Η επέκταση υφιστάμενης συμφωνίας ανταλλαγής νομισμάτων (swap) με το Κατάρ είναι ο μόνος καρπός που έχει αποφέρει, έως τώρα τουλάχιστον, η εκστρατεία της Αγκυρας για αντίστοιχες συμφωνίες με τις χώρες του «G20». Στενός σύμμαχος της Τουρκίας από το 2016, το Κατάρ δέχθηκε να αυξήσει στα 15 δισ. δολάρια, από τα 5 δισ., το ανώτατο όριο στη συμφωνία swap τουρκικής λίρας και ριάλ Κατάρ που έχουν συνάψει οι δύο χώρες από την κρίση της τουρκικής λίρας του 2018.
Τότε το πλούσιο εμιράτο δεσμεύθηκε μάλιστα να επενδύσει 15 δισ. δολάρια στην Τουρκία και να της χορηγήσει πιστωτική γραμμή για να στηρίξει το χρηματοπιστωτικό της σύστημα.
«To Κατάρ έρχεται να βοηθήσει, αλλά ούτε φωνή ούτε ακρόαση από τις χώρες του “G20”», σχολιάζει σχετικά ο Τίμοθι Ας, στρατηγικός αναλυτής στην BlueBay Asset Management του Λονδίνου. Ο ίδιος πιθανολογεί πως δεν έχουν εκταμιευθεί τα κεφάλαια που υποσχέθηκε τότε να επενδύσει το Κατάρ και τα μετατρέπει τώρα σε swap.
Ακόμη κι αν ευσταθεί η υπόθεση του Ας, η επέκταση της συμφωνίας με το Κατάρ θα αποτελέσει τονωτική ένεση στα συναλλαγματικά διαθέσιμα της Τουρκίας, που ενισχύονται έτσι κατά 10 δισ. δολάρια και προσφέρουν πίστωση χρόνου στη χειμαζόμενη τουρκική οικονομία. Σημειωτέον ότι το ριάλ του Κατάρ είναι συνδεδεμένο με το δολάριο.
Η Αγκυρα εξαργυρώνει τώρα κατά κάποιον τρόπο τη στήριξη που παρείχε στην Ντόχα προ τριετίας, όταν η γειτονική Σαουδική Αραβία επέβαλε αποκλεισμό του πλούσιου εμιράτου και έπεισε άλλες αραβικές χώρες να κάνουν το ίδιο. Είχε, άλλωστε, προηγηθεί ένα χρόνο νωρίτερα η στήριξη που παρείχε η Ντόχα στον Τούρκο πρόεδρο κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος, το καλοκαίρι του 2016.
Την ίδια στιγμή, όμως, όχι μόνον η αμερικανική Federal Reserve, αλλά και οι κεντρικές τράπεζες των δυτικών χωρών έχουν δείξει απροθυμία για ανάλογες συμφωνίες swap. Αφήνουν εν ολίγοις χωρίς στήριξη την τουρκική οικονομία που παραπαίει, καθώς η πανδημία του κορωνοϊού έχει επιτείνει τις παθογένειές της και έχει φέρει τη χώρα στα πρόθυρα της πτώχευσης.
Εχουν, άλλωστε, εξανεμισθεί τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της Τουρκίας μετά τις αλλεπάλληλες παρεμβάσεις της κεντρικής τράπεζας και των εγχώριων τραπεζών στην αγορά συναλλάγματος με σκοπό τη στήριξη του νομίσματος. Η τουρκική λίρα υποχώρησε ξανά χθες για πρώτη φορά έπειτα από δέκα ημέρες και άρχισε πάλι να πλησιάζει επικίνδυνα το ψυχολογικό όριο των 7 λιρών προς ένα δολάριο. Αργά χθες το απόγευμα έκανε πράξεις στις 6,7942 λίρες προς ένα δολάριο.
Οπως επισημαίνει σχετικό ρεπορτάζ του Bloomberg, η απροθυμία αυτή των δυτικών χωρών μάλλον θα υπονομεύει τις σχέσεις τους με την Αγκυρα, που είναι ήδη τεταμένες εξαιτίας των γεωπολιτικών επιλογών της Τουρκίας σε σχέση με τη Συρία και τη Ρωσία. Ερωτώμενος προ ημερών, αξιωματούχος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ τόνισε πως τον Μάρτιο η Fed σύναψε σειρά συμφωνιών swap με πολλές χώρες, αλλά όχι με την Τουρκία, καθώς «οι συμφωνίες αυτές συνάπτονται μεταξύ χωρών που συνδέονται με αμοιβαία εμπιστοσύνη και επιπλέον είναι πλήρως φερέγγυες».
Αναγκαστικά η Τράπεζα της Τουρκίας έχει αποδυθεί σε αυτόν τον διπλωματικό μαραθώνιο αναζητώντας χρηματοδότες ανά τον κόσμο. Παραμένει, πάντως, σε ισχύ ανάλογη συμφωνία swap με την Κίνα που έχει συναφθεί πριν από οκτώ χρόνια και ανανεώνεται ανά τριετία. Τον περασμένο Ιούνιο, μάλιστα, η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας μετέφερε στην Τράπεζα της Τουρκίας κεφάλαια ύψους 1 δισ. δολαρίων. Σημειωτέον ότι, λίγες ώρες προτού ανακοινωθεί η συμφωνία με το Κατάρ, τα τουρκικά ΜΜΕ μετέδιδαν αντιφατικές πληροφορίες γύρω από αντίστοιχες συμφωνίες με την Ιαπωνία και τη Βρετανία.