Πολεμική φρενίτις σαρώνει την Τουρκία. Επέτειοι ιστορικών γεγονότων, που έχουν συμβεί περίπου πριν από μία χιλιετία, ανακαλούνται σήμερα στη μνήμη από τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για να τονώσουν το «μαχητικό πνεύμα» των πολιτών της χώρας του.
«Δεν υπάρχει φόβος για το αναπόφευκτο. Η Τουρκία θα πάρει ό,τι της ανήκει δικαιωματικά στη Μεσόγειο, στο Αιγαίο και στη Μαύρη Θάλασσα». Με αυτά τα λόγια απευθύνθηκε στα πλήθη ο κ. Ερντογάν στους εορτασμούς για την επέτειο της νίκης του Σελτζούκου σουλτάνου Αλπ Αρσλάν επί του αυτοκράτορος του Βυζαντίου Ρωμανού Διογένη στο Μαντζικέρτ το 1071.
Ο πόλεμος είναι ο καταλύτης που διαμορφώνει την ιστορία της ανθρωπότητος. Περί αυτού δεν υπάρχει αμφιβολία. Είναι η άσκηση βίας στον ανώτατο δυνατό βαθμό. Το θηριώδες προκαλεί θαυμασμό, η έλξη του αίματος ασκεί σε ορισμένους ακατανίκητη γοητεία.
Αλλά ο πόλεμος είναι μια εύκολη υπόθεση, σε σύγκριση με τη διπλωματία διά της οποίας δημιουργείται περιβάλλον σταθερότητος και αναπτύξεως των εθνών. Ο πόλεμος είναι ομολογία αδιεξόδου της πολιτικής και η διπλωματία επίπονος προσπάθεια αποκαταστάσεως μιας νέας λειτουργικής ισορροπίας.
Η εκπλήρωση της διπλωματικής αποστολής δεν είναι εύκολη υπόθεση. Διότι πέραν των δυσχερειών με την αντίπαλο δύναμη υπάρχει πάντα η κοινή γνώμη στο εσωτερικό και η κομματική αντιπαλότης.
Ο Κωνσταντίνος Ζωγράφος, γαμβρός του πρώην ηγεμόνα της Μολδαβίας Μιχαήλ Βοεβόδα Σούτζου και εκ των πρωτεργατών της Επαναστάσεως, ήταν ο πρώτος πρέσβης που εστάλη από την Αντιβασιλεία επί Οθωνος στην Κωνσταντινούπολη το 1834.
Η ατμόσφαιρα ήταν απολύτως αρνητική και έως τον Δεκέμβριο του 1837 που ανεκλήθη στην Ελλάδα, ο Ζωγράφος δεν είχε γίνει δεκτός από τον σουλτάνο Μουράτ Β΄, που απαιτούσε συνομολόγηση ελληνοτουρκικής συνθήκης, αρνούμενος ωστόσο να δεχθεί τα διαπιστευτήρια του Ελληνα διπλωμάτη.
Δύο χρόνια αργότερα, τον Νοέμβριο του 1839, επί του μεταρρυθμιστού σουλτάνου Αμπντούλ Μετσίντ, ο Ζωγράφος, ως υπουργός Εξωτερικών, μετέβη εκ νέου στην Κωνσταντινούπολη, όπου έγινε δεκτός από τον σουλτάνο, και παρασημοφορήθηκε. Επειτα από λίγους μήνες συνομολόγησε με τον Οθωμανό ομόλογό του Ρεσίντ Πασά ad referendum Συνθήκη Φιλίας, Εμπορίου και Συμμαχίας, με την οποία αναγνωριζόταν πρακτικώς η ανεξαρτησία της Ελλάδος από την Υψηλή Πύλη.
Το εγχείρημα του Ζωγράφου υπήρξε ριψοκίνδυνο και θαρραλέο, αλλά η αντίδραση στην Ελλάδα υπήρξε θηριώδης. Η οικία του λιθοβολήθηκε από τον διεγερθέντα όχλο, εναντίον του κηρύχθηκε το ανάθεμα και ο Ζωγράφος παραιτήθηκε.
Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, το 1855, υπογράφηκε νέα συμφωνία, που δεν διέφερε ουσιαστικά από τη συνθήκη που είχε διαπραγματευθεί ο Ζωγράφος με τον Ρεσίντ Πασά. Είχε επέλθη απλώς ωρίμανση του θέματος. Αυτά συνέβαιναν εκείνον τον καιρό. Να δούμε πού θα καταλήξει στις μέρες μας η κρίση.