Βαριά και πικρή η ιστορία της λέξης «γενιτσαρισμός», υπαγορεύει την προσεκτική χρήση της, τουλάχιστον σε κείμενα που δεν τα κατασκευάζει ο επιπόλαιος κομματικός φανατισμός. Τρόμαξα λοιπόν βλέποντάς τη σε άρθρο ενός πανεπιστημιακού που ο δημόσιος λόγος του διακρίνεται για τη νηφαλιότητά του, όσο αυστηρός κι αν είναι. Αναφέρομαι στο άρθρο «Δικαίωμα του συνέρχεσθαι: η ώρα της αλήθειας» του Νίκου Κ. Αλιβιζάτου, ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών, που δημοσιεύθηκε στην «Κ» (Κυριακή, 6.7), και συγκεκριμένα στην εξής περικοπή: «Για μεν το ΚΚΕ, η φράση του βουλευτή Γιάννη Γκιόκα ότι το νομοσχέδιο “δεν παίρνει ούτε από διορθώσεις ούτε από βελτιώσεις” τα λέει όλα. Εγκλωβισμένο στο παρελθόν, το κόμμα του Περισσού δεν ενδιαφέρεται ποσώς να κατανοήσει έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία. Δεν ισχύει το ίδιο για τον ΣΥΡΙΖΑ. Παραβλέπω τον ακραίο λόγο όσων νεότευκτων στελεχών του επιζητούν αναγνώριση στο νέο τους σπίτι. Ο γενιτσαρισμός, ως διαχρονικό φαινόμενο, είναι απεχθής και μόνο λύπηση προκαλεί».
Γενιτσαρισμός στην πολιτική; Μεταφορικά χρησιμοποιεί τον όρο ο Ν. Αλιβιζάτος. Και πάλι όμως, το μεταφερόμενο φορτίο είναι βαρύ και ασήκωτο. Ο γενίτσαρος, το θυμόμαστε, είναι ο επίλεκτος στρατιώτης του οθωμανικού στρατού που στρατολογήθηκε μικρός και εξισλαμίστηκε βίαια. Μεταφορικά, είναι το «πρόσωπο που υποστηρίζει κάτι με φανατισμό και δεν διστάζει να προβεί ακόμα και σε βιαιοπραγίες για την υπεράσπισή του». Επίσης μεταφορικά, γενιτσαρισμός είναι η «φανατική συμπεριφορά και δράση, συνήθως εναντίον πρώην ομοϊδεατών» (παραθέτω από το «Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας» της Ακαδημίας). Γενιτσαρίζει ο οικειοθελώς μετακινούμενος;
Με τη φράση του ο Ν. Αλιβιζάτος φωτογράφιζε εμπαθώς σαν γενίτσαρο τον Γιάννη Ραγκούση, πρώην ΠΑΣΟΚ και νυν ΣΥΡΙΖΑ. Εναντίον ποιανού έβαλλε όμως στη Βουλή ο Ραγκούσης; Εναντίον του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, πρώην ΠΑΣΟΚ και νυν Ν.Δ. Αν υπάρχει γενιτσαρισμός, υπάρχει και για τους δύο, με την ηθική απαξία του όρου κομμένη στη μέση. Αλλωστε, ο μεν Ραγκούσης διετέλεσε γραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ, ο δε Χρυσοχοΐδης γραμματέας της Κ.Ε. του ίδιου κόμματος. Με τη λογική αυτή, όμως, γενίτσαροι θα χαρακτηρίζονταν πάμπολλοι μεταστεγασθέντες πολιτικοί, ακόμα και πρωτοκλασάτοι. Ας μείνουμε στους όρους ανιδεολογικός καριερισμός, χαμαιλεοντισμός, καιροσκοπισμός. Αρκούν πιστεύω για να ονομάσουν τις περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει έντιμη και αυτοκριτικά γενναία αναθεώρηση.