Οπως το καταλαβαίνω εγώ, η πολιτική μας στα ελληνοτουρκικά κατά την τρέχουσα περίοδο συνοψίζεται στο εξής απλό: ακολουθούμε τις κανονιοφόρους στις μανούβρες τους. Προσαρμοζόμαστε, δηλαδή, στις κινήσεις του στόλου, ο οποίος με τη σειρά του προσαρμόζεται και αυτός στις κινήσεις του τουρκικού στόλου. Παρακολουθούμε και αναλόγως δίνουμε ένταση ή πόνο. «Τονίζουμε», λ.χ., στον Στόλτενμπεργκ του ΝΑΤΟ, όπως έπραξε ο υπουργός Αμύνης, ότι η πολιτική ίσων αποστάσεων «δεν γίνεται αποδεκτή»! Εύγε! Και αλλάζει τίποτε, αφού το «τονίσαμε»; Μήπως θα ήταν καλύτερο το αποτέλεσμα εάν είχαμε ανεβάσει την ένταση μερικά κλικ και το είχαμε «διατρανώσει»;
Αγέρωχες πόζες και ρητορείες δεν μπορούν να κρύψουν την πραγματικότητα ότι παίζουμε εκεί όπου μας έχει οδηγήσει η Τουρκία: σε μια παρατεταμένη αναμέτρηση στόλων, μέσω ταυτόχρονων αεροναυτικών ασκήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο. Θα είναι μια περίοδος παρατεταμένης δοκιμασίας, σε όλα τα επίπεδα, του αμυντικού μηχανισμού της χώρας, με το «untoward event» (ατυχές γεγονός) να μην μπορεί να το αποκλείσει κανείς.
Μας συμφέρει αυτό; Ηταν η αρχική επιδίωξή μας να βρεθούμε στη συγκεκριμένη θέση; Κουτό το ερώτημα, καταλαβαίνω. Εντούτοις, το θέτω επειδή παρατηρώ με κατάπληξη τη χαρά του ηρωισμού και της αυτοθυσίας σε ορισμένους, οι οποίοι θαρρείς ότι προσβλέπουν στην αναμέτρηση. Καταλαβαίνω ότι δεν γίνεται να μην τηρούνται τα προσχήματα, δεν γίνεται να μην επαναλαμβάνονται από τους εκπροσώπους του κράτους τα γνωστά τροπάρια και οι καθιερωμένες δηλώσεις εθνικής υπερηφάνειας και αυτοπεποίθησης, αλλά υπάρχει κανείς που να πιστεύει, χωρίς διάθεση πλάκας και αστεϊσμού, ότι μας συμφέρει αυτή η θέση; Αν υπάρχει, είναι μάλλον κακώς πληροφορημένος ως προς τις αληθινές δυνατότητές μας ή προδικάζει τη σωτήρια παρέμβαση των ΗΠΑ. Σίγουρα, πάντως, κανένα από τα δύο δεν μπορεί να είναι η επιθυμητή έκβαση από την Αθήνα, αφού και στις περιπτώσεις το μόνο που κερδίζουμε είναι χρόνος. Μια προσωρινή ανάπαυλα, μέχρι οι συνθήκες να επαναφέρουν το θέμα στην ημερησία διάταξη.
Αυτό που ονομάζουμε «στρατηγική» μας στα ελληνοτουρκικά και μας έχει οδηγήσει στη θέση αυτή, δεν είναι κάτι που μπορεί να το έχουμε διαλέξει και διαμορφώσει συνειδητά. Είναι απλώς η μόνη δυνατή επιλογή, πλην της τέλειας απραξίας. Είναι το λογικό επακόλουθο εσφαλμένων, αλλά εθνικά υπερήφανων, επιλογών που έχουν προηγηθεί, στη δύναμη των οποίων εμείς υπακούουμε μοιρολατρικά, προσπαθώντας με όση φιλοτιμία μάς βρίσκεται να πείσουμε ότι δήθεν και αυτό μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε!
Οφείλεται η κατάσταση αυτή στην απροθυμία να συζητήσουμε σοβαρά με τους Τούρκους. Μπορεί να το ζητούμε στα λόγια, αλλά θέλουμε να γίνεται με τρόπο που δεν θα σημαίνει κάτι και δεν θα δεσμεύει κανέναν. Με τρόπο που δεν θα ενοχλεί την εύθικτη υπερηφάνεια μας, που δεν καταδέχεται τέτοιες κουβέντες με τους Τούρκους, αλλά συγχρόνως και τους συνομιλητές μας θα ικανοποιεί. Κοροϊδεύουμε τον εαυτό μας, με άλλα λόγια, επειδή ο σκοπός της πολιτικής μας είναι πάντα να χρονοτριβήσουμε, να διατηρήσουμε τις συνθήκες ακινησίας, ελπίζοντας σε κάποιες ιδεώδες περιστάσεις που θα παρουσιασθούν σε ένα μαγικό μέλλον.
Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο έχουμε κουράσει διεθνώς με τις διαμαρτυρίες μας, ώστε να είναι αναπόφευκτες εκ μέρους των συμμάχων μας οι ίσες αποστάσεις. Η κούραση αυτή φάνηκε και στον διάλογο Κάρενμπαουερ και Μπορέλ, που έγινε με ανοικτό μικρόφωνο, φάνηκε στις δηλώσεις των συμμάχων μας που ζητούν και από τις δύο πλευρές αποκλιμάκωση, φάνηκε εντέλει και στη νερόβραστη απόφαση του άτυπου συμβουλίου των υπουργών Εξωτερικών της Ενωσης. Χρειαζόμαστε, συνεπώς, μια νέα πολιτική, με σκοπό τη δίκαια διευθέτηση των ελληνοτουρκικών και η οποία θα πείθει τους απέναντι για τη σοβαρότητα των προθέσεών μας. Πώς γίνεται αυτό; Εφόσον το 2004 είχαμε φθάσει στο σημείο να έχουμε συμφωνήσει το 80%, δεν θα υπάρχει ένας τρόπος να τους πείσουμε ότι εγκαταλείπουμε τον μαξιμαλισμό;
Καλή δύναμη
Στη φωτογραφία της Παρασκευής διέπραξα ένα σοβαρό λάθος, εξαιτίας της αφέλειάς μου. Χρωστώ, ως εκ τούτου, μια συγγνώμη τόσο στον ίδιο τον Γιώργο Κατρούγκαλο όσο και στους αναγνώστες, καθώς δεν εγνώριζα (και ούτε μπορούσα να υποθέσω, εξ ου και η αφέλεια) ότι η απώλεια των μαλλιών του τέως υπουργού οφείλεται σε θεραπεία στην οποία υποβλήθηκε στις αρχές του μηνός για την αντιμετώπιση ενός προβλήματος υγείας. Πληροφορούμαι μάλιστα ότι οι γιατροί τού είχαν συστήσει να παραμείνει οικουρών μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου, αλλά στον ίδιο επικράτησε το αίσθημα της υποχρέωσης να παραστεί στη Βουλή, δεδομένου ότι στον ΣΥΡΙΖΑ δεν περισσεύουν οι ειδικοί περί τα ελληνοτουρκικά. Του εύχομαι ολοψύχως καλή δύναμη και καλή ανάρρωση. Να επανέλθει γερός και δυνατός!