Κλείνω τα μάτια και προσπαθώ να φανταστώ πώς θα ήταν αν βρισκόμουν στα Στροφάδια, αυτές τις ξεκομμένες νησίδες στην καρδιά του Ιονίου. Σίγουρα θα ένιωθα τις ριπές του αέρα, θα μύριζα το ιώδιο και τα σπαρτά, θα αισθανόμουν το μαλακό και γόνιμο έδαφος κάτω από τα πέλματά μου. Θα έβλεπα τα αποδημητικά πουλιά που στέκονται να ξαποστάσουν από το μεγάλο τους ταξίδι. Πιο πολύ, όμως, θα ήθελα να μπορούσα να επισκεφθώ το εκπληκτικής ομορφιάς καστρομονάστηρο, ένα μοναδικό οικοδόμημα που ξεκίνησε να χτίζεται τον 13ο αιώνα. Πέρασαν από εκεί στρατιές μοναχοί και πειρατές, ενώ εκεί ετάφη ο Αγιος Διονύσιος, προτού τα λείψανά του μεταφερθούν στη Ζάκυνθο.
Στα ενδότερά του φυλάχθηκαν θαυματουργές εικόνες, ρίζωσε η βυζαντινή ορθόδοξη παράδοση και έζησε, μέχρι πριν από λίγα χρόνια, ο τελευταίος μοναχός. Ηταν ο παπα-Γρηγόρης Κλάδης, ο φύλακας-άγγελος των νησιών, που πέρασε εκεί δεκαετίες, με συντροφιά έναν βαρκάρη και έναν φαροφύλακα. Καλλιεργούσε τον μπαξέ, ζύμωνε ψωμί, ψάρευε και κυνηγούσε. Είχε απόλυτη συνείδηση ότι κουβαλάει στην πλάτη του 600 χρόνια μοναστικής ιστορίας, την οποία τίμησε με την ολιγάρκεια και την πνευματικότητά του. Σήμερα, το μοναστήρι στέκει έρημο και λαβωμένο από τον πρόσφατο σεισμό, που προκάλεσε τεράστια ζημιά στη στέγη. Δεν είναι πια επισκέψιμο.
Ο παπα-Γρηγόρης έζησε για δεκαετίες στο νησί.
Θα είχαμε, ίσως, ξεχάσει την ύπαρξή του, αν ο Ρόμπερτ Μακέιμπ δεν επιθυμούσε να διασώσει τη μοναδική του ατμόσφαιρα μέσα από τις εναργείς φωτογραφίες του, προτού το ρημάξει ο σεισμός. Η δημοσιογράφος Κατερίνα Λυμπεροπούλου πρόλαβε να μιλήσει στον τελευταίο κάτοικο του νησιού, που βρισκόταν τότε εν ζωή, και με άλλους Ζακυνθινούς που γνώριζαν τον παπα-Γρηγόρη. Το αποτέλεσμα της συνεργασίας τους ήταν το βιβλίο «Ο τελευταίος μοναχός των Στροφάδων» (εκδ. Πατάκη) και μια έκθεση που παρουσιάζεται μέχρι τις 13 Σεπτεμβρίου στο Μουσείο Μπενάκη (κεντρικό κτίριο).
Πρόκειται για ένα εξαιρετικά καλοστημένο αφιέρωμα, σε επιμέλεια της Ελένης Αθανασίου και αρχιτεκτονικό σχεδιασμό του Αλέξη Βερούκα. Περιλαμβάνει ορισμένα σπανιότατα κειμήλια που μεταφέρθηκαν στην Αθήνα ειδικά για την έκθεση, όπως χειρόγραφα, εικόνες, μακέτες, τεκμήρια. Παράλληλα, αποτυπώνει την πανίδα και τη χλωρίδα των νησιών αυτών, που πήραν το όνομά τους από τη μυθολογία και τους Αργοναύτες. Προχθές το απόγευμα, μαζί με άλλους λίγους τυχερούς συναδέλφους, παρευρεθήκαμε στη δημοσιογραφική ξενάγηση από την Κατερίνα Λυμπεροπούλου και την Ελένη Αθανασίου, στην οδό Κουμπάρη. Ηταν αυτή η παρθενική επίσκεψη στο μουσείο, μετά την καραντίνα, που μου δημιούργησε την επιθυμία να ταξιδέψω ώς τα Στροφάδια για να δω από κοντά αυτό το μικρό θαύμα.