Είναι ίσως πρόωρο να ανακηρύξουμε το Μπότοξ, την αλλαντοτοξίνη, δηλαδή, σε «πενικιλίνη του 21ου αιώνα». Ωστόσο, η θανατηφόρα τοξίνη, που αφαιρεί τις ρυτίδες, ήδη δοκιμάζεται όσον αφορά την αποτελεσματικότητα της σε πληθώρα νέων θεραπευτικών χρήσεων. Σε διαφορετικές μελέτες, που πραγματοποιούνται σε όλον τον κόσμο δοκιμάζεται η αποτελεσματικότητα του Μπότοξ, ως θεραπευτικής αγωγής για την παράλυση που προκαλείται από εγκεφαλικό, τις ημικρανίες, τα τικ του προσώπου, τη βραδυγλωσσία, την οσφυαλγία, την ακράτεια και διάφορους μυϊκούς πόνους.
Για πολλές ασθένειες
Επίσης, επιστήμονες ερευνούν την ικανότητα της να θεραπεύσει την κακοήθη παχυσαρκία, χαλαρώνοντας τους μύες που επιτρέπουν τη γρήγορη διέλευση της τροφής από το στομάχι, αλλά και τη δυνατότητά της να αποτρέπει τη δημιουργία ελκών στο στομάχι αποδυναμώνοντας τους μυς που προκαλούν την παλινδρόμηση των γαστρικών υγρών στον οισοφάγο, αλλά και για να χαλαρώνουν οι μύες που ευθύνονται για τον πόνο κατά την ερωτική συνεύρεση. Το Μπότοξ, εξάλλου, σώζει τα νεογνά που γεννιούνται με στρεβλοποδία από την αναγκαστική χειρουργική επέμβαση.
Παρότι οι διάφορες μελέτες βρίσκονται σε διαφορετικό στάδια και πολλές είναι μόνο στην αρχή τους, είναι βέβαιο ότι η τοξίνη μοιάζει εξαιρετικά αποτελεσματική ως μυοχαλαρωτικό και ως αναλγητικό, τουλάχιστον στις περιπτώσεις των έντονων πονοκεφάλων, εξηγεί ο δόκτωρ Ρόμπερτ Ντάροφ, πρώην εκδότης του επιστημονικού περιοδικού «Neurology».
H τοξίνη έχει πολλά πλεονεκτήματα συγκριτικά με άλλους μυοχαλαρωτικούς και αναλγητικούς παράγοντες που χρησιμοποιούνται ευρύτερα. Ενα από αυτά τα πλεονεκτήματα είναι ότι δρα μόνο εκεί όπου εγχύεται. Ετσι μπορεί να δράσει απλώς για να χαλαρώσει έναν συγκεκριμένο μυ, χωρίς να καταλήξει στην πλήρη παράλυσή του. Συχνά εξακολουθεί να ενεργεί ύστερα από μήνες, αλλά κάποια στιγμή παύει η δράση της και έτσι τα σφάλματα που γίνονται κατά τη θεραπεία δεν είναι οριστικά. Στα 25 χρόνια που χρησιμοποιείται το Μπότοξ, έχουν καταγραφεί ελάχιστες περιπτώσεις παρενεργειών. Μάλιστα, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι οι μοναδικές περιπτώσεις που το Μπότοξ είχε παρενέργειες ήταν στις περιπτώσεις που χορηγήθηκε σε άτομα με νευρομυϊκές νόσους. Επίσης, στις περιπτώσεις που έγιναν εγχύσεις υπερβολικών δόσεων σε μύες του αυχένα οι ασθενείς απώλεσαν προσωρινά την ικανότητα κατάποσης και έτσι τρέφονταν παρεντερικώς.
«Κάθε ιατρική ειδίκευση βρίσκει κάποιον τρόπο χρήσης του φαρμάκου αυτού» εξηγεί ο δρ Ρίτσαρντ Γκλόγκαου, δερματολόγος του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο.
Ενέσιμο αποσμητικό
Επειδή, όμως, είναι δυνατό να παραλύσει ολόκληρους αδένες, οι ερευνητές πιθανολογούν να χρησιμοποιήσουν την τοξίνη ως ενέσιμο αποσμητικό. Ηδη, πολλές μελέτες υποδεικνύουν ότι όταν εγχύεται Μπότοξ στη μασχάλη υπάρχει μείωση της εφίδρωσης και το πρόβλημα του ιδρώτα είναι σημαντικό, αφού δεν σημαίνει μόνο ιδρωμένες παλάμες αλλά γενικότερα ποταμούς ιδρώτα που καταστρέφουν τις σόλες των παπουτσιών, τις επαγγελματικές συμφωνίες και συχνά τους ερωτικούς δεσμούς. H αλλαντοτοξίνη είναι ένα από τα πιο «εκπληκτικά στοιχεία που ερευνήσαμε τα τελευταία είκοσι χρόνια», εξηγεί ο δρ Μαρκ Χέκμαν, δερματολόγος από το Μόναχο που πραγματοποίησε τις έρευνες που αφορούσαν στον έλεγχο της εφίδρωσης. O Γερμανός επιστήμονας μάλιστα έφτασε στο σημείο να συγκρίνει την αξία της με αυτή των κορτικοστεροειδών και της χημειοθεραπείας. Οι ερευνητές πλέον ασχολούνται με την εξεύρεση τεχνικών έγχυσης της τοξίνης σε σημεία που βρίσκονται σε μεγάλο βάθος από την επιφάνεια του δέρματος.
Επί του παρόντος δεν είναι σαφές γιατί η αλλαντοτοξίνη δρα τόσο αποτελεσματικά και βρίσκει τόσο πολλές εφαρμογές. Στις απολήξεις των κινητικών νεύρων, αναστέλλει την απελευθέρωση ενός χημικού παράγοντα που εξαναγκάζει τους μυς σε σύσπαση, γεγονός που εξηγεί τη μυοχαλαρωτική της δράση. Οσον αφορά, στην καταπολέμηση των πονοκεφάλων, η τοξίνη επιδρά και στα αισθητήρια νεύρα, αλλά ταυτόχρονα δεν επιτρέπει να γίνει αισθητός ο πόνος χωρίς ταυτόχρονα να καταστέλλει την αίσθηση της αφής. «Κανείς δεν γνωρίζει τους λόγους που την κάνουν τόσο αποτελεσματική, εξηγεί ο δρ Ντάροφ, αλλά κατά πάσα πιθανότητα η δράση της είναι συνδυαστική», κατέληξε.
Υψηλό το κόστος
Οι νευρολόγοι, πάντως, με δισταγμό αποδέχθηκαν την αποτελεσματική δράση της τοξίνης όσον αφορά στην καταπολέμηση των ημικρανιών, καθώς πίστευαν ότι αυτές οι οξύτατες κεφαλαλγίες προκαλούνται από τη διαστολή και τη συστολή των αιμοφόρων αγγείων στον εγκέφαλο.
Δεν είναι, όμως, το μοναδικό δηλητήριο που έχει θεραπευτική δράση. Το δηλητήριο «κουράρε» με το οποίο αλείφαν οι Ινδιάνοι της Νότιας Αμερικής τα βέλη τους χρησιμοποιείται πλέον στη χειρουργική, ενώ άλλα συστατικά που χρησιμοποιούνται ακόμα και στη μαγεία από τους μάγους της ανατολικής Αφρικής χρησιμοποιούνται για την ίαση διαφόρων νευρολογικών νόσων. Ωστόσο, η αλλαντοτοξίνη δεν δρα όπως η σιλικόνη, το κολλαγόνο ή διάφορα μίγματα πολυμερών του κολλαγόνου που χρησιμοποιούνται στην πλαστική χειρουργική για την καταπολέμηση των ρυτίδων. Η αλλαντοτοξίνη παραλύει τους μύες εξαλείφοντας έτσι τις ρυτίδες. Το Μπότοξ και άλλα αντίστοιχα προϊόντα με διαφορετικές εμπορικές ονομασίες, κοστίζουν περί τα 300 έως 400 ευρώ ανά φιάλη. Τόσο οι ασθενείς όσο και οι γιατροί διαμαρτύρονται για την υψηλή τιμή του, κυρίως επειδή πρόκειται για ένα φυσικό προϊόν και η τεχνική καθαρισμού της βρέθηκε πριν από μισό αιώνα και παραμένει κατ’ ουσία η ίδια. Οπως και να έχει όμως, η τοξίνη είναι φθηνότερη από μία χειρουργική επέμβαση με τα ίδια αποτελέσματα.