Δουλεύουμε για το κράτος σχεδόν τις μισές ημέρες του χρόνου. Σύμφωνα με το ΚΕΦίΜ – Μάρκος Δραγούμης, το 2019, από τις 365 ημέρες του χρόνου, τις 178 εργαστήκαμε για να πληρώσουμε φόρους και εισφορές.
Ετσι, κατά το ΚΕΦίΜ, «Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας» για την Ελλάδα ήταν η 28η Ιουνίου του 2019, αφού έως τότε κάθε μισθός και ημερομίσθιο προοριζόταν για τα κρατικά ταμεία.
«Την τελευταία πενταετία, σταθερά σχεδόν το μισό εισόδημα που παράγεται στην Ελλάδα (48%-50%) πηγαίνει στο κράτος. Το 2018 η Ελλάδα σημείωσε την 9η χειρότερη επίδοση ανάμεσα στις 27 χώρες της Ε.Ε. σχετικά με τις ημέρες που οι πολίτες εργάζονται για το κράτος».
Το 2019 ήταν, παρ’ όλα αυτά, μια σχετικώς καλύτερη χρονιά, υπό την έννοια ότι δουλέψαμε 3 ημέρες λιγότερο για το κράτος, σε σύγκριση με το 2018. Το ΚΕΦίΜ μάλιστα προέβλεπε ότι η βελτίωση αυτή θα συνεχιζόταν και φέτος με άλλη μία ημέρα λιγότερης δουλειάς για το κράτος, αλλά η έλευση του κορωνοϊού ανέτρεψε τα σχέδια αυτά.
Το γεγονός ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην 9η χειρότερη θέση κατά το ΚΕΦίΜ σε ό,τι αφορά το πόσους φόρους πληρώνουμε, δεν θα ήταν ίσως τόσο δυσάρεστο αν η ανταποδοτικότητα των φόρων, με τη μορφή των προσφερόμενων κρατικών υπηρεσιών, ήταν υψηλού επιπέδου. Ο πίνακας κατάταξης των χωρών δείχνει πως πολλές ανεπτυγμένες χώρες πληρώνουν υψηλούς φόρους: Ιταλία, Φινλανδία, Αυστρία, Σουηδία, Δανία, Βέλγιο, Γαλλία και Λουξεμβούργο δουλεύουν περισσότερες μέρες από την Ελλάδα για το κράτος. Προφανώς, όμως, οι περισσότερες από αυτές, αν όχι όλες, έχουν πολύ υψηλότερου επιπέδου δημόσιες υπηρεσίες.
Αντίθετα, τις λιγότερες ημέρες δουλεύουν για το κράτος οι πολίτες της Ρουμανίας, της Λιθουανίας, της Κύπρου, της Εσθονίας, της Λετονίας και της Μάλτας.
Μία ακόμη σύγκριση που προκύπτει από τα στοιχεία του ΚΕΦίΜ είναι εντυπωσιακή: Το ποσό που πληρώνουν κάθε χρόνο οι Ελληνες για φόρους και ασφαλιστικές εισφορές είναι διπλάσιο σε σύγκριση με αυτό που πληρώνουν για την κάλυψη των βασικών τους αναγκών.
Συγκεκριμένα, για διατροφή, ένδυση, στέγαση, οικιακά αγαθά, μεταφορές και επικοινωνίες πλήρωσαν το 2018 43,1 δισ. ευρώ, ενώ για φόρους και ασφαλιστικές εισφορές, πολίτες και επιχειρήσεις στην Ελλάδα πλήρωσαν το 2019 76,5 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με τον απολογισμό του ΚΕΦίΜ, τα συνολικά φορολογικά έσοδα 76,5 δισ. ευρώ του 2019 ήταν κατά 1,5 δισ. ευρώ λιγότερα απ’ όσα προέβλεπε ο ψηφισμένος προϋπολογισμός και κατανέμονται ως εξής: 31,7 δισ. από έμμεσους φόρους, 17,8 δισ. ευρώ από άμεσους φόρους, 26,7 δισ. ευρώ από κοινωνικές εισφορές και 269 εκατ. ευρώ από φόρους επί του κεφαλαίου.
«Το καθαρό εθνικό εισόδημα για το 2019 προβλέπεται να ανέλθει στα 157,5 δισ. ευρώ. Από τη διαίρεση των φορολογικών εσόδων με το προβλεπόμενο καθαρό εθνικό εισόδημα, προκύπτει ότι οι Ελληνες και οι Ελληνίδες το 2019 εργάστηκαν 178 ημέρες για το κράτος».
Το γεγονός ότι η «Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας» ήρθε το 2019 τρεις ημέρες νωρίτερα από τον προηγούμενο χρόνο οφείλεται κατά το ΚΕΦίΜ στη συγκράτηση των φορολογικών εσόδων το 2019 στο ίδιο επίπεδο με το 2018 και τη μεγέθυνση της εθνικής οικονομίας κατά 1,9%.
Η αύξηση των ημερών που δουλεύουμε για το κράτος ήταν αλματώδης την περίοδο της κρίσης. Ως το 2010, δουλεύαμε 137-147 ημέρες τον χρόνο, ενώ στη συνέχεια, προφανώς λόγω δραματικής πτώσης του ΑΕΠ, αλλά και φοροεισπρακτικών μέτρων, φτάσαμε έως και τις 182 ημέρες το 2016. Φέτος, λόγω κορωνοϊού προβλέπεται νέα επιδείνωση.
Στις συντάξεις το μεγαλύτερο μέρος των φόρων
Το μεγαλύτερο σε σύγκριση με τις άλλες χώρες μέρος των εσόδων του κράτους δαπανά η Ελλάδα για πληρωμή συντάξεων, σύμφωνα με τη μελέτη του ΚΕΦΙΜ. Κάτι που αναδεικνύει πόσο μεγάλο πρόβλημα παραμένει διαχρονικά το ασφαλιστικό, παρά τις μεταρρυθμίσεις που έγιναν.
Δαπάνες
Συγκεκριμένα, το κράτος δαπάνησε το 2018 το 40,5% των συνολικών εσόδων του στην κοινωνική προστασία και το μεγαλύτερο μέρος αυτών, το 28,1% των συνολικών εσόδων, αφορούσε συντάξεις γήρατος. «Το ποσοστό αυτό είναι το μεγαλύτερο σε όλες τις χώρες της Ε.Ε., 6,1 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο», επισημαίνει η μελέτη.
Για τα επιδόματα προς τους οικονομικά ασθενέστερους κατευθύνεται το 12,4% των κρατικών εσόδων.
Από εκεί και πέρα, μετά την κοινωνική προστασία, το μεγαλύτερο μερίδιο των κρατικών δαπανών, 17,7% του συνόλου, κατανέμεται στις γενικές δημόσιες υπηρεσίες.
Ακολουθεί ο τομέας της υγείας, που απορροφά το 10,6%, των οικονομικών υποθέσεων, με 9,3%, της εκπαίδευσης με 8,3%, της δημόσιας τάξης και ασφάλειας με 4,4%, της άμυνας με 4,3%, της προστασίας περιβαλλοντος με 2,8% και της αναψυχής, πολιτισμού και θρησκείας, με 1,7% του συνόλου των κρατικών εσόδων.
Για τη φετινή χρονιά, η μελέτη του ΚΕΦίΜ επισημαίνει πως «η αναμενόμενη μεγάλη μεταβολή των μεγεθών της ελληνικής οικονομίας ακυρώνει εκ των πραγμάτων κάθε πρόβλεψη που βασίζεται στον προϋπολογισμό. Το ΚΕΦίΜ θα υπολογίσει την Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας απολογιστικά, βάσει των σχετικών δημοσιονομικών στοιχείων, όπως αυτά θα διαμορφωθούν στην πράξη».