Η επόμενη μέρα της καταστροφής

Η επόμενη μέρα της καταστροφής

3' 18" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΑΚΡΟΠΟΥΛΟΣ
Η θάλασσα
εκδ. Κίχλη, 2020, σελ. 80

Ενας γοητευτικός συγκερασμός λυρισμού και επιστημονικής φαντασίας. Μια δυστοπική ιστορία για το τέλος της ανθρωπότητας ή μήπως για την αρχή μιας νέας εποχής της; Σίγουρα μια καταβύθιση στα κύματα της ανθρώπινης συνύπαρξης σε ένα μέλλον που διαγράφεται άκρως προβληματικό. Κυρίως όμως μια εξαιρετικά δυναμική αφήγηση με τη χαρακτηριστική ευαισθησία του Μιχάλη Μακρόπουλου που κατορθώνει να παρουσιάζει την προσωπική του ανησυχία για το μέλλον του κόσμου με έναν εξαιρετικά ήπιο, λυρικό τόνο, χωρίς εξάρσεις, μεγαλόσχημες και βαρύγδουπες φράσεις αλλά με έναν λυγμικό υπαινιγμό, ίδιον της λογοτεχνικής αξίας ενός κειμένου.

«Η θάλασσα» του Μιχάλη Μακρόπουλου αποτελεί αναντίλεκτα μια ιστορία για τον αφανισμό και την αναδημιουργία, για την αναγέννηση που θα συντελεστεί μετά το τέλος που ο άνθρωπος δημιούργησε με τις επιλογές του. Για την επιστροφή στο ιδεατό των νοητών διεργασιών όσων θα καταφέρουν να γλιτώσουν από την καταστροφή που ο συγγραφέας οραματίζεται.

Υστερα από μια καταστροφή με τους πάγους να λιώνουν και έναν μετεωρίτη να ερημώνει τη Γη, η ηρωίδα του βιβλίου –της οποίας το όνομα δεν αναφέρεται ποτέ αφού και η ίδια είναι απλώς ένα σύμβολο– ανακαλύπτει την απαρχή της νέας ζωής στη θάλασσα, στο πρωταρχικό υγρό στοιχείο, στοιχείο μνήμης και καταγωγής του ανθρώπου. Η αναγέννηση άλλωστε θα ξεκινήσει εκεί όπου η ζωή επιστρέφει στην απλότητα. Η ηρωίδα θα χρειαστεί να διασχίσει την πορεία από τον υπόγειο κόσμο των επιζώντων –όσων κατάφεραν να μεταλλαχθούν και επομένως να επιβιώσουν– προς το φως, προς την ενηλικίωση και την αυτογνωσία. Αυτός είναι ο αφηγηματικός άξονας στον οποίο περιστρέφεται η νουβέλα και πάνω στον οποίο στηρίζονται οι συμβολισμοί της πρωταρχικής μνήμης της ουσίας του κόσμου που εμπεριέχονται στο βιβλίο. Η ανακάλυψη και ανάκτηση της αθωότητας, όπως αυτή διαμορφώνεται από το ξεφλούδισμα ενός φρούτου, από το λεκιασμένο τραπεζομάντιλο, τη μυρωδιά της ρίγανης και το κριτσάνισμα των χαλικιών ή την ύπαρξη μιας πέτρας, αποτυπώνονται στη ζωή της κεντρικής ηρωίδας και καθορίζουν την απόφασή της να επιχειρήσει την επιστροφή της στον νοητό έως τότε κόσμο, στο σύμπαν της προσωπικής της ωρίμανσης. Από τη νοσταλγική επιστροφή του Ταρκόφσκι μέχρι τη χαρακτηριστική φράση της Αποκάλυψης: «Και είδον ουρανόν και γην καινήν· ο γαρ πρώτος ουρανός και η πρώτη γη απήλθον, και η θάλασσα ουκ έστιν έτι» και από τον αμμωνίτη που «βρίσκεται «[…]πάνω στο βουνό διακόσια χιλιόμετρα μακριά απ’ τη θάλασσα» μέχρι το κλειδί που την περιμένει είκοσι χρόνια μετά για να ανοίξει το σπίτι της και να το ξαναβρεί, σκουριασμένο, στον βυθό της θάλασσας ο αναγνώστης καταβυθίζεται σε έναν κόσμο συμβολισμών όπου ανακαλύπτει εκ νέου την αγωνιώδη μορφή της πορείας προς την αυτοσυνείδηση και τη γνώση της αρρωστημένης συνύπαρξης του ανθρώπου με το περιβάλλον του.

Η επόμενη μέρα της καταστροφής-1
Aδιαμφισβήτητη είναι η λεκτική και αισθητική αγωγή του συγγραφέα.

«Ενιωθα πως ήμουν παντού, μοιρασμένη στα πάντα, και ταυτόχρονα στεκόμουν απέναντι σε καθετί σαν αντίκρυ σε καθρέφτη μα αν αυτό ήταν εγωισμός, ήταν εξίσου νοιάξιμο, γιατί αναγνώριζα έτσι στα πάντα ένα βάθος. Μια πέτρα δεν ήταν ποτέ απλώς μια πέτρα. Ενα πουλί δεν ήταν ποτέ απλώς ένα πουλί. Ενα σύννεφο δεν ήταν ποτέ απλώς ένα περαστικό σύννεφο», σκέφτεται η ηρωίδα και αφήνεται να αφουγκραστεί την ενεργειακή σχέση των πραγμάτων, τη δύναμη της καθαρότητας που εμπεριέχουν και γι’ αυτόν τον λόγο μπορούν να διασώζονται στη μνήμη και να διασώζουν στο διηνεκές.

Αναμφίβολα ο μεγαλύτερος συμβολισμός του βιβλίου είναι η ίδια η θάλασσα. Πηγή ζωής και ερωτικής ολοκλήρωσης αποτελεί το στοιχείο εκείνο που φέρνει από τη λήθη τα αρχέγονα μητρικά υγρά της ύπαρξης, συνδέοντας τη μορφή της μητέρας και της ερωμένης, την απαραίτητη μορφή του θηλυκού στοιχείου για τη ζωή, στη «γλυκιά αρμύρα» της μνήμης και επομένως της αθανασίας.

Πέρα από την αξία του θέματος και της αφηγηματικής τεχνικής που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας, η νουβέλα διακρίνεται αδιαμφισβήτητα για τη λεκτική και αισθητική αγωγή του συγγραφέα, την ποιητική εκφραστική που επιλέγει, την πλαστικότητα της αφήγησης και των φραστικών συναρμογών του που αναδεικνύουν τη σημασία της λογοτεχνικής εκφραστικής. Ακατάβλητος στοχασμός, ρωμαλέα και πυκνή αφηγηματικότητα που αποπνέει συγγραφική αποφασιστικότητα σε ένα ολιγοσέλιδο κείμενο που αναδεικνύει περίτρανα τη δύναμη της μεγάλης αφήγησης στη μικρή φόρμα.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή