Δεν χρειάζεται πολύ βαθιά ανάλυση προκειμένου να κατανοηθεί η επιδείνωση των συνθηκών φερεγγυότητας στις επιχειρήσεις και στην οικονομία. Η υγειονομική κρίση ανέτρεψε όλα τα επιχειρηματικά σχέδια, ανέστειλε πολλές επενδυτικές δραστηριότητες και έφερε πολλές εταιρείες στη δύσκολη θέση να μην μπορούν να ανταποκριθούν σε δανειακές υποχρεώσεις. Δεν μπορούν ούτε να (ξανα)πάρουν δάνειο προκειμένου να εξυπηρετήσουν οφειλές.
Οι κεντρικές τράπεζες, με βάση την πείρα από τις κρίσεις των προηγούμενων δεκαετιών, έσπευσαν να ορίσουν αποθεματικά και προβλέψεις. Οι τράπεζες έχουν (ακόμα και οι ελληνικές) σημαντικές δυνατότητες να προστατευτούν από την αδυναμία πελατών τους. Στις 14 μεγάλες τράπεζες της Ευρώπης και των ΗΠΑ, με χαρτοφυλάκιο δανείων 3,6 τρισ. δολ., υπάρχουν προβλέψεις 70 δισ. δολ. για να καλύψουν ζημίες από δάνεια.
Ακόμα όμως κι αν έχουν «προστατευθεί» οι τράπεζες, παραμένει το ουσιαστικό θέμα της πραγματικής οικονομίας. Η αξιολόγηση της φερεγγυότητας των εταιρειών επιδεινώνεται σημαντικά και παρότι πολλές επιβιώνουν προσωρινά χάρη σε κρατικά μέτρα αλλά και εξαιτίας των χαμηλών επιτοκίων. Εις βάρος, όμως, της προοπτικής ανάπτυξης. Το δίλημμα που αναδεικνύεται είναι αν θα διευκολύνεται η λειτουργία επιχειρήσεων χωρίς μέλλον ώστε να μην επιδεινωθεί άμεσα η ανεργία και από την άλλη να διατίθενται κεφάλαια (καταθετών ή επενδυτών) σε εταιρείες που δεν μπορούν να τα αξιοποιήσουν παραγωγικά. Κατευθύνονται κεφάλαια σε λάθος τοποθετήσεις για να «αγοράσουμε» θέσεις εργασίας για κάποιο διάστημα. Δεν είναι μυστικό ότι οι πραγματικοί ωφελημένοι είναι οι διοικούντες τις εταιρείες, ενώ η συγκράτηση της ανεργίας είναι απλά το πρόσχημα.
Οι μη βιώσιμες εταιρείες από βάρος πρέπει να γίνουν ευκαιρίες, κι αυτό επιβάλλει τη διευκόλυνση της επιχειρηματικότητας. Οι μεγάλες τράπεζες είπαμε ότι διαθέτουν 70 δισ. δολ., περίπου 40% του ελληνικού ΑΕΠ, για να καλύψουν δάνεια που χάθηκαν, χωρίς να καταρρεύσουν. Ωστόσο, μόνον οι βιομηχανικές εταιρείες των ΗΠΑ με αξιολόγηση επενδυτικής βαθμίδας έχουν συγκεντρώσει το πρώτο εξάμηνο της χρονιάς διαθέσιμα 360 δισ. δολ. Προφανώς οι εύρωστες ευρωπαϊκές εταιρείες που έχουν πληγεί λιγότερο από την πανδημία έχουν ανάλογα αποθέματα. Είναι τα κεφάλαια που μπορούν να ενεργοποιήσουν το επόμενο ισχυρό κύμα εξαγορών των εταιρειών που ατύχησαν.
Αυτή είναι η βαθύτερη ουσία της «άτυπης προστασίας» μη βιώσιμων εταιρειών. Η αγορά μοιάζει να έχει παγιδευτεί στην ακινησία. Οι «ιδιοκτήτες», οι διοικήσεις των υπερχρεωμένων εταιρειών διατηρούν υψηλές προσδοκίες και οι υποψήφιοι αγοραστές διστάζουν να χρησιμοποιήσουν τα διαθέσιμα ή να δανειστούν με τα χαμηλά επιτόκια. Η κρίση αυτή διαφέρει από τις προηγούμενες επειδή δεν οφείλεται σε «οικονομικό» αίτιο, π.χ. κατάρρευση εταιρειών, αλλά σε ασθένεια που δεν έχει θεραπεία και αναστέλλει πολλές δραστηριότητες για άγνωστη χρονική περίοδο. Δεν μπορούσε να υπάρξει καταλληλότερη συγκυρία για να προωθηθεί το νομοσχέδιο που αφορά τη βελτίωση του πτωχευτικού νόμου από τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα. Η ταχεία έξοδος αποτυχημένων εταιρειών από την αγορά θα επιταχύνει την ανάπτυξη.