Σε ποινική υπόθεση που απασχόλησε πρόσφατα το πανελλήνιο, το δικαστήριο επέβαλε για ομαδικό βιασμό (συνοδευόμενο από ειδεχθή ανθρωποκτονία εκ προθέσεως) ποινή πρόσκαιρης κάθειρξης 15 ετών για πράξη τελεσθείσα προ της θέσεως σε ισχύ του νέου Π.Κ. Ετσι δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι εφήρμοσε την επιεικέστερη διάταξη, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 1 Π.Κ., ήτοι εκείνη του παλαιού Π.Κ., που δεν προέβλεπε διαζευκτικώς την ποινή της ισόβιας κάθειρξης.
Προσεκτικότερη ανάγνωση όμως αποδίδει ότι το δικάσαν δικαστήριο δεν εφήρμοσε την επιεικέστερη διάταξη, ήτοι μόνον εκείνη του παλαιού άρθρ. 336 παρ. 2 Π.Κ. αλλά διέπλασε διάταξη που από ουδένα νόμο προβλέπεται, διότι εφήρμοσε συγχρόνως και τη διάταξη του άρθρ. 52 νέου Π.Κ., κατά το οποίο η πρόσκαιρη κάθειρξη έχει διάρκεια 15 ετών, με αποτέλεσμα να αλλοιωθεί το περιεχόμενο της εφαρμοσθείσης διάταξης και να προκύψει νέο. Ειδικότερα:
1. Σύμφωνα με το άρθρ. 2 παρ. 1 νέου Π.Κ., «αν από την τέλεση της πράξης ώς την αμετάκλητη εκδίκασή της ίσχυσαν περισσότερες διατάξεις νόμων, εφαρμόζεται αυτή που στη συγκεκριμένη περίπτωση οδηγεί στην ευμενέστερη μεταχείριση του κατηγορουμένου».
2. Σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 3 του άρθρ. 336 νέου Π.Κ., «αν η πράξη της παραγράφου 1 (βιασμός) έγινε από δύο ή περισσότερους δράστες που ενεργούσαν από κοινού ή είχε ως συνέπεια τον θάνατο του παθόντος, επιβάλλεται κάθειρξη ισόβια ή πρόσκαιρη τουλάχιστον δέκα ετών».
3. Σύμφωνα, τώρα, με τη διάταξη της παρ. 2 του άρθρ. 336 παλαιού Π.Κ., «αν η πράξη της προηγούμενης παραγράφου (δηλ. του ομαδικού βιασμού) έγινε από δύο ή περισσότερους δράστες που ενεργούσαν από κοινού, επιβάλλεται κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών».
Οταν το παλαιό άρθρ. 336 παρ. 2 Π.Κ. προέβλεπε για τον ομαδικό βιασμό «κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών» εννοούσε κάθειρξη 10 έως 20 ετών. Διότι κατά τον παλαιό Π.Κ. η διάρκεια της πρόσκαιρης κάθειρξης ήταν 5 έως 20 έτη. Αρα, αν το δικάσαν δικαστήριο ήθελε να επιβάλει την ανώτατη ποινή για τον ομαδικό βιασμό βάσει της επιεικέστερης διάταξης, όφειλε να κινηθεί στο πλαίσιο 10-20 ετών και όχι 10 έως 15 ετών.
Βεβαίως θα μπορούσε κανείς να αντιτείνει ότι εν προκειμένω το δικάσαν δικαστήριο εφήρμοσε και μία άλλη επιεικέστερη διάταξη, εκείνη του άρθρ. 52 νέου Π.Κ., κατά την οποία η διάρκεια της πρόσκαιρης κάθειρξης δεν υπερβαίνει τα 15 έτη. Ομως αυτή η αντίρρηση πάσχει. Διότι η εφαρμογή του άρθρ. 52 νέου Π.Κ. στο άρθρ. 336 παλαιού Π.Κ. δεν είναι τίποτε άλλο παρά αλλοίωση του σαφούς και αδιάστικτου περιεχομένου του παλαιού άρθρ. 336 παρ. 2 Π.Κ., το οποίο για τον ομαδικό βιασμό προέβλεπε κάθειρξη 10 έως 20 ετών και όχι 10 έως 15 ετών. Αυτό το πλαίσιο ποινής μόνον η νεότερη διάταξη το προβλέπει, η οποία όμως ως αυστηρότερη, αφού προβλέπει διαζευκτικά και ισόβια κάθειρξη, δεν εφαρμόστηκε. Με άλλα λόγια: ποινή κάθειρξης 10-15 ετών ουδεμία διάταξη νόμου προβλέπει, ούτε η παλαιά (αυτή προβλέπει κάθειρξη 10-20 ετών) ούτε η νέα (αυτή προβλέπει κάθειρξη ισόβια ή πρόσκαιρη 10-15 ετών).
Αντί λοιπόν οι αρμόδιες αρχές του συστήματος ποινικής δικαιοσύνης να ασχολούνται με ανώφελη εκτόνωση (κατανοητών ή μη) συναισθημάτων, θα μπορούσαν να εγκύψουν σε ζητήματα ουσίας προς λυσιτελέστερη προστασία των εννόμων αγαθών και απονομή δικαιοσύνης.
* Ο κ. Χρίστος Χ. Μυλωνόπουλος είναι καθηγητής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, δικηγόρος.