ΝΤΑΒΙΝΤ ΓΚΡΟΣΜΑΝ
Ενα άλογο μπαίνει σ’ ένα μπαρ
μτφρ. Λουίζα Μιζάν
εκδ. Ψυχογιός, 2019, σελ. 312
«[…] Γιατί τι είναι το σταντ απ, το σκεφτήκατε ποτέ; Ακούστε το από μένα… είναι τελικά μια αρκετά αξιοθρήνητη διασκέδαση, ας είμαστε ειλικρινείς, και ξέρετε γιατί; Γιατί ο κόσμος μυρίζει τον ιδρώτα μας! Την προσπάθειά μας να βγάλουμε γέλιο!».
Πολυβραβευμένος και πολυμεταφρασμένος ο Νταβίντ Γκρόσμαν, ο Ισραηλινός συγγραφέας του βραβευμένου με το Βραβείο Man Booker 2017 «Ενα άλογο μπαίνει σ’ ένα μπαρ», χρησιμοποιεί το εύρημα της σταντ απ κωμωδίας για να ξεδιπλώσει ένα κείμενο που στοχεύει στην κριτική αναθεώρηση της κοινωνίας του Ισραήλ με έναν αλληγορικό αλλά ιδιαίτερα σημαντικό τρόπο.
Ενα βιβλίο στηριγμένο πάνω σε δύο καθηλωτικούς και απόλυτα αποκαλυπτικούς μονολόγους που εκτυλίσσονται σπαρακτικά αποκαλύπτοντας τόσο τα κομμάτια ζωής των πρωταγωνιστών του έργου όσο και της κοινωνίας του Ισραήλ. Η σύγκρουση ανάμεσα σε Εβραίους και Παλαιστίνιους, ο ρόλος των ιερωμένων της Τορά, η βία που αναπτύσσεται στις περιοχές αυτές, η εμπλοκή των παιδιών στις πολεμικές διαδικασίες και η στρατολόγησή τους, η αδυναμία επικράτησης της ειρήνης και τα αποτελέσματά της είναι θέματα που προβληματίζουν τον Γκρόσμαν, ο οποίος βρίσκει την ευκαιρία να τα θίξει μέσα από τα λόγια του ήρωά του.
Ο Ντόβαλε, ένας κωμικός που μπροστά στους δύο μόνο θαμώνες ενός μπαρ θα αρχίσει να μιλάει για τη ζωή του αποκαλύπτοντας τις απώλειες εκείνες που τον σημάδεψαν και ο συνταξιούχος δικαστής που βιώνει την απόλυτη μοναξιά μετά τον θάνατο της γυναίκας που αγάπησε. Και οι δύο θα βρεθούν αντιμέτωποι με τον ίδιο τους τον εαυτό και ανακαλώντας όλα όσα προκάλεσαν την προσωπική τους συντριβή θα καταλάβουν τον ρόλο τους και τους δεσμούς που τους ενώνουν σε μια σχέση που μετράει πολλά χρόνια.
Στην τελευταία του παράσταση ο Ντόβαλε θα προσκαλέσει τον δικαστή για να μπορέσει να μεταφέρει μπροστά του όλα όσα τον τρομοκρατούσαν από την παιδική του ηλικία, βρίσκοντας το κουράγιο να μιλήσει ακόμα και για τα πιο συγκλονιστικά γεγονότα, όπως αυτό του Ολοκαυτώματος με έναν ιλαρό τρόπο, απόλυτα διεισδυτικό ωστόσο, και ταυτόχρονα καθοριστικό για τον υπαρξιακό του προσδιορισμό. Ο Ντόβαλε διακωμωδεί την πολιτική κατάσταση και την κοινωνία. Φαίνεται να πιστεύει ότι το αστείο είναι ένας ιδιαίτερος τρόπος αντιμετώπισης των προβλημάτων καθώς με αυτό τον τρόπο μπορεί κανείς να τα αποδυναμώνει και να αποκλιμακώνει την έντασή τους.
Ενα βιβλίο μεγάλης λογοτεχνικής αξίας, βραβευμένο και μεταφρασμένο σε 44 γλώσσες.
Πρόκειται για έναν πολυσύνθετο και δύσκολο ήρωα. Ζει τη ζωή του παράλληλα με τη ζωή που θα έπρεπε να είχε ζήσει, ακροπατώντας σε ένα καφκικό μεταίχμιο, αφού όσο και αν καταλαβαίνει ότι τίποτα από όσα βιώνει δεν του αρέσει, δεν τολμά να κάνει κάποια αλλαγή. Βολεμένος σε μια τέλεια προσωπική διαστροφή βιώνει στιγμές που νιώθει κάτι να πάλλεται μέσα του, μια βαριά θλίψη να τον κατακερματίζει. Γι’ αυτό και αντιλαμβάνεται ότι αναπτύσσεται μια δύναμη μέσα του όταν αποφασίζει να μιλήσει για ό,τι τον βασανίζει με έναν φαινομενικά παράδοξο τρόπο.
Ολοι έχουν μια επίσημη ιστορία και αφηγούνται για τον εαυτό τους αναφορικά με την παιδική ηλικία, τα τραύματα, τις προσβολές που έχουν υποστεί και με την πάροδο του χρόνου συνειδητοποιούν ότι δεν είναι πια μέρος της και θα πρέπει να την ανανεώσουν. Το ίδιο συμβαίνει και στις κοινωνίες και στις χώρες που είναι παγιδευμένες στα πρώτα αφηγήματα της κοινωνίας που πια δεν είναι λειτουργικά. Ο Ντόβαλε είναι το θύμα μιας μεγάλης αδικίας αλλά δεν αισθάνεται ούτε αγάπη ούτε μίσος. Ανασκευάζει την ιστορία του και δείχνει πρώτα στον εαυτό του και μετά στους άλλους την αλήθεια του, αφήνοντας να διαφανούν όλες οι ουλές της ζωής που επιμελώς κρύβονται στη διάρκειά της, σε ένα απίστευτο προσωπικό ξεγύμνωμα ψυχής. Αποζητάει την αποδοχή αποκαλύπτοντας την πικρία που έχει συσσωρευτεί εντός του, στήνοντας έναν καθρέφτη μπροστά στην κοινωνία και καλώντας τη να δει το πραγματικό της πρόσωπο.
Ενα βιβλίο μεγάλης λογοτεχνικής αξίας, βραβευμένο και μεταφρασμένο σε 44 γλώσσες (κυκλοφορεί στη χώρα μας από τις εκδόσεις Ψυχογιός), πρωτότυπο θεματολογικά, που προσεγγίζει με τον υποτιθέμενα απλό, ωστόσο διάφανο τρόπο του χιούμορ και του αυτοσαρκασμού την αποδοχή της απώλειας και της ψυχικής ερημιάς αλλά και τον πόνο που προκαλεί η αδιαφορία στη ζωή των άλλων.