Ο αφορισμός ως έσχατη ποινή έχει περιεχόμενο και νόημα, όταν ο εκβαλλόμενος από το σώμα των πιστών είναι ενεργό μέλος της Εκκλησίας και συνεπώς βιώνει τις τραγικές συνέπειες αποκοπής του από το σώμα του Χριστού.
Αλλά ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και οι δύο υπουργοί του –η κ. Νίκη Κεραμέως και ο κ. Νίκος Χαρδαλιάς– δεν είναι στρατευμένοι Χριστιανοί. Δεν είναι άθεοι, ασφαλώς, ή πολέμιοι της Εκκλησίας. Είναι άνθρωποι του κόσμου, όπως και η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών της χώρας μας. Τα επιτίμια της μορφής αυτής τους είναι απλώς ακατανόητα.
Κατά συνέπειαν, ο αφορισμός «των τριών» από τον πρώην μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας κ. Αμβρόσιο, μάλλον αμηχανία και όχληση προκάλεσε στην Ιεραρχία, την οποία κατηγορεί ότι «κοιμάται τον ύπνο του δικαίου», και τίποτε πέραν αυτού.
Αλλά και εάν ο πρώην μητροπολίτης είχε ως επιδίωξη την «αφύπνιση» της Ιεραρχίας, ουδέν επέτυχε επίσης. Πνεύμα καταλλαγής διέπει τη συμπεριφορά του Αρχιεπισκόπου κ. Ιερωνύμου, αλλά και της πλειονότητας των μελών της Ιεράς Συνόδου.
Κατηγορήθηκε ο Αρχιεπίσκοπος στο παρελθόν διότι συνομολόγησε συμφωνία με τον τέως πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, που ακυρώθηκε λόγω της αντιδράσεως των ιερέων. Κατηγορείται σήμερα από ορισμένους –και όχι μόνον από τον κ. Αμβρόσιο– διότι συναίνεσε στο κλείσιμο των Εκκλησιών, που επέβαλε η κυβέρνηση λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού.
Αλλά στην Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία οι συγκρούσεις με την πολιτεία είναι ελάχιστες. «Δος αυτοίς, Κύριε, ειρηνικόν το Βασίλειον… ίνα και εν τη γαλήνη αυτών ήρεμον και ησύχιον βίον διάγωμεν», λέει ευχή του ιερέως στη Θεία Λειτουργία.
Αλλο όμως είναι το σημείο εκκινήσεως του πρώην μητροπολίτη κ. Αμβροσίου. Μάλλον εμπνέεται από το Μέγα Αλληλουάριο, όπου διατυπώνεται η τρομερή επίκληση προς Κύριο «δώσε κακά τοις ενδόξοις της γης». Αλλά αυτή είναι η γοητεία των εκκλησιαστικών κειμένων. Τα περιλαμβάνουν όλα.
Βέβαια η Εκκλησία ως επί γης θεσμός διοικείται με τρόπο αυταρχικό. Ηδη το 95 μ.Χ. ο Κλήμης Α΄ Ρώμης, στην Α΄ προς Κορινθίους Επιστολή προσδιόρισε την οργάνωσή της με όρους καθαρά στρατιωτικούς. «Ου πάντες εισίν έπαρχοι, ουδέ χιλίαρχοι, ουδέ εκατόνταρχοι, αλλά έκαστος τα επιτασσόμενα υπό των ηγουμένων επιτελεί».
Και όμως σαράντα χρόνια πριν, όταν ο Παύλος αντιμετώπιζε μία έκρυθμη κατάσταση στην Εκκλησία της Κορίνθου συνέταξε τον ύμνο της Αγάπης. Πόσο άλλαξαν τα πράγματα σε ελάχιστο διάστημα.
Δοκιμάσθηκε σκληρά η Εκκλησία τους τελευταίους μήνες. Και πρέπει να ομολογηθεί ότι το βάρος έφεραν πρωτίστως οι ενοριακοί ιερείς, και χάρη σε αυτούς είχε επικρατήσει τάξη απόλυτος όταν άνοιξαν πάλι οι ναοί. Οι περιπέτειες και τα εσωτερικά της Ιεραρχίας είναι θέμα άλλης τάξεως και εν πολλοίς αδιάφορο.