Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να γνωρίσετε τη Σύμη, εξαρτάται ποια πτυχή της θέλετε να εξερευνήσετε. Αν σας αρέσει η γαστρονομία και δοκιμάσετε σπινιάλο –διατηρημένη ψίχα σπίνας, φουλ στο ιώδιο–, θα νιώσετε ότι μπαίνετε σε καγκάβα (σπογγαλιευτικό σκάφος), έτοιμοι να σαλπάρετε μαζί με τους σφουγγαράδες. Αν είστε της περιπέτειας, τότε νοικιάστε φουσκωτό και κάντε τον γύρο του νησιού. Θα ανακαλύψετε μικρούς κολπίσκους, σπηλιές που θα θυμάστε για πάντα και παραλίες σαν πίνακες ζωγραφικής, όπως ο Αϊ-Γιώργης ο Δυσάλωνας, με τα καταπράσινα νερά και τα κοφτερά βράχια, που ορθώνονται πάνω από τριακόσια μέτρα σε ύψος. Αν πάλι έχετε την ανάγκη για εσωτερικές αναζητήσεις, μείνετε στο μοναστήρι του Πανορμίτη. Τρεις ημέρες εκεί ισοδυναμούν με έναν μήνα διακοπών.
Ό,τι και αν επιλέξετε, να θυμάστε ότι στη Σύμη η κυκλοφορία με τα πόδια μπαίνει σε άνω τελεία μέχρι το σούρουπο. Η ζέστη είναι αφόρητη και η σκιά σχεδόν άφαντη. Δύο είναι οι αγαπημένες μου βόλτες, μία απογευματινή και μία βραδινή. Λίγο πριν πέσει ο ήλιος, αρχίζω να κατεβαίνω την Καλή Στράτα, τον παλιό εμπορικό άξονα του νησιού με τα πεντακόσια σκαλοπάτια, ο οποίος συνδέει το Χωριό (Άνω Σύμη) με τον Γιαλό. Οι περισσότεροι ταξιδιωτικοί οδηγοί προτείνουν να την ανεβείτε με τα πόδια, αλλά είναι τσάμπα κόπος.
Με ένα ταξί, που κοστίζει γύρω στα 8 ευρώ, φτάνω μέχρι το Χωριό και μετά απολαμβάνω την κατηφορική περπατάδα. Αριστερά και δεξιά θαυμάζω τα στολισμένα με πελώριες μπουκαμβίλιες χαλατά, τα αρχοντικά που καταστράφηκαν στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ σε κάθε στροφή παρακολουθώ τον ήλιο να χάνεται στον ορίζοντα. Μπροστά απλώνεται ο Γιαλός, γεμάτος με λογής λογής κότερα, ιστιοπλοϊκά και ψαρόβαρκες.
Η προοπτική αλλάζει εντελώς όταν φτάνω στην προβλήτα και γυρίζω το βλέμμα ψηλά στον αμφιθεατρικό οικισμό. Ξαφνικά, πρωταγωνιστώ σε ταινία του ιταλικού σινεμά, καθώς τα πολύχρωμα νεοκλασικά σπίτια του Γιαλού με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική δημιουργούν ένα πρωτόγνωρο κινηματογραφικό σκηνικό. Η γοητευτική διαδρομή κατά μήκος του λιμανιού είναι αρκετά μεγάλη, καθώς συνεχίζει και μετά το μεγάλο ρολόι που κοσμεί το νησί από το 1881. Σε κάθε περίπτωση, ο τερματισμός γίνεται πάντα στην κάβα του Φωτάρα («Georgina’s Μarket»), όπου ο Νεκτάριος με βοηθάει να επιλέξω κρασί από την απρόσμενα μεγάλη ποικιλία της. Λίγο πικάντικο τυρί, αλλαντικά, δυο τρία ποτήρια, και η παρέα «δένει» στη στιγμή.