ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. Στην ερώτηση ποιο βουνό είναι υψηλότερο, ο Ολυμπος ή ο Ψηλορείτης, η σωστή απάντηση είναι «ο Ολυμπος με τα 2.917 μέτρα του, αλλά… δεν θα είναι για πάντα». Γιατί θα ‘ρθει η ώρα που ο Ψηλορείτης (2.456 μέτρα ύψος) θα ξεπεράσει και τον Ολυμπο. Το ίδιο θα γίνει κάποτε και με άλλα ελληνικά βουνά, όπως π.χ. ο Ταΰγετος στην Πελοπόννησο (2.404 μ. ύψος) ή ο Σμόλικας στην Ηπειρο (2.637 μ.) που, αυτός ειδικά, απειλεί ήδη την «κατοικία των θεών» της αρχαιότητας. Τι συμβαίνει λοιπόν, ψηλώνουν και τα βουνά, όπως τα έλατα και τα κυπαρίσσια;
Κάπως έτσι είναι, λένε οι επιστήμονες. H Ελλάδα έχει και αυτό το γεωλογικό χαρακτηριστικό: να ανυψώνονται οι οροσειρές της! Πώς γίνεται αυτό; «Το φαινόμενο προκαλείται από τη σύγκρουση των λιθοσφαιρικών πλακών», εξηγεί ο καθηγητής Τεκτονικής Γεωλογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Δημοσθένης Μουντράκης.
«Η Ελλάδα είναι τοποθετημένη στην άκρη της ευρασιατικής πλάκας, κάτω από την οποία βυθίζεται η αφρικανική πλάκα η οποία κινείται προς βορρά. Με τη βύθισή της η αφρικανική πλάκα πιέζει και ταυτόχρονα ανασηκώνει την ευρασιατική, προκαλώντας παραμορφώσεις στο ηπειρωτικό περιθώριό της στο οποίο βρίσκεται η Ελλάδα».
Εξαιτίας της ανύψωσης αυτής μεγαλώνουν τα βουνά και πιο πολύ εκείνα που βρίσκονται στον χώρο σύγκρουσης των δύο αυτών λιθοσφαιρικών πλακών, ο οποίος καταγράφεται από τους γεωλόγους νότια της Κρήτης, δυτικά της Πελοποννήσου, στην περιοχή του Ιονίου και φτάνει έως τα νοτιοδυτικά παράλια της Μικράς Ασίας. Οπως λέει ο κ. Μουντράκης, γεωδετικές μελέτες και παρατηρήσεις έδειξαν ότι τα βουνά που βρίσκονται σε αυτές τις περιοχές ψηλώνουν λόγω των συμπιεστικών δυνάμεων που ασκούνται στο φλοιό της γης. «O Ψηλορείτης και τα Λευκά Ορη της Κρήτης (2.456 μ. και 2.454 μ. ύψος αντίστοιχα) έχει αποδειχθεί ότι ψηλώνουν με τη μεγαλύτερη ταχύτητα. Ειδικά ο Ψηλορείτης «παίρνει» κάθε χρόνο ενάμισι εκατοστό. Με μεγάλη ταχύτητα κινούνται προς τα πάνω ο Ταΰγετος, το Παναχαϊκόν Ορος (1.924 μ. ύψος), τα Ακαρνανικά Ορη (1.589 μ. ύψος) και ο Σμόλικας που κοντεύει να φτάσει τον Ολυμπο».
Ο Ολυμπος παραμένει στάσιμος; Οχι ακριβώς, αλλά πέρασαν οι εποχές που έφευγε γρήγορα προς τα πάνω. Δείχνει μάλλον κουρασμένος και γερασμένος. «O Ολυμπος ξεκίνησε να ανέρχεται με μεγάλη ταχύτητα πριν από 30 εκατομμύρια χρόνια, αλλά τώρα ψηλώνει με αργούς ρυθμούς και πάντως με πολύ πιο αργούς από τα βουνά της Νοτιοδυτικής Ελλάδας».
Πού οφείλεται αυτό; «Πριν από εκατομμύρια χρόνια η σύγκρουση των δύο πλακών γινόταν στα ενδότερα της Ελλάδας και ο Ολυμπος, όπως και το Πήλιο ψήλωναν με μεγάλη ταχύτητα. Τώρα όμως που το πεδίο της αναμέτρησής τους μεταφέρθηκε νοτιότερα, ψηλώνουν άλλα βουνά. Βεβαίως, στην περίπτωση της στασιμότητας του Ολύμπου παίζουν ρόλο και άλλες συνθήκες, όπως η αργή διάβρωση των πετρωμάτων κ.ά.». Οι γεωλόγοι και γεωδέτες θεωρούν βέβαιο ότι τα όρη της Κρήτης, της Πελοποννήσου και της Ηπείρου θα ξεπεράσουν κάποια στιγμή τον Ολυμπο, αλλά σπεύδουν να διευκρινίσουν ότι αυτό θα συμβεί σε γεωλογικό χρόνο. Δηλαδή, μετά 10 εκατομμύρια χρόνια.
Μια τέτοια εξέλιξη, πάντως, όποτε και να ολοκληρωθεί θα επιφέρει και σοβαρές περιβαλλοντικές αλλαγές.