Πανεπιστήμια: Εσοδα από αναμνηστικά μέχρι κεραίες κινητής

Πανεπιστήμια: Εσοδα από αναμνηστικά μέχρι κεραίες κινητής

6' 42" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Συνολικά 53 ακίνητα προς αξιοποίηση με ενοικίασή τους, κεραίες εταιρειών κινητής τηλεφωνίας, κυλικεία, βιβλιοπωλεία, χώροι εκδηλώσεων, πάρκινγκ, αναμνηστικά, περγαμηνές, κολυμβητήριο. Είναι ορισμένα από τα περιουσιακά στοιχεία του Πανεπιστημίου Αθηνών, τα οποία αξιοποιεί τόσο για να έχει έσοδα για την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών του όσο και για τη χορήγηση υποτροφιών. Και σε αυτά προστίθενται τα έσοδα από την παροχή υπηρεσιών και την εκμετάλλευση αποτελεσμάτων, παραγόμενων προϊόντων και υπηρεσιών από την έρευνά του. Οι εταιρείες αξιοποίησης της περιουσίας των ΑΕΙ αποτελούν πλέον έναν μεγάλο οργανισμό, τα έσοδα του οποίου είναι βασικός τροφοδότης τους. Στοιχείο ιδιαίτερα κρίσιμο, με δεδομένη τη μείωση της κρατικής επιχορήγησης. Μάλιστα, όπως ανέφερε στην «Κ» ο αντιπρόεδρος της Εταιρείας Αξιοποίησης και Διαχείρισης Περιουσίας (ΕΑΔΙΠ) του ΕΜΠ Δημήτρης Καλιαμπάκος, «καθώς οι εταιρείες είναι εκτεθειμένες στην αγορά, βιώνουν και τις τάσεις της. Ηδη αρχίζουν να νιώθουν τους κλυδωνισμούς με τις οικονομικές επιπτώσεις της καραντίνας». Αλλωστε, από τους μεγαλύτερους εργοδότες στην Ελλάδα είναι τα ιστορικά πανεπιστήμια της χώρας. Ενδεικτικά, όπως είπε στην «Κ» ο καθηγητής του ΕΚΠΑ Θωμάς Σφηκόπουλος, το εμβληματικό πανεπιστήμιο απασχολεί περίπου 3.000 συμβασιούχους. Γι’ αυτό, άλλωστε, αναδεικνύεται και το πιο χαρακτηριστικό επιτυχημένο παράδειγμα για τους τρόπους αξιοποίησης της περιουσίας από ένα ΑΕΙ. Πολλά από τα έσοδά του, όπως παρατηρεί ο πρύτανής του Θάνος Δημόπουλος, δίνονται σε υποτροφίες.

Ειδικότερα, στο ΕΚΠΑ (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) τα έσοδα της ΕΑΔΙΠ ξεπερνούν τα 3,5 εκατομμύρια ευρώ, τα οποία χρησιμοποιούνται για τις λειτουργικές ανάγκες του, σε υποτροφίες και εξυπηρέτηση των σκοπών των κληροδοτημάτων και λειτουργικές δαπάνες της Εταιρείας και των δραστηριοτήτων της. «Η συνεισφορά της πολιτείας στον τακτικό προϋπολογισμό του πανεπιστημίου, από περίπου 40 εκατομμύρια ευρώ που ήταν το 2009, περιορίστηκε προοδευτικά και από το 2014 έως σήμερα ανέρχεται σε περίπου 10 εκατομμύρια ευρώ, μειωμένη κατά περίπου 75%. Οι απολύτως ανελαστικές λειτουργικές δαπάνες (ηλεκτρική ενέργεια, υπηρεσίες φύλαξης και καθαριότητας, ενοίκια, τηλεπικοινωνίες, φυσικό αέριο και καύσιμα), παρά τη σημαντική μείωσή τους (περί του 40%) που επέτυχε το πανεπιστήμιο κατά το διάστημα αυτό, περικόπτοντας όμως και πολλές ζωτικές ανάγκες του, ανέρχονται σήμερα σε περίπου 11 εκατομμύρια ευρώ ανά έτος (δηλαδή, ξεπερνούν από μόνες τους τη συνολική κρατική επιχορήγηση). Ο μόνος τρόπος ώστε, στην παρούσα χρονική περίοδο, να διατηρήσει το πανεπιστήμιο την ποιότητα σπουδών του και να προσφέρει τις ίδιες με παλαιότερα υπηρεσίες, αλλά και για να υποστηρίξει την ανάπτυξή του, είναι η αναζήτηση νέων πηγών χρηματοδότησης. Τις σημαντικότερες πηγές εσόδων για να στηρίξει τη λειτουργία και την ανάπτυξή του αποτελούν τα έσοδα της Εταιρείας Αξιοποίησης και Διαχείρισης Περιουσίας και τα έσοδα του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Ερευνας (ΕΛΚΕ), τα οποία προέρχονται κυρίως από την παρακράτηση στα έργα που εκτελεί, τους τόκους από τα αποθεματικά του Λογαριασμού. Τα τελευταία χρόνια ο ΕΛΚΕ συνεισφέρει ετησίως στις λειτουργικές δαπάνες του πανεπιστημίου και στις δαπάνες για την εκπαίδευση και την έρευνα από 7 έως 9 εκατομμύρια ευρώ, ανάλογα με το έτος», παρατηρεί, μιλώντας στην «Κ» για το θέμα, ο πρόεδρος της ΕΑΔΙΠ του Παν. Αθηνών Νικόλαος Θωμαΐδης.

Πανεπιστήμια: Εσοδα από αναμνηστικά μέχρι κεραίες κινητής-1

Τα ιδρύματα δείχνουν να αποκτούν την τεχνογνωσία για την αξιοποίηση της περιουσίας τους με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, χωρίς να ακυρώνουν τον βασικό ακαδημαϊκό σκοπό τους.

«Πρόκειται για την περιουσία των κληροδοτών και δωρητών, που τη διέθεσαν για την ανώτατη παιδεία και εμπιστεύθηκαν το αρχαιότερο πανεπιστήμιο της χώρας», τονίζει ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών Θάνος Δημόπουλος, εστιάζοντας στο έργο των υποτροφιών. Οπως λέει, «οι υποτροφίες αποτελούν σταθερά τα τελευταία χρόνια αναγνώριση και επιβράβευση της προσπάθειας των φοιτητών που διακρίνονται και συνάμα είναι μια σημαντική ενίσχυση για αυτούς».

Υποτροφίες

Τα 2 εκατ. ευρώ ξεπέρασαν οι υποτροφίες που δόθηκαν από το Πανεπιστήμιο Αθηνών το 2019 με αξιοποίηση της περιουσίας των Κληροδοτών και Δωρητών. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών μέσω της Διεύθυνσης Κληροδοτημάτων διαχειρίζεται συνολικά 108 κοινωφελείς περιουσίες, οι οποίες αποτελούνται από κληροδοτήματα, κληρονομιές και δωρεές που έχουν συγκεκριμένο σκοπό, σύμφωνα με τη βούληση του διαθέτη ή δωρητή, καθώς και κανόνες χρηστής και επιμελούς διαχείρισης. Πρόκειται για κεφάλαια αυτοτελούς διαχείρισης, στα οποία περιλαμβάνεται κινητή και ακίνητη περιουσία. Ετσι, χορηγήθηκαν υποτροφίες για σπουδές στην Ελλάδα και το εξωτερικό σε προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές, καθώς και σε υποψήφιους διδάκτορες, συνολικής αξίας άνω των δύο εκατομμυρίων ευρώ. Επίσης, αξιοποιήθηκε μία σειρά ακινήτων των κληροδοτημάτων του Πανεπιστημίου Αθηνών, με την ολοκλήρωση ιδιαίτερα σημαντικών μισθώσεων. Συγκεκριμένα χορηγήθηκαν, σε όλα τα επιστημονικά πεδία, υποτροφίες σε φοιτητές αξίας 2.260.000 ευρώ. Από αυτά, για σπουδές δόθηκαν 1.789.560 ευρώ για προπτυχιακές σπουδές και 193.151 ευρώ για μεταπτυχιακές σπουδές στην Ελλάδα. Για το εξωτερικό δόθηκαν 4.800 ευρώ για προπτυχιακές και 224.687 ευρώ για μεταπτυχιακές σπουδές. Οι υπότροφοι της Διεύθυνσης Κληροδοτημάτων του Πανεπιστημίου Αθηνών πλησιάζουν τον αριθμό των 290 φοιτητών. Επιπρόσθετα, απονεμήθηκαν χρηματικά βραβεία αξίας 47.000 ευρώ σε τέσσερις φοιτητές και επτά επιστήμονες, οι οποίοι διακρίθηκαν για τις ακαδημαϊκές τους επιδόσεις και τη συγγραφή επιστημονικών έργων αντίστοιχα και διατέθηκε το ποσό των 240.000 ευρώ για εξοπλισμό ερευνητικών εργαστηρίων, πανεπιστημιακών νοσοκομείων, εκτυπώσεις επιστημονικών εργασιών και προμήθεια ακαδημαϊκών βιβλίων. Οπως δηλώνει η ηγεσία του, το ΕΚΠΑ αξιοποιεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και πάντα με διαφάνεια την περιουσία των κληροδοτών και δωρητών.

«Η πολιτεία πρέπει να μας αφήσει τον απαραίτητο βαθμό ελευθερίας»

Οι εταιρείες αξιοποίησης και διαχείρισης της περιουσίας των πανεπιστημίων (ΕΑΔΙΠ) λειτουργούν με όρους αγοράς. Γι’ αυτό βιώνουν άμεσα τις αλλαγές στο οικονομικό κλίμα. Οπως δήλωσε στην «Κ» ο αντιπρόεδρος της ΕΑΔΙΠ του ΕΜΠ κ. Δημήτρης Καλιαμπάκος, το Μετσόβιο αξιοποιεί το Τεχνολογικό Πάρκο Λαύριο, στο οποίο ξεκινούν οι απόπειρες τεχνολογικής καινοτομίας. «Το 2008, στην αρχή της οικονομικής κρίσης, το Πάρκο είχε τα πρώτα πλήγματα, καθώς η χρηματοδοτική κάλυψη των νέων ιδεών από 90% περιορίστηκε σχεδόν στο μισό. Το ίδιο παρατηρούμε και τώρα, μετά την καραντίνα λόγω της πανδημίας» ανέφερε. Το Τεχνολογικό Πάρκο Λαύριο αποτελεί γέφυρα ανάμεσα στο εργαστήριο και την παραγωγή, καθώς εκεί δοκιμάζονται τα εργαστηριακά προϊόντα πριν βγουν προς οικονομική αξιοποίηση. «Ηταν δύσκολα κατά τα χρόνια του μνημονίου, όμως την τελευταία διετία έχει υπάρξει βελτίωση», προσθέτει ο καθηγητής του ΕΜΠ. Από την άλλη, ο κ. Καλιαμπάκος εστιάζει στα γραφειοκρατικά προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπίσουν οι ΕΑΔΙΠ. «Η γραφειοκρατία σκοτώνει το πανεπιστήμιο,. Η πολιτεία πρέπει να μας αφήσει τον απαραίτητο βαθμό ελευθερίας και, φυσικά, να μας ελέγξει» προσθέτει ο ίδιος. Ταυτόχρονα, με την ένταξη των ΕΑΔΙΠ στο μητρώο φορέων γενικής κυβέρνησης, η οικονομική διαχείριση των εταιρειών έγινε δυσχερής.

«Oι ΕΑΔΙΠ λειτουργούν με Προεδρικά Διατάγματα, τα οποία συχνά είναι ξεπερασμένα. Οι εταιρείες έχουν επεκτείνει τις δραστηριότητές τους πέρα από τον σκοπό ίδρυσής τους όπως περιγράφεται στα τρέχοντα Π.Δ. για τις περισσότερες από αυτές, γεγονός που τις φέρνει αντιμέτωπες με θεσμικό κενό. Επίσης υπάρχει σημαντική διαφοροποίηση μεταξύ των σκοπών λειτουργίας και των δραστηριοτήτων των ΕΑΔΙΠ διαφορετικών ΑΕΙ. Οι τρέχουσες δραστηριότητες των εταιρειών κάτω από τις νέες θεσμικές και οικονομικές συνθήκες επιβάλλουν ένα ευέλικτο τρόπο αλλαγής του σκοπού λειτουργίας των ΕΑΔΙΠ και κατ’ επέκταση του καταστατικού τους» λέει ο πρόεδρος της ΕΑΔΙΠ του ΕΚΠΑ κ. Νίκος Θωμαΐδης, σε εισήγησή του προς το υπουργείο Παιδείας. Συγκεκριμένα, προτείνεται να προβλέπονται η με νόμο ίδρυση ΝΠΙΔ με τη μορφή Α.Ε. και η απλοποίηση της αλλαγής σκοπού λειτουργίας τους και επέκταση των δραστηριοτήτων τους.

Στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, η περιουσία των συνολικά 40 κληροδοτημάτων, κληροδοσιών και δωρεών του Ιδρύματος περιλαμβάνει 122 ακίνητα (διαμερίσματα, αποθήκες, οικοδομές, οικόπεδα). Από την άλλη, υπολογίζεται ότι η μέση ετήσια δαπάνη για υποτροφίες στο Ιδρυμα κυμαίνεται μεταξύ 350.000 και 400.000 ευρώ, και πάνω σε αυτό τον στόχο η ηγεσία του Ιδρύματος εστιάζει.

Ευρύτερα, τα προβλήματα σε σχέση με τη διαχείριση των κληροδοτημάτων, η οποία φαινομενικά παραπέμπει σε απλή και ασφαλή διεκπεραιωτική διαδικασία, πράγμα που βεβαίως δεν ισχύει, είναι  πολλά. Πρόκειται για μια πολυσύνθετη και πολυεπίπεδη διαδικασία διαχείρισης. Με δεδομένο ότι ο νόμος 4182/13 που διέπει τα κληροδοτήματα είναι πολύ πρόσφατος, λείπουν επ’ αυτού ερμηνευτικές, τροποποιητικές και επεξηγηματικές διατάξεις, με αποτέλεσμα να προκαλεί αρκετές αντικειμενικές δυσκολίες, γραφειοκρατικές κ.λπ. Προβλήματα προκύπτουν επίσης από τις συνιδιοκτησίες σε ορισμένα ακίνητα, τις δεσμευτικές διαδικασίες των απαλλοτριώσεων των οικοπέδων κυριότητας των κληροδοτημάτων του ΑΠΘ, τον χαρακτηρισμό ακινήτων ως διατηρητέων κ.λπ.

Παράλληλα, η οικονομική κρίση έχει δυσχεράνει την αξιοποίηση των ακινήτων (κατοικίες) καθώς αρκετοί μισθωτές δεν καταβάλλουν τα μισθώματα, η δε εξεύρεση νέων μισθωτών είναι ιδιαίτερα δύσκολη, εξαιτίας της μεγάλης προσφοράς κενών ακινήτων από ιδιώτες σε χαμηλότερες τιμές, καλύτερη κατάσταση και βεβαίως άμεσες διαδικασίες μίσθωσης (για να μισθώσει κάποιος ακίνητο των κληροδοτημάτων με τη διαδικασία των δημοσιεύσεων χρειάζεται έως δύο μήνες).

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή