Από τα παλαιότερα και πλέον ιστορικά βιομηχανικά συγκροτήματα της Νέας Ιωνίας, η πρώην «Ανατολική Ταπητουργία» και μετέπειτα «Ελληνική Μεταξοβιομηχανία» κινδυνεύει άμεσα με κατεδάφιση. Σήμερα επίκειται η συζήτηση του θέματος στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων για να εξεταστεί αν το συγκρότημα θα χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο. H πρώην «Ανατολική Ταπητουργία», χτισμένη στο οικοδομικό τετράγωνο 150 του προσφυγικού συνοικισμού, συνδέεται με την ταπητουργική παράδοση των Μικρασιατών που μεταφέρθηκε στην Ελλάδα μετά το 1922 και τη βιομηχανική ανάπτυξη της Νέας Ιωνίας, του Περισσού και άλλων βορείων περιοχών της Αθήνας στη διάρκεια του Μεσοπολέμου.
Πολλές φωνές υποστήριξης του αιτήματος για διατήρηση του συνόλου του συγκροτήματος έχουν υψωθεί. Εμπεριστατωμένη τεκμηρίωση έχει συντάξει η αρχιτέκτων Ολγα Τραγανού-Δεληγιάννη, πρόεδρος του ελληνικού τμήματος TICCIH καθώς και οι αρχιτέκτονες Ολγα Βογιατζόγλου και Ελένη Μαΐστρου, οι οποίες υπογράφουν μαζί με άλλες δύο ερευνήτριες (E. Καραθανάση και M. Καλιοτζίδου) τη μελέτη «H Βιομηχανική Κληρονομιά της Νέας Ιωνίας» (που κυκλοφόρησε πρόσφατα από το Πολιτιστικό Ιδρυμα ETBA, πλέον Ομίλου Πειραιώς). Στήριξη προβάλλει και η Ελληνική Εταιρεία καθώς και εξειδικευμένοι σε θέματα βιομηχανικής κληρονομιάς μελετητές, όπως ο αρχιτέκτων Νίκος Μπελαβίλας, συγκροτώντας μία επιστημονική θωράκιση. Κύριες αιχμές των αιτούντων τη διατήρηση του συγκροτήματος είναι η υψηλή ιστορική αξία του χώρου. H Νέα Ιωνία ορίστηκε ως ταπητουργικό κέντρο από την Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων και καθορίστηκε Βιομηχανική Ζώνη όπου παραχωρήθηκαν προσφυγικά βιομηχανικά οικόπεδα. H πρώην «Ανατολική Ταπητουργία» ανήκει σε εκείνη την εποχή και σήμερα περιλαμβάνει διάφορες φάσεις οικοδόμησης. Μορφολογικά, το πιο ενδιαφέρον τμήμα είναι το Υφαντήριο, η μεγαλύτερη κτιριακή μονάδα, με τις χαρακτηριστικές ασύμμετρες δίρριχτες στέγες και των διαφώτιστων (skylights). Για τους ερευνητές, το συγκρότημα είναι «ιστορικός τόπος», αφού τεκμηριώνει την εγκατάσταση στην Ελλάδα της ταπητουργίας ως συνέχεια των παραδοσιακών δραστηριοτήτων της Μικράς Ασίας. Ιδρύθηκε το 1923 από τον Γ. B. Μαυρολέοντα και τους αδελφούς Βαϊανούς. Οι τελευταίοι μετέφεραν την επιχείρηση που διατηρούσαν στη Σίλη Ικονίου. Το 1928 η κρίση στην ταπητουργία οδηγεί στον εκπλειστηριασμό. Από το 1934, το συγκρότημα πουλήθηκε στην εταιρεία «Αφροδίτη» (με παράδοση στα μεταξωτά ώς το 1960) με την επωνυμία «Ελληνική Μεταξιοβιομηχανία Α.Ε.».
Επιπλέον, το εν λόγω βιομηχανικό συγκρότημα αποτελεί κατά τους ερευνητές το πρωτογενές κύτταρο της ευρύτερης βιομηχανικής ανάπτυξης της περιοχής. Εκεί, εντοπίζονται πτυχές της ανοδικής πορείας της κλωστοϋφαντουργίας που έμελλε να σφραγίσει την ευρύτερη ακτίνα της Νέας Ιωνίας, όπως αντιστοίχως τη Νάουσα στη Βόρεια Ελλάδα.
Νέες χρήσεις
Ο Δήμος της Νέας Ιωνίας έχει προχωρήσει σε έργα συντήρησης ενός τμήματος που αφήνει εκτός διατήρησης το σημαντικότερο και παλαιότερο τμήμα του συνόλου. Το ελληνικό τμήμα TICCIH (που ασχολείται με τη βιομηχανική κληρονομιά) εκτιμά πως μπορούν να αποδοθούν νέες χρήσεις. «Παρόμοιες προτάσεις», καταλήγει η έκθεση του TICCIH, «έχουν υλοποιηθεί για την προστασία βιομηχανικών μνημείων στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη Ευρώπη και είμαστε βέβαιοι ότι ο Δήμος της Νέας Ιωνίας θα είναι περήφανος στο μέλλον για τη διατήρηση του συνόλου της «Ανατολικής Ταπητουργίας» ως ενός σημαντικού μνημείου – σημείου αναφοράς του Δήμου, όπως ο Δήμος της Εδεσσας είναι περήφανος για τη διατήρηση του παλιού Κανναβουργείου και ο Δήμος Νεάπολης Θεσσαλονίκης για τη διατήρηση του Μεταξοϋφαντουργείου «Ηλιος»». H βιομηχανική ιστορία της Ελλάδας εξακολουθεί και υποτιμάται.