Το αμερικανικό κιτς επί προεδρίας Μπους

Το αμερικανικό κιτς επί προεδρίας Μπους

2' 16" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Το κιτς στην πολιτική είναι παραδοσιακά ταυτισμένο με τα απολυταρχικά καθεστώτα, είτε εκείνα του υπαρκτού σοσιαλισμού είτε τα δικτατορικά. Στη διάρκεια του Μεσοπολέμου, διανοητές με προεξάρχοντες τον Χέρμαν Μπροχ, τον Τέοντορ Αντόρνο και τον Κλέμεντ Γκρίνμπεργκ, καταπιάστηκαν με το ναζιστικό κιτς, ενώ ο Τσέχος συγγραφέας Μίλαν Κούντερα καυτηρίασε την κομμουνιστική εκδοχή του φαινομένου, κυρίως στην «Αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι». Οπως επισημαίνει σε πρόσφατο άρθρο του στο London Review of Books ο καθηγητής στο Πρίνστον, Χαλ Φόστερ, κατά την ψυχροπολεμική προεδρία Ρέιγκαν, οι νεοσυντηρητικοί αγκάλιασαν τον Κούντερα, επειδή αποκαλούσε τα καθεστώτα της Ανατολικής Ευρώπης «έναν κόσμο χαμογελαστών ηλιθίων καθ’ οδόν προς το γκουλάγκ, το οποίο πίστεψαν ότι είναι η ουτοπία». Σήμερα όμως, 15 χρόνια μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης, πτυχές του απολυταρχικού κιτς έχουν κατακλύσει και την Αμερική του Μπους και οι βασικοί φορείς του είναι οι ίδιοι οι νεοσυντηρητικοί, που το γελοιοποιούσαν. (Αλλωστε, τον Κούντερα είχε υιοθετήσει και η Δήμητρα Παπανδρέου-Λιάνη, η οποία επίσης ελάχιστα είχε διδαχθεί από τον καθηγητή της. Στη διάρκεια της δεύτερης θητείας Παπανδρέου, συχνά οι δημοσιογράφοι την παρομοίαζαν με την Ελενα Τσαουσέσκου, εντοπίζοντας κοινά στοιχεία στην άσκηση της πολιτικής και την αισθητική τους.)

Η λέξη kitsch προέρχεται από τα γερμανικά και ειδικότερα το ρήμα verkitschen, που σημαίνει «ευτελίζω». Εκφάνσεις του «μπουσικού» κιτς είναι οι απλουστευτικοί διαχωρισμοί -σαν καλοκαιρινό χολιγουντιανό μπλοκμπάστερ με διακριτούς Κακούς και Καλούς για να μην υπάρχουν συγχύσεις- μεταξύ των συμμετεχόντων στον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» και των υπολοίπων, που ανήκουν στον «Αξονα του Κακού». Είναι η ηρωοποίηση ανθρώπων, που πληρούν τις προαναφερθείσες προϋποθέσεις -κοινώς συνδράμουν τον πόλεμο- και η διαπόμπευση όσων υπονομεύουν τη στρατηγική Μπους. Είναι η χρήση συμβόλων, της αστερόεσσας, της «κίτρινης κορδέλας» σε ένδειξη συμπαράστασης στα αμερικανικά στρατεύματα στο Ιράκ (από την ταινία του Τζον Φορντ «Φορούσε κίτρινη κορδέλα» με τον Τζον Γουέιν), καθώς και η ανάρτηση των «Δέκα εντολών» σε πολλά πολιτειακά δικαστήρια.

Δεν ηχούν εξόχως γνώριμα όλα αυτά; Αντικαταστήστε τον πόλεμο της τρομοκρατίας με τον πόλεμο κατά της διαφθοράς, βάλτε στη θέση της αστερόεσσας τη γαλανόλευκη, τις «Δέκα εντολές» στα πολιτειακά δικαστήρια με την Παναγίτσα στις σχολικές τάξεις και την κίτρινη κορδέλα με τα πορτοκαλιά βραχιολάκια, που υποτίθεται ότι τα φοράμε για κάποιον, ομιχλώδη, φιλανθρωπικό σκοπό· το αποτέλεσμα είναι το νεοελληνικό kitsch, το οποίο καλά κρατεί και επί πρωθυπουργίας Καραμανλή. O Τέοντορ Αντόρνο θεωρούσε ότι εξ ορισμού η τέχνη είναι προκλητική, υποκειμενική και προσανατολισμένη ενάντια στην καταπιεστική, εξουσιαστική δομή. Το κιτς σερβίρεται με τον μανδύα τέχνης σε έναν απαθή πληθυσμό, εκπληρώνοντας τη λειτουργία της ψυχαγωγίας και του θεάματος. O συγκεκριμένος ορισμός καλύπτει πολλές πρόσφατες εκδηλώσεις: από την τελετή του Ιδρύματος K. Καραμανλή στο Ηρώδειο για τη συμβολή του εθνάρχη στον πολιτισμό (αλήθεια, μήπως πρέπει να πραγματοποιήσει παρόμοια συναυλία και το Ιδρυμα Ανδρέα Παπανδρέου;) μέχρι τα επινίκια για την κατάκτηση του τίτλου στη Eurovision.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή