Με καλούς οιωνούς μπαίνει το 2003 για το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Οι διαδικασίες για την ανακατασκευή του παλιού εργοστασίου του Φιξ επί της λεωφόρου Συγγρού εντατικοποιούνται ύστερα από καθυστερήσεις και παλινωδίες πολλών μηνών: υπογράφηκε το μισθωτήριο «ενοικίασης», σύμφωνα με το οποίο η ιδιοκτήτρια του Φιξ, η «Αττικό Μετρό», παραχωρεί το ακίνητο για τα επόμενα πενήντα χρόνια στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, προκειμένου να φιλοξενήσει το Μουσείο. Ταυτόχρονα, προκηρύχθηκε και ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για τη μετασκευή του κτιρίου. Κεντρικός στόχος παραμένει η διαμόρφωση ενός ικανοποιητικού εκθεσιακού χώρου 2.500 τ.μ., έως το καλοκαίρι του 2004, έτσι ώστε να είναι δυνατή η λειτουργία της έκθεσης «Διαπολιτισμοί» στη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων.
Ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός έχει διεθνή χαρακτήρα και θα πραγματοποιηθεί σε δύο στάδια: στο πρώτο στάδιο τίθενται οι όροι σύμφωνα με τους οποίους θα προεπιλεγούν μεμονωμένα γραφεία ή Κοινοπραξίες γραφείων μελετών που υποχρεώνονται να καταθέσουν έως τις 29 Ιανουαρίου προκαταρκτική μελέτη. Στη δεύτερη φάση, τα προεπιλεγμένα γραφεία θα υποβάλουν προμελέτη για να αναδειχθεί ο ανάδοχος στον οποίο και θα ανατεθεί η εκπόνηση της μελέτης εφαρμογής.
Μάχη με τον χρόνο
Οι προθεσμίες είναι εξαιρετικά πιεστικές έτσι ώστε να «τρέξει» το συντομότερο δυνατόν η όλη διαδικασία. Φιλοδοξία των ανθρώπων του Μουσείου είναι το τέλος της άνοιξης του 2003 να έχει ανακηρυχθεί ο ανάδοχος. «Προσπαθούμε με κάθε τρόπο να κερδίσουμε χρόνο», επισημαίνει η διευθύντρια του ΕΜΣΤ Αννα Καφέτση, εμφανώς ικανοποιημένη από τις τελευταίες εξελίξεις. «Σας αναφέρω ενδεικτικά ότι δεν πρόκειται να προχωρήσουμε σε πλήρη κατεδάφιση του εσωτερικού, όπως σκεφτόμασταν. Την ίδια στιγμή, προχωράει η στατική στήριξη του κτιρίου, ανεξάρτητα από τον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό. Εισερχόμαστε στο δεύτερο στάδιο της δομητικής μελέτης. Αυτό σημαίνει ότι τον Απρίλιο θ’ αρχίσουν οι εργασίες για τη στατική ενίσχυση του Φιξ? αυτό είναι έργο που θα βρει έτοιμο ο εργολάβος». O αρχικός στόχος του βασικού εκθεσιακού χώρου είναι εφικτός με αυτά τα δεδομένα; «Θα κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να έχουμε αυτόν τον χώρο έως τον Ιούνιο του 2004. Πρόκειται για μία βασική παράμετρο που επισημαίνεται στα αρχιτεκτονικά γραφεία. Εκτός από τους «Διαπολιτισμούς», φιλοδοξούμε να δείξουμε και τον βασικό πυρήνα της συλλογής του Μουσείου». Τα πράγματα δείχνουν πιο δύσκολα για τις όψεις του παλιού εργοστασίου: «Ακόμα κι αν δεν καταφέρουμε να είμαστε 100% έτοιμοι, εξετάζουμε εναλλακτικές λύσεις με επικρατέστερη μία καλαίσθητη αναπαράσταση της μελλοντικής εικόνας του Μουσείου». Σε κάθε περίπτωση, η σημερινή απαράδεκτη εμφάνιση θα είναι πολύ σύντομα παρελθόν. Τα πρώτα διαφημιστικά ταμπλό που καλύπτουν εδώ και χρόνια ολόκληρη σχεδόν την επιφάνεια του διαμελισμένου εργοστασίου έχουν ήδη απομακρυνθεί κι έπεται συνέχεια. Κανονικά θα έπρεπε να είχαν καθαιρεθεί στο σύνολο τους έως χθες το απόγευμα. Το σύνολό του κτιρίου θα παραδοθεί σε χρήση το 2005.
Προσωρινή στέγη
Η αναγκαστική έξωση του Μουσείου από το Φιξ δεν ισοδυναμεί και με αναστολή της λειτουργίας του. Οι ιθύνοντες του Μουσείου βρίσκονται σε αναζήτηση κατάλληλου χώρου, όχι πολύ μακριά από τη λεωφόρο Συγγρού. Στον προσωρινό αυτό χώρο θα φιλοξενηθεί τον Οκτώβριο του 2003 και η Σύνοψη III. Ταυτόχρονα δεν ανατρέπεται ο άμεσος προγραμματισμός. Εως τον Απρίλιο της αναγκαστικής «έξωσης» υπάρχει χρόνος για δύο ακόμα εκθέσεις: έως τις 5 Ιανουαρίου συνεχίζονται οι «Θεολογίες», ενώ από τις 22 του μηνός και για έναν ολόκληρο μήνα θα παρουσιάζονται τα νέα αποκτήματα του Μουσείου (ζωγραφική και εγκαταστάσεις), ενώ στις 4 Μαρτίου θα εγκαινιαστεί η αναδρομική έκθεση φωτογραφίας του Μανώλη Μπαμπούση.
Η μόνιμη συλλογή
Ενθαρρυντικές είναι οι εξελίξεις και από το μέτωπο εμπλουτισμού της μόνιμης συλλογής. H Χρύσα δώρισε στο ΕΜΣΤ σημαντικά της έργα (ξεχωρίζουν τα 20 κυκλαδικά βιβλία και τέσσερις επιτοίχιες κατασκευές), ενώ με τον ίδιο τρόπο εντάχθηκαν στη μόνιμη συλλογή μεγάλο μέρος του έργου του Πάνου Ξαγοράρη και της Μπίας Ντάβου.
Ο συνδυασμός αγοράς και δωρεάς απέδωσε στο Μουσείο την απόκτηση έργων του Κώστα Τσόκλη (βίντεο) και του Νίκου Κεσσανλή (μόνο το 2001 αποκτήθηκαν 29 έργα).