η δική μας σημερινή προσέγγιση της πανδημίας σε σχέση με το παρελθόν», τονίζει, «είναι το γεγονός ότι οι άνθρωποι παλαιότερα συσχέτιζαν τις ασθένειες με τη θρησκεία και θεωρούσαν ότι το κακό ήρθε επειδή ο θεός ή οι θεοί είχαν οργή», επιμένει ο ιστορικός. «Αυτό τους εμπόδιζε να βγάλουν λογικά συμπεράσματα για το τι ήταν η ασθένεια. Μπορεί, λ.χ., οι κάτοικοι της Αθήνας να κατανοούσαν ότι ο ένας μπορούσε να κολλήσει τον άλλο, αλλά χρειάστηκε να περιμένουμε μέχρι και τον 17ο αιώνα για να αρχίσουν να εφαρμόζονται μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης, ώστε να γλιτώνουν οι άνθρωποι. Ποιο είναι, λοιπόν, το μάθημα που παίρνουμε; Οτι, όπως τότε, ενώ η μετάδοση ήταν κάτι εξαιρετικά προφανές, που ακόμα και οι πιο ευφυείς δεν έβλεπαν, ίσως και με τον κορωνοϊό να υπάρχει κάτι εξόφθαλμο και να μην το παίρνουμε χαμπάρι».

«Μπορεί λοιπόν ο Ομηρος, ο Ιπποκράτης και ο Θουκυδίδης, ακόμα και ο Μέγας Αλέξανδρος (που θα έψαχνε μαντείο για να βρει τη λύση για την πανδημία), να μην βοηθούσαν και πολύ τους Ελληνες αν εμφανίζονταν σήμερα μπροστά μας, ευτυχώς όμως που είχατε τον κατάλληλο άνθρωπο, τον “professor Tsiodras”. Στην περίπτωση του Ηνωμένου Βασιλείου υπήρχε μια διχογνωμία μεταξύ των επιστημόνων για το τι πρέπει να κάνουμε, ενώ εσείς είχατε μια σύμπνοια ανάμεσα στα μέλη της επιτροπής. Ελπίζω να τιμήσετε αυτούς τους ανθρώπους», μου λέει.

Ρόμπιν Λέιν Φοξ: Οι Ελληνες ξέρετε να χειρίζεστε κρίσεις-1

«Εχω ασφαλείς πληροφορίες από το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης πως η πορεία των ερευνών που κάνουν οι επιστήμονές μας είναι σε εξαιρετικά καλή πορεία. Η απάντηση στην πανδημία έρχεται!» λέει ο Ρόμπιν Λέιν Φοξ.

«Αναρωτιέμαι τι θα γίνει με το καλοκαίρι φέτος, που όλοι θέλουμε να έρθουμε στα νησιά σας για να τα απολαύσουμε όπως κάθε χρονιά, αλλά και να σας ανταμείψουμε που τα πήγατε τόσο καλά στην αντιμετώπιση του ιού. Πιστεύω ότι, στην περίπτωσή ημών των επισκεπτών σας, η τραγωδία είναι ότι θα πρέπει αναγκαστικά να μείνουμε δύο μέτρα μακριά από τις ωραίες Ελληνίδες και τους ωραίους Ελληνες. Αλλά από το να μην έρθουμε καθόλου, θα το υποστούμε. Από την άλλη, θα πρέπει και εσείς να θέσετε τους κανόνες ώστε να δεχθείτε κάποιους τουρίστες, διότι διαφορετικά η οικονομία σας θα δεχθεί τεράστιο πλήγμα».

Διακοπές στην Κρήτη

«Πληροφορούμαστε ότι θα έρχονται εκείνοι που έχουν κάποιο πιστοποιητικό ότι είναι υγιείς ή ότι έχουν περάσει την ασθένεια. Ισως να ενθαρρύνετε περισσότερους ανθρώπους κάτω των 40 να έρθουν το καλοκαίρι και να τους στείλετε σε μέρη όπως η Κρήτη, που έχει άπειρες παραλίες, ώστε να σκορπιστούν. Ελπίζω να βρείτε μια καλή λύση για όλους. Πάντως, θα σας πω καλά νέα. Εχω ασφαλείς πληροφορίες από το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης πως η πορεία των ερευνών που κάνουν οι επιστήμονές μας είναι σε εξαιρετικά καλή πορεία. Η απάντηση στην πανδημία έρχεται!»

Η κηπουρική

«Πολλοί άνθρωποι ανακάλυψαν τη μαγεία της κηπουρικής μέσα στην καραντίνα. Στη Βρετανία, 22 εκατομμύρια άνθρωποι επισκέφθηκαν την ιστοσελίδα της Βασιλικής Εταιρείας Κήπων μέσα στις πρώτες ημέρες του εγκλεισμού. Τα φυτά συνδέονται με τον φυσικό κόσμο, με την τροφή, με την ικανότητα που πρέπει να αναπτύξει κάποιος για να τα φροντίζει, αλλά και με την ομορφιά. Επιτέλους ο κόσμος ανακάλυψε κάτι πέρα από τα κινητά και το Netflix. Θα σας έλεγα ότι το να κλείσετε το κινητό σας και να πάτε να φροντίσετε τις γλάστρες είναι μια συνταγή ευτυχίας. Γράφω στους FT κάθε εβδομάδα επί 50 χρόνια. Με ρωτούν πώς τα καταφέρνω να μην επαναλαμβάνομαι, πού βρίσκω τις ιδέες. Μα η κηπουρική μπήκε στη ζωή μου όταν ήμουν 9 ετών και δεν μπορώ να αναλογιστώ ούτε μία ημέρα μακριά της. Την ώρα που κάποιος άλλος κοιτάζει έξω από το παράθυρο και σκέφτεται, λ.χ., τις γυναίκες, εγώ σκέφτομαι τις ορτανσίες μου».

Η επικοινωνία

Οι δύο γάτες μου έκαναν συνεχώς διελεύσεις μπροστά στην οθόνη, μια δραστηριότητα που έχουν αναγάγει σε χόμπι σε όλη τη διάρκεια της πανδημίας. Ο Ρόμπιν έδειξε υπομονή, αλλά στο τέλος είπε: «Πρέπει να θυμάσαι ότι οι Γάλλοι λένε πως δεν χαϊδεύουμε εμείς τις γάτες, αλλά αυτές τρίβονται πάνω μας. Προσωπικώς μου αρέσουν τα σκυλιά και οι γυναίκες». «Μα οι γυναίκες μοιάζουν με τις γάτες», τον πρόγκηξα. «Οχι, αγαπητή μου, υπάρχουν και καλές γυναίκες σε αυτόν τον κόσμο!»

Οι σταθμοί του

1946

Γεννιέται στο Λονδίνο.

1969

Ολοκληρώνει το προπτυχιακό του στις Κλασικές Σπουδές και στη Φιλοσοφία στην Οξφόρδη.

1970

Ξεκινάει την εβδομαδιαία στήλη του περί κηπουρικής στους Financial Times, την οποία συνεχίζει να γράφει ακόμη και σήμερα.

1974

Εκδίδει τη βιογραφία «Alexander the Great», το πιο επιτυχημένο βιβλίο του.

1977

Αρχίζει να διδάσκει Αρχαία Ιστορία στο New College της Οξφόρδης, δραστηριότητα που θα συνεχίσει έως το 2014.

2004

Συμμετέχει ως ιστορικός σύμβουλος και κομπάρσος καβαλάρης στο «Alexander» του Ολιβερ Στόουν, που βασίστηκε στο βιβλίο του.

2015

Εκδίδει το βιβλίο του για τον Αγιο Αυγουστίνο («Augustine: Conversions and Confession») και ετοιμάζει την επιστροφή του στη διδασκαλία.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή