Δύο είναι τα πολύ μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η Ελλάδα, ένα αυτό που απασχολεί τον μέσο Ελληνα. Το πρώτο είναι βεβαίως η πανδημία του κορωνοϊού και οι επιπτώσεις της στην καθημερινότητα του πολίτη, τόσο οι υγειονομικές όσο και οι οικονομικές, που έχουν αλλοιώσει βάναυσα την πραγματικότητα στην οποία ζούσε έως πρόσφατα. Το δεύτερο είναι εκείνο που δημιουργεί η αιχμαλωσία της γεωγραφίας, δηλαδή ο μόνιμος και αναλλοίωτος εξαναγκασμός να ζει η χώρα δίπλα στην Τουρκία. Με τη διαφορά ότι αυτό το νιώθουν κυρίως οι άνθρωποι που θέλουν και μπορούν να σκέφτονται σε ένα επίπεδο κάπως πιο συλλογικό, αναγνωρίζοντας τους κινδύνους που δημιουργεί η Αγκυρα για το παρόν και το μέλλον μας, άρα για εμάς και τα παιδιά μας.
Είναι γεγονός ότι ο κορωνοϊός προκαλεί ένα συνεχές άγχος, δημόσιο και ατομικό. Στην αρχή αναγκαστήκαμε να κλειστούμε και να απομονωθούμε για να γλιτώσουμε, μετά ήλθε ο φόβος της σταδιακής χαλάρωσης των αυστηρών μέτρων για να επανεκκινηθεί η οικονομία, αλλά και για να ανακουφιστεί ψυχολογικά ο πληθυσμός, στη συνέχεια ήλθε η αμφιθυμία για την επιστροφή των μαθητών στα σχολεία, τώρα τα συναισθήματα είναι ανάμεικτα σχετικά με τον τουρισμό. Από τη μία πλευρά, οι πάντες καταλαβαίνουν ότι η οικονομική αναγκαιότητα επιβάλλει προσέλκυση τουριστών, από την άλλη, όλοι φοβούνται πιθανές υγειονομικές συνέπειες. Ακόμη και αναζωπύρωση της πανδημίας, που πολλοί ειδικοί θεωρούν σίγουρη. Απλώς δεν γνωρίζουν πότε θα συμβεί και ποια θα είναι η έντασή της.
Ωστόσο, όποια και να είναι η εξέλιξη της κορωνοϊκής θεομηνίας στο ορατό μέλλον και παρά την αβεβαιότητα που επικρατεί, η πεποίθηση ειδικών και κυβερνήσεων είναι ότι ο ιός κάποια στιγμή θα δαμαστεί. Είτε θα κάνει τον κύκλο του, είτε θα βρεθεί φάρμακο ή κοκτέιλ φαρμάκων για να αντιμετωπίζεται, είτε θα παραχθεί ένα εμβόλιο, ώστε ο πλανήτης (και η Ελλάδα μαζί του) να επανέλθει σε κάποια ισορροπία. Εστω και με νέα δεδομένα και χαρακτηριστικά ίσως. Σε αντίθεση, η απειλή της Τουρκίας δείχνει να μην επηρεάζει άμεσα την καθημερινότητα στην Ελλάδα –επηρεάζει όμως ποικιλοτρόπως, αλλά υποδορίως σε μεγάλο βαθμό–, είναι όμως μόνιμη και μεγαλώνει ασταμάτητα. Είναι σαφές ότι επί καθεστώτος Ερντογάν η γειτονική χώρα έχει μπει σε «φάση» νεοοθωμανικού μεγαλοϊδεατισμού, που, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει αναθεωρητισμό των υφισταμένων συνθηκών και επεκτατισμό προς διάφορες κατευθύνσεις. Στην Ανατολική Μεσόγειο, στη Συρία, στη Λιβύη, στο Αιγαίο, στη Θράκη, ταυτόχρονα με υλοποίηση πολιτικής που στοχεύει στην αναγνώριση της Τουρκίας ως ηγέτιδας του σουνιτικού μουσουλμανικού κόσμου.
Η Ελλάδα, λοιπόν, αισθάνεται στο «πετσί» της την τουρκική απειλή, και μάλιστα σε καθημερινή βάση. Οι αναφορές στα ελληνικά μίντια περί εσωτερικών προβλημάτων της Τουρκίας δημιουργούν εσφαλμένες προσδοκίες, αλλά δεν αλλάζουν την πραγματικότητα. Ο Ερντογάν και το καθεστώς του είναι αποφασισμένοι να συνεχίσουν και να αυξήσουν την επιθετικότητά τους μέχρις ότου επιβάλουν την ανατροπή του «στάτους κβο» που δημιουργήθηκε με διεθνείς συνθήκες. Ηδη στη Λιβύη κατόρθωσε να αλλάξει τα δεδομένα υπέρ του προστατευομένου του Σαράζ, αφού τον ενίσχυσε χωρίς καμία ενόχληση με 13.000 Σύρους μαχητές – τζιχαντιστές και άφθονο πολεμικό υλικό… Αρα, η αυθαίρετη συμφωνία ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο που υπέγραψε ο Σαράζ με την Αγκυρα εδραιώνεται, με ό,τι σημαίνει αυτό…
Παράλληλα, στο Αιγαίο παρατηρείται όχι απλώς έξαρση, αλλά και ποιοτική αναβάθμιση της τουρκικής προκλητικότητας. Τα τουρκικά μαχητικά κάνουν πια επαναλαμβανόμενες πτήσεις πάνω από μικρά και μεγάλα κατοικημένα ελληνικά νησιά, ενώ τουρκικά σκάφη άρχισαν να επιχειρούν διεισδύσεις στα ελληνικά χωρικά ύδατα. Σαφής επιδίωξη, να αποκτήσουν «το ελεύθερο» στη θάλασσα και στον αέρα του Αιγαίου, δηλαδή να δημιουργήσουν «κεκτημένα». Παράλληλα, οι Τούρκοι αξιωματούχοι δεν σταματούν να απειλούν με επανάληψη των μεταναστευτικών ροών στο Αιγαίο και να διατηρούν την ένταση στον Εβρο. Στις 26 Απριλίου η στήλη είχε εκφράσει τον φόβο ότι «η Τουρκία δεν έχει να χάσει τίποτα από τη δημιουργία “θερμού” κλίματος στην περιοχή, αφού ο τουρισμός θα είναι ανύπαρκτος, ειδικά στη δική της πλευρά, λόγω κορωνοϊού»…
Η κατάσταση που διαγράφεται οδηγεί σε δυσοίωνα συμπεράσματα. Μεταφορικά, αν μια ομάδα βρίσκεται σε συνεχή άμυνα, επιδεικνύοντας και ανάλογη ψυχραιμία για να αντιμετωπίσει την αέναη επιθετικότητα, χωρίς μάλιστα χρονικούς περιορισμούς ενός αγώνα, κάποια στιγμή θα δεχθεί το «γκολ». Κάτι ανάλογο ισχύει στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Η Ελλάδα πρέπει να βρει έναν τρόπο να βάλει όρια στην τουρκική επιθετικότητα, και αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο.