Η εθνική εικόνα

3' 50" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Τι άραγε παρακινεί έναν ξένο να ταξιδέψει, να επενδύσει, να σπουδάσει ή και να έλθει να ζήσει στην Ελλάδα; Είναι η ιστορία της; Ο πολιτισμός της; Το φυσικό περιβάλλον; Το κλίμα; Οι επενδυτικές ευκαιρίες; Η ποιότητα των υπηρεσιών; Προσωπικά βιώματα; Η εικόνα της χώρας γενικότερα; Και τελικά πόσο σημαντική είναι η εικόνα, το «όνομα», μιας χώρας στην παγκόσμια κοινή γνώμη;

Αφορμή για τα παραπάνω ερωτήματα στάθηκε η διαδικτυακή συζήτηση, με τίτλο: «Turning the Tide: How to reverse a negative image. The case of Greece» που διοργάνωσε η Γενική Γραμματεία Δημόσιας Διπλωματίας του υπουργείου Εξωτερικών, στο πλαίσιο του πρώτου Greek Public Diplomacy Talks (PD Talks), ανάμεσα στους καθηγητές Nicholas Cull, του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας και Στάθη Καλύβα, του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.

Η Ελλάδα βρέθηκε αναμφισβήτητα, τα τελευταία δέκα χρόνια, αντιμέτωπη με μια έντονα αρνητική δημοσιότητα. Μια ματιά στα πρωτοσέλιδα των σημαντικότερων διεθνών ΜΜΕ της περιόδου έδινε την εντύπωση ότι η Ελλάδα ήταν ένα «ανεύθυνο και αποτυχημένο κράτος» με «διεφθαρμένους θεσμούς και πολίτες» που σχοινοβατούσε ανάμεσα στη «χρεοκοπία» και το «Grexit». Το 2019 κάτι φάνηκε να αλλάζει. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Διπλωματίας για την εικόνα της Ελλάδας στα διεθνή ΜΜΕ, για πρώτη φορά έπειτα από 10 χρόνια, τα θετικά δημοσιεύματα ξεπέρασαν τα αρνητικά. Από 5.730 δημοσιεύματα 40 διεθνών ΜΜΕ που εξετάστηκαν, προέκυψε ότι οι εξελίξεις στον τομέα της Οικονομίας και της Εξωτερικής Πολιτικής ήταν οι βασικές πηγές θετικής δημοσιότητας για το 2019, ενώ στο λεξιλόγιο των διεθνών ΜΜΕ, πλάι στο λήμμα «Ελλάδα», εμφανίστηκαν πλέον θετικές έννοιες όπως «πρόοδος», «ανάκαμψη», «ασφάλεια». Το momentum θετικών δημοσιευμάτων συνεχίζεται και σήμερα, με βασική πηγή τον επιτυχημένο τρόπο με τον οποίο η χώρα μας διαχειρίστηκε την πανδημία.

Είναι τα παραπάνω αρκετά για να εφησυχάσουμε; Σαφώς και όχι. Η καλή εικόνα μιας χώρας είναι μια μακροπρόθεσμη, πολυπαραγοντική διαδικασία και είναι κάτι για το οποίο πρέπει να εργαζόμαστε συστηματικά. Τι εικόνα θέλουμε, τι εικόνα έχουμε και τι εικόνα μπορούμε να έχουμε ως χώρα; Για να απαντήσουμε απαιτείται υψηλός βαθμός αυτογνωσίας.

Ερχόμενος στα της Ελλάδας ειδικότερα, συγκρατώ μια ενδιαφέρουσα άποψη του καθηγητή Στ. Καλύβα, ο οποίος μιλώντας για το «όνομα» της χώρας μας, προσέθεσε, πλάι στην Ιστορία της, και το δίπτυχο «πρωτοπορία» και «ισορροπία». Πρωτοπορία, ως προς το γεγονός ότι η Ελλάδα αποτελεί ένα success story, ένα από τα εθνικά κράτη που προέκυψαν από τη διάλυση των αυτοκρατοριών και κατόρθωσαν, παρά τις όποιες δυσχέρειες και αντιξοότητες, να συμπεριλαμβάνονται σήμερα μεταξύ των ανεπτυγμένων κρατών. Ισορροπία δε, καθώς εκπέμπει τη φιλοσοφία του μέτρου ως στάση ζωής. Ισορροπία, θα προσέθετα, ανάμεσα σε εργασία και οικογένεια, σε παράδοση και καινοτομία, σε λογική και συναίσθημα.

Τη σημασία της εικόνας ανέδειξε και ο Nicholas Cull. Σύμφωνα με τον καθηγητή, ζούμε στην εποχή της «ασφάλειας της φήμης». Ο όρος σημαίνει ότι η εικόνα μιας χώρας στη διεθνή κοινή γνώμη συμβάλλει και στην ασφάλειά της.

Θα σταθώ σε αυτήν την άποψη. Είναι γεγονός ότι όσο σημαντική είναι η προσωπική φήμη για ένα άτομο, άλλο τόσο σημαντική είναι η εθνική φήμη για μια χώρα. Ο διευθυντής του Κέντρου Δημόσιας Διπλωματίας, καθηγητής Jay Wang, υποστηρίζει ότι η εικόνα της χώρας αποτελεί δημόσιο αγαθό και μπορεί να καταστεί εργαλείο ισχύος, καθώς δημιουργεί ευνοϊκές ή δυσμενείς συνθήκες, μέσα στις οποίες τα κράτη επιδιώκουν την ικανοποίηση των στόχων τους.

Η εθνική εικόνα, ως συστατικό της ήπιας ισχύος μιας χώρας, σε συνδυασμό με τη στρατιωτική και την οικονομική ισχύ, συνιστά καθοριστικό παράγοντα στις διεθνείς σχέσεις και αποτελεί και τη βασική επιταγή της δημόσιας διπλωματίας. Μέσα από αυτό το «δημόσιο» πρόσωπο της διπλωματίας, γίνεται η επικοινωνία με την παγκόσμια κοινή γνώμη, σε μια προσπάθεια να καταστούν κατανοητές οι ιδέες, οι αξίες, οι θεσμοί, ο πολιτισμός, καθώς και οι εθνικοί στόχοι και οι τρέχουσες πολιτικές της χώρας. Η καλή εθνική εικόνα δεν συνεπάγεται μόνο επενδύσεις και οικονομική ανάπτυξη, αλλά και συμμάχους. Ανθρώπους που μιλάνε θετικά και υπερασπίζονται αυτόκλητα τα συμφέροντα της χώρας. Χρειαζόμαστε συνεργασίες και συνέργειες, γιατί μόνο έτσι θα μπορέσουμε να οικοδομήσουμε σχέσεις εμπιστοσύνης. Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, το στοίχημα είναι να συμμετέχουμε επίσης στην επίλυση παγκόσμιων ζητημάτων όπως η COVID-19, το περιβάλλον, τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι ένοπλες συρράξεις, η παράνομη διακίνηση πολιτιστικών αγαθών κ.ά.

Στον ιστορικό χρόνο, τα δέκα χρόνια οικονομικής κρίσης θα ισοδυναμούν με κλάσμα του δευτερολέπτου. Η διαχρονική εικόνα της Ελλάδας πληγώθηκε, αλλά άντεξε στην κρίση. Και άντεξε διότι, όταν η οικονομία κατέρρεε, ήταν οι αξίες της χώρας, ο πολιτισμός και η στάση των ανθρώπων της που κράτησαν την εικόνα της και σε πολλές περιπτώσεις δημιούργησαν και κύματα συμπάθειας.

Στο ερώτημα λοιπόν αν η θετική εικόνα μιας χώρας είναι, κυρίως, δημόσιο αγαθό ή κερδοφόρα επένδυση, η απάντηση είναι και τα δύο.

* Ο κ. Κων. Αλεξανδρής είναι γ.γ. Δημόσιας Διπλωματίας, Θρησκευτικών και Προξενικών Υποθέσεων.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή