Πότε η Ελλάδα θα μάθει ποδήλατο;

Πότε η Ελλάδα θα μάθει ποδήλατο;

17' 54" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Υπάρχει ένα μεταφορικό μέσο που δεν ρυπαίνει, δεν κοστίζει, παρκάρει παντού, φθάνει ακριβώς εκεί που θες, είναι αθόρυβο και αναζωογονεί το σώμα. Ενώ οι Ευρωπαίοι απολαμβάνουν εδώ και δεκαετίες τα πλεονεκτήματά του, πολλοί Ελληνες το βλέπουν ακόμα σαν παιδικό παιχνίδι ή, το πολύ, εξάρτημα για εκδρομές.

Οπως δείχνει με ανάγλυφο τρόπο η έρευνα της VPRC, μόλις το 5% των Ελλήνων χρησιμοποιεί το ποδήλατο για τις μετακινήσεις του. Το 67% ομολογεί ότι η ιδέα δεν έχει καν περάσει από το μυαλό τους. Και δεν είναι ότι δεν ξέρουν… Το 83% δηλώνει ότι έχει κάνει ποδήλατο κάποια στιγμή στη ζωή του, ενώ το 37% έχει στην ιδιοκτησία του ποδήλατο. Ιδίως όσο ανεβαίνει το επίπεδο εκπαίδευσης, τόσο ανεβαίνουν οι εμπειρίες χρήσης και τα επίπεδα κατοχής ποδηλάτου.

Ισως το πιο ενδιαφέρον στοιχείο της έρευνας είναι ότι καταγράφει μια σεβαστή μερίδα ανθρώπων που έχουν σκεφθεί να το χρησιμοποιήσουν για τις μετακινήσεις τους αλλά δεν το κάνουν. Συνολικά, μαζί με τους ήδη ποδηλάτες, ένας στους τρεις Ελληνες θα εξέταζε το ενδεχόμενο μετακίνησης με ποδήλατο.

Τι θα τους βοηθούσε να περάσουν από την επιθυμία στην πράξη; Ας μην κοιτάξουμε μακριά. Ας πάμε στην Καρδίτσα, στους κεντρικούς δρόμους της οποίας διέρχεται κατά μέσον όρο ένα ποδήλατο κάθε 28 δευτερόλεπτα. Ερευνα υπό την επίβλεψη του αναπλ. καθηγητή ΕΜΠ, Θάνου Βλαστού, έδειξε ότι στην πόλη αυτή το 22% των μετακινήσεων γίνεται με ποδήλατο. Μαθητές, εργαζόμενοι, νοικοκυρές, συνταξιούχοι ξεκινούν από το πρωί τις δουλειές τους και πραγματοποιούν όλες τις μετακινήσεις τους με αυτό. Για να καταλάβουμε πόσο υψηλό ποσοστό είναι αυτό, αρκεί να πούμε ότι στην κατ’ εξοχήν… ποδηλατοκίνητη Ολλανδία, το μερίδιο του μέσου επί των καθημερινών μετακινήσεων είναι 28%.

Πώς συνέβη αυτό; Η Καρδίτσα δεν είναι Ελλάδα; Δεν έχει στενούς δρόμους, όπως όλες οι πόλεις της χώρας; Φυσικά. Υπάρχει όμως μία παράδοση στο ποδήλατο, επειδή το ανάγλυφο είναι επίπεδο και έχει δημιουργηθεί και αυτό που ονομάζεται «κρίσιμη μάζα». Οι κάτοικοι έχουν καθημερινές παραστάσεις ποδηλατικών μετακινήσεων, οι οδηγοί έχουν συνηθίσει την παρουσία ποδηλάτων, το μέσο έχει αποτινάξει τη «ρετσινιά» του περίεργου. Επιπλέον, στο κέντρο της πόλης έχει κατασκευαστεί δίκτυο ποδηλατοδρόμων, που διευκολύνει τις μετακινήσεις και προστατεύει τους αναβάτες.

Οι ποδηλατόδρομοι στην Καρδίτσα φτιάχτηκαν ως διαπλατύνσεις των πεζοδρομίων, σε βάρος των παράνομα σταθμευμένων οχημάτων και η υλοποίησή τους βοήθησε και τους πεζούς. Οταν υπάρχει εμπόδιο στο πεζοδρόμιο, ο πεζός χρησιμοποιεί τον ποδηλατόδρομο, ενώ όταν υπάρχει εμπόδιο στον ποδηλατόδρομο, ο ποδηλάτης χρησιμοποιεί το πεζοδρόμιο. Είναι μια σχέση συνύπαρξης των βιώσιμων μέσων μετακίνησης, σε βάρος του θορύβου, του μποτιλιαρίσματος και των ρύπων.

Στην Ευρώπη, η ιδέα ότι η κινητικότητα αφορά τους ανθρώπους και όχι τα αυτοκίνητα εμπεδώνεται όλο και περισσότερο. Εχει πλέον ξεφύγει από τις πρωτοπόρες μικρές πόλεις του Βορρά, όπως η Κοπεγχάγη ή το Αμστερνταμ και έχει επεκταθεί στις μεγάλες πρωτεύουσες. Το πολυάνθρωπο και γιγάντιο Λονδίνο μετράει ήδη 460 χιλιόμετρα ποδηλατοδρόμων, με προοπτική να γίνουν 800 ώς το 2010. Το Παρίσι μέσα σε λίγα χρόνια κατασκεύασε 371 χιλιόμετρα ποδηλατοδρόμων, ενώ κάθε Κυριακή, οι όχθες του Σηκουάνα είναι κλειστές για τα αυτοκίνητα και ανοιχτές στους πεζούς, τα πατίνια και τα ποδήλατα. «Βγαίνω από το σπίτι μου στο Παρίσι και έχω, μόνο στη γειτονιά μου, 20 χιλιόμετρα προστατευμένο ποδηλατόδρομο», μας λέει ο Μπάμπης Καϊμασίδης, που ζει στο Παρίσι και μετακινείται αποκλειστικά με ποδήλατο. «Στην Ελλάδα γερνάμε νωρίς, ο Ελληνας από τα 26, 27 του χρόνια «κρεμάει». Ολοι παραπονιούνται για τη μέση ή την πλάτη τους, δεν υπάρχει καμία αθλητική παιδεία, αλλά ούτε και οικολογική ούτε και παιδεία για την κοινωνική συνύπαρξη».

Μπορεί η διάγνωση αυτή να είναι σωστή, όμως τα αδιέξοδα των ελληνικών πόλεων αρχίζουν, αργά ή γρήγορα, να οδηγούν σε αλλαγή νοοτροπίας. Στην Αθήνα, αλλά και στη Θεσαλονίκη, στα Χανιά ή στην Πάτρα, τα τελευταία δύο χρόνια έχει αυξηθεί αισθητά η χρήση του ποδηλάτου. Ολοι ανεξαιρέτως οι ποδηλάτες με τους οποίους συνομιλήσαμε παρατήρησαν ότι τώρα τελευταία συναντούν πολύ περισσότερα ποδήλατα στο δρόμο απ’ ό,τι παλαιότερα.

Τι θα λέει, λοιπόν, η αντίστοιχη έρευνα της VPRC σε πέντε ή σε δέκα χρόνια;

Η Ευρώπη προχωράει με ορθοπεταλιές

Οι τουρίστες που επέστρεψαν φέτος από το Παρίσι, τη Βιέννη ή τη Βαρκελώνη έχουν να διηγηθούν κάτι κοινό. Σειρές από δημόσια ποδήλατα, σε εκατοντάδες κεντρικά σημεία των πόλεων αυτών εξυπηρετούσαν ντόπιους και ξένους. Το παριζιάνικο Velib, το βιεννέζικο Citybike ή το καταλανικό Bicing είναι νέοι τρόποι μετακίνησης στις πόλεις.

Στη Βαρκελώνη, το Bicing, στους πρώτους έξι μήνες λειτουργίας του έχει ξεπεράσει κάθε προσδοκία. 80.000 χρήστες έχουν γραφτεί στην υπηρεσία μέσω Ιντερνετ, ενώ πάνω από 1.000.000 ποδηλατικές διαδρομές έγιναν από τον Μάρτιο. Τα 1.500 ποδήλατα είναι δωρεάν για την πρώτη μισή ώρα, ενώ το κόστος της χρήσης τους ανέρχεται σε 0,50 ευρώ για κάθε επιπλέον ημίωρο. Στο Παρίσι, το πρόγραμμα εφαρμόζεται σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα. Τα 10.000 ποδήλατα που δόθηκαν στην κυκλοφορία στις 15 Ιουλίου έχουν ήδη γίνει 14.000 και ώς τον Δεκέμβριο θα είναι 20.600. Στο Παρίσι πλέον υπάρχει ένας χώρος στάθμευσης για Velib κάθε 300 μέτρα.

Τα σχόλια είναι ενθουσιώδη. Βέβαια, τον πρώτο μήνα λειτουργίας του Velib, κάποιος χρήστης επέστρεψε το ποδήλατό του αλλά το μηχάνημα δεν το κατάλαβε και συνέχισε να χρεώνει το λογαριασμό του. Στη Βαρκελώνη, το σύστημα τέθηκε εκτός λειτουργίας λόγω γενικευμένου μπλακ άουτ και οι χρήστες έμειναν με τα ποδήλατα στα χέρια. Ενα μέσο που γοητεύει χάρη στην απλότητά του, καταλήγει να εξαρτάται από ένα περίπλοκο σύστημα υψηλής τεχνολογίας, που γνωρίζει ποιος χρήστης έχει ποιο ποδήλατο και τι μετακινήσεις κάνει. Περιφρονώντας τον αντικαταναλωτικό χαρακτήρα του ποδηλάτου, στη Βιέννη τα δίτροχα κουβαλούν διαφημιστικές πινακίδες.

Τα δημόσια ποδήλατα εξοικειώνουν ακόμη μεγαλύτερη μερίδα του πληθυσμού με το μέσο. Ομως, οι δήμοι που τα προσέφεραν δημιούργησαν πρώτα τις απαραίτητες υποδομές. Για πόλεις όπως οι ελληνικές, που δεν έχουν διανοηθεί καν τη λύση του ποδηλάτου, η απόσταση είναι ακόμη μεγάλη.

Οι γυναίκες φλερτάρουν με τα πεντάλ

Οι 5 στους 100 ερωτηθέντες δεν ξέρουν καν ποδήλατο και ένα «ηχηρό» ποσοστό (62%) ομολογεί πως δεν τους έχει περάσει καν από το μυαλό η σκέψη να το χρησιμοποιήσουν στις καθημερινές μετακινήσεις τους. Υπάρχει όμως κι ένα ελπιδοφόρο ποσοστό (της τάξης του 28%) συμπολιτών μας (18 – 44 ετών και ανώτερου επιπέδου εκπαίδευσης) που φλερτάρουν με την ιδέα. Και παρ’ όλο που οι γυναίκες φαίνεται

να έχουν λιγότερη εξοικείωση με τα… πεντάλ, εκείνες δείχνουν περισσότερο πρόθυμες απ’ ό,τι οι άνδρες να το δοκιμάσουν -κάποια στιγμή- ως εναλλακτικό μεταφορικό μέσο (30%).

«Κυκλοφορεί» ως ανάμνηση

Μπορεί το ποδήλατο να μην έχει ακόμη εδραιωθεί στη συνείδηση των Ελλήνων ως ένα οικονομικό και ευέλικτο μέσο μεταφοράς, οι περισσότεροι, πάντως, από όσους συμμετείχαν στην έρευνα (83%) το έχουν δοκιμάσει κάποια στιγμή στη ζωή τους – νέοι στην πλειοψηφία τους (18 – 24 ετών) και ανώτερου μορφωτικού επιπέδου (95%). Ποσοστά που δείχνουν ότι… υπάρχει ελπίς!

Ποδηλάτες υπό διωγμόν

Μόνο παλαιά και εξαιρετικά βαρυφορτωμένα δίκτυα Μετρό (Παρίσι και Λονδίνο) δεν δέχονται ποδήλατα. Μαζί με αυτά, και το μοντέρνο Μετρό της Αθήνας…

Οι ενώσεις ποδηλατών διαμαρτύρονται, το Αττικό Μετρό… μελετά το θέμα και οι συμμετέχοντες στην έρευνα στην πλειοψηφία τους (70%) απαντούν πως καθόλου δεν θα τους ενοχλούσε να «συνταξιδέψουν» με τα ποδήλατα. Το ερώτημα είναι: γιατί υπάρχουν συμπολίτες μας (σε ποσοστό 23%) που δηλώνουν ότι (πολύ έως αρκετά) θα τους ενοχλούσε μια τέτοια συνύπαρξη;

Ποδήλατα στη… ναφθαλίνη

Χιλιάδες ποδήλατα παρατημένα στα μπαλκόνια και τις αυλές, να τα δέρνει τ’ αγιάζι και η βροχή: δεν είναι εικόνα υπερβολής, είναι αυτό που συμπεραίνει κανείς μελετώντας προσεκτικά τα ποσοστά του συγκεκριμένου πίνακα. 37 στους 100 ερωτηθέντες έχουν δικό τους ποδήλατο, με τις ηλικίες 18 – 24 και τα ανώτερα επίπεδα εκπαίδευσης να έχουν και πάλι το προβάδισμα (39%). Γιατί, λοιπόν, δεν τα βλέπουμε στους δρόμους;

Ταυτισμένο με την παιδική ηλικία

Στα νησιά το καλοκαίρι, σε οικογενειακές εξορμήσεις στην εξοχή, στις αλάνες (αλλοτινών εποχών) και στις παιδικές χαρές (του σήμερα): εκεί ανατρέχουν στην συντριπτική πλειοψηφία τους οι ερωτηθέντες (29%) για να θυμηθούν την τελευταία φορά που ανέβηκαν σε ποδήλατο. Ελάχιστοι διατήρησαν και μεγαλώνοντας τη σχέση τους με τους δύο τροχούς: μόλις 5 στους 100 απάντησαν «χθες», και μάλιστα -κι άλλη έκπληξη!- οι περισσότεροι ήταν γυναίκες.

Αγις Κολυβάς
35 ετών, ιδιωτικός υπάλληλος
Πιο συνηθισμένη
διαδρομή: Αγία Παρασκευή – Αθήνα
«Εχουμε πενταπλάσια αυτοκίνητα απ’ όσα αντέχουμε»

Είναι μια επιλογή νοοτροπίας. Τον αφορισμό ότι η Αθήνα είναι χάλια και ότι δεν γίνεται τίποτα τον απορρίπτω. Δεν υπάρχει απόσταση που να μην την κάνω με ποδήλατο, ιδίως την άνοιξη και το φθινόπωρο. Μένω στην Αγία Παρασκευή, το βάζω στον Προαστιακό, κατεβαίνω κέντρο, κάνω τις δουλειές μου και γυρίζω με τον ίδιο τρόπο. Είναι σαν παιχνίδι, νιώθω ελεύθερος, σαν να κάνω snowboard. Στην Ελλάδα χρειάζεται εκπαίδευση και αντι-αυτοκινητική κουλτούρα. Από τη στιγμή που η Αθήνα έχει θέση για 500.000 αυτοκίνητα δεν θα έπρεπε να κυκλοφορεί ούτε ένα παραπάνω. Κι όμως, υπάρχουν 2,5 εκατομμύρια. Η λύση δεν είναι περισσότεροι δρόμοι. Αν υποθέσουμε ότι προσπαθούμε να φέρουμε τουρίστες στην πόλη, η χρήση του αυτοκινήτου μάς πάει πολύ πίσω. Στους οδηγούς αυτοκινήτων θέλω να πω: οι δρόμοι μάς ανήκουν.

Ρήγας Παραθυράς
29 ετών, μηχανικός Η/Υ
Πιο συνήθισμένη διαδρομή: Αμπελόκηποι – Κέντρο
«Δεν χρειάζεται να προγραμματίζω τις μετακινήσεις μου»

Στο γυμνάσιο έζησα ένα χρόνο στην Κω και εκεί άρχισα ποδήλατο. Συνέχισα αργότερα στη Θεσσαλονίκη και, πλέον, στην Αθήνα. Κάνω ποδήλατο γιατί δεν χρειάζεται να προγραμματίσω τις μετακινήσεις μου: να σκεφτώ αν πάει το μετρό, αν θα βρω να παρκάρω. Είναι σαν να περπατάς, αλλά με ταχύτητα. Επιπλέον, συνδυάζω άσκηση και βόλτα. Με το ποδήλατο αποκτάς καλύτερη αίσθηση της πόλης· ξερω την Αθήνα καλύτερα από άλλους που ζουν εδώ δεκαετίες. Είναι πολύ ωραίο όταν δοκιμάζω νέους δρόμους, όταν ανακαλύπτω στενάκια και μαγαζάκια και όταν συναντάω φίλους στο δρόμο. Με το ποδήλατο καταλαβαίνεις τον καιρό, τον αέρα, τις κλίσεις της πόλης. Με εκνευρίζει όταν διάφοροι μου λένε χίλιες δικαιολογίες γιατί δεν μπορούν να κάνουν ποδήλατο χωρίς να το έχουν δοκιμάσει.

Το πιο επικίνδυνο στην Αθήνα είναι οι οδηγοί που τρέχουν πάρα πολύ. Τους καινούργιους ποδηλάτες θα τους συμβούλευα να αρχίσουν από μικρούς δρόμους, από τη γειτονιά τους, από πεζόδρομους και ποδηλατόδρομους, όπου υπάρχουν, και όσο περνάει ο καιρός θα βρίσκουν μόνοι τους πού πρέπει να πάνε. Χρειάζεται προσοχή όταν περνάς δίπλα από παρκαρισμένα, γιατί ανοίγουν πόρτες χωρίς να βλέπουν, και όταν κάποιος θέλει να σε προσπεράσει και να στρίψει δεξιά. Στο υπουργείο Μεταφορών θα έλεγα να εντάξει το ποδήλατο στις μετακινήσεις. Να δει το πράγμα πιο συνολικά, όχι να κοιτάμε αργότερα για μπαλώματα.

Αννυ Καλύβα
40 ετών, καθηγήτρια Γαλλικών
Πιο συνηθισμένη διαδρομή: Εξάρχεια – Πλάκα – Δ. Αρεοπαγίτου
«Θέλω να δείξω ότι υπάρχει κι άλλος τρόπος ζωής»

Κάνω ποδήλατο έξι χρόνια. Στην αρχή φοβόμουν πάρα πολύ να κυκλοφορήσω μέσα στην πόλη και ακόμη κινούμαι κυρίως από πεζοδρόμους και φαρδιά πεζοδρόμια. Μένω στα Εξάρχεια και πάω στη δουλειά μου με το ποδήλατο, πάω στη Βαρβάκειο Αγορά για ψώνια, πάω στους φίλους μου στην Ακαδημία Πλάτωνος. Μου έχει λύσει το πρόβλημα της μετακίνησης στο κέντρο. Με το ποδήλατο γίνεσαι και λίγο οικολόγος. Εγώ ποτέ δεν ήμουν, αλλά με το ποδήλατο αρχίζεις και σκέφτεσαι. Επίσης, οι ποδηλάτες είναι μια ζεστή ομάδα, σε βλέπουν και λένε «είναι δική μας». Οταν πρωτοάρχισα, ήταν ζήτημα να έβλεπες πού και πού κανένα ποδήλατο σε κανένα πάρκο, τώρα ποτέ δεν κάνω ποδήλατο μόνη μου. Επεισα και τη φίλη μου και όλο με παίρνει και μου λέει «πάμε ποδηλατοβόλτα». Το καυσαέριο δεν με απασχολεί, γιατί και περπατώντας πάλι καυσαέριο εισέπνεα. Προηγουμένως, πήγαινα με τα πόδια και το λεωφορείο. Τώρα παίρνω το ποδήλατο και φθάνω τσάκα-τσάκα. Μια φορά με είδε ένας στο δρόμο και μου λέει «βίβα Αμέρικα!» -νόμιζε ότι είμαι τρελοαμερικάνα. Με το ποδήλατο και το σκύλο στο καλάθι μπαίνεις στην κατηγορία του γραφικού… Ομως εγώ παίρνω και το σκύλο επίτηδες μαζί μου -της αρέσει πάρα πολύ, κάθεται καμαρωτή και τη φυσάει ο αέρας- για να δείξω ότι υπάρχουν και άλλοι τρόποι ζωής. Λίγο πιο ανθρώπινοι.

Βασίλης Χριστοδούλου
24 ετών, φοιτητής
Πιο συνηθισμένη διαδρομή: Για δουλειές μέσα στον Πειραιά
«Οι άλλοι πήζουν, εγώ περνάω άνετος!»

Αρχισα να κάνω ποδήλατο στη Λάρισα, πριν από 4 χρόνια, για να πηγαινοέρχομαι στη σχολή. Στη Λάρισα γίνεται χαμός, ιδίως όταν δεν έχει κρύο δεν βρίσκεις κολόνα να δέσεις! Εδώ θεωρείται ακόμα hard core να κάνεις ποδήλατο. Προσωπικά έχω βρει την ελευθερία μου. Ασε που δεν ρυπαίνει. Είναι πολύ ωραίο να έχουν πήξει οι άλλοι στην κίνηση κι εγώ να περνάω άνετος. Δεν μου αρέσει το καυσαέριο γι’ αυτό ψάχνω διαδρομές με λιγότερη κίνηση, σκέφτομαι να πάρω και μια μάσκα. Δεν εκνευρίζομαι στο ποδήλατο, δεν μπορείς να εκνευριστείς στο ποδήλατο. Στην Ελλάδα είμαστε κάμποσα χρόνια πίσω, το κράτος και τα υπουργεία πρέπει να αλλάξουν τρόπο σκέψης και κουλτούρα. Τους νέους ποδηλάτες θα τους συμβούλευα να κλειδώνουν σωστά τα ποδήλατά τους, να μη φοβούνται και να προσέχουν. Θα γίνουμε σίγουρα περισσότεροι.

Γιώργος Καράμπαμπας
50 ετών, ιδιωτικός υπάλληλος
Πιο συνηθισμένη διαδρομή: Ηράκλειο – Δάφνη
«Κάνω τα 15 χιλιόμετρα σε 45 λεπτά»

Μένω στο Ηράκλειο και πηγαίνω κάθε μέρα στη δουλειά μου στη Δάφνη με το ποδήλατο. Είναι 15 χιλιόμετρα, σε 45 λεπτά είμαι εκεί – και δεν είμαι και κανένας αθλητής. Με το τρένο, που είναι πολύ κοντά στο σπίτι μου, την ίδια ώρα κάνω, και είμαι και πολλές φορές όρθιος και στριμωγμένος. Αρχισα ποδήλατο στο γυμνάσιο, στην Αθήνα. Τώρα τα πράγματα είναι πιο εύκολα από τότε, τότε τα ποδήλατα δεν είχαν ταχύτητες. Πιστεύω επίσης ότι οι οδηγοί έχουν καλυτερέψει, προσέχουν περισσότερο τα ποδήλατα. Ισως καταλαβαίνουν ότι έτσι όπως πάμε, σε λίγο θα κάνουν κι αυτοί ποδήλατο. Εγώ δεν πιστεύω στους ποδηλατόδρομους, το ποδήλατο πρέπει να πηγαίνει στο δρόμο. Στους καινούργιους ποδηλάτες θα έλεγα να πηγαίνουν αργά, να μην έχουν σκληρή ταχύτητα για να το ευχαριστιούνται και να μην κουράζονται. Επίσης, να φοράνε κράνος και το βράδυ να έχουν φώτα. Το μεγαλύτερο λάθος που κάνει όποιος ανεβαίνει πρώτη φορά σε ποδήλατο είναι ότι προσπαθεί να κάνει ακριβώς την ίδια διαδρομή που θα έκανε με το αυτοκίνητο. Είμαι 50, αν συνεχίσω έτσι, πιστεύω ότι θα κάνω ποδήλατο δέκα χρόνια ακόμα.

Εβίτα Σάνα
26 ετών, ιδιωτική υπάλληλος
Πιο συνηθισμένη διαδρομή: Αλιμος – Κέντρο
«Να μας προσπερνούν πιο αργά γιατί μάς τρομάζουν»

Υπάρχουν περίοδοι που κάνω ποδήλατο κάθε μέρα επί μήνες. Με τη ζέστη αντέχω, στις βροχές όμως το αφήνω. Το ποδήλατο είναι πολύ καλή λύση και για οικονομικούς λόγους. Οταν βγαίνω έξω το βράδυ και πρέπει να γυρίσω πίσω με διπλή ταρίφα, με γλιτώνει από το ταξί. Πρέπει, βέβαια, να προσέχεις και να έχεις δυνατά φώτα για να σε βλέπουν. Το ποδήλατο με αναζωογονεί, άσε που βρίσκω χρόνο να «μιλήσω» με… την Εβίτα. Πιο πολύ ταλαιπωρούμαι όταν περιμένω τα λεωφορεία και, επιπλέον, μερικές φορές φτάνω και γρηγορότερα. Από το σπίτι μου, στο Καλαμάκι, ώς το κέντρο, κάνω 50 λεπτά και στην επιστροφή 30. Παλιά δεν έβλεπα ποδήλατα στο δρόμο, τώρα βλέπω πάρα πολλά. Μάλλον είναι καιρός να φτιαχτούν ποδηλατόδρομοι. Είναι ωραίο να βλέπεις απέναντι ποδηλάτη. Είμαστε άγνωστοι, όμως χαιρετιόμαστε ή χτυπάμε τα κουδουνάκια. Οι οδηγοί των αυτοκινήτων όμως δεν μας προσέχουν. Πρέπει να μας προσπερνούν πιο αργά γιατί μας τρομάζουν. Το χειρότερο είναι όταν σε προσπερνάει με ταχύτητα λεωφορείο, νιώθεις τον αέρα του. Πρέπει επίσης να επιτρέψουν τα ποδήλατα στο μετρό, ίσως και στα μεγάλα λεωφορεία, ή έστω στα τελευταία δρομολόγια, όταν είναι άδεια.

Θάνος Βλαστός
Καθηγητής του ΕΜΠ
«Το ποδήλατο απαιτεί οργάνωση, γιατί είναι ευάλωτο. Εδώ είμαστε… ο σώζων εαυτόν σωθήτω»

Στην Ελλάδα δεν έχει γίνει πολιτική επιλογή για τη μείωση της χρήσης του αυτοκινήτου. Στα προεκλογικά τους προγράμματα, τα παραδοσιακά κόμματα δεν είπαν λέξη για το ποδήλατο», λέει ο Θάνος Βλαστός, ο συγκοινωνιολόγος-πολεοδόμος αναπληρωτής καθηγητής του Πολυτεχνείου που έχει ασχοληθεί περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον στην Ελλάδα με το ποδήλατο.

«Η δημόσια συγκοινωνία και γενικότερα

ο σχεδιασμός των μετακινήσεων είναι υπόθεση του κράτους. Ομως, στην Ελλάδα, όπως δεν υπάρχει κράτος πουθενά, έτσι δεν υπάρχει και σ’ αυτόν τον τομέα. Η κοινωνία είναι επίσης απούσα», προσθέτει. «Οι πόλεις, αν και από τη φύση τους είναι λύσεις κοινωνίας, κατάντησαν πεδία ατομικών λύσεων πανικού, αυθαίρετα επεκτεινόμενες συγκεντρώσεις κατοικιών χωρίς κοινωνική υποδομή και κανόνες… ο σώζων εαυτόν σωθήτω». «Το ποδήλατο, αν και το κατεξοχήν μέσο για αυτόνομες μετακινήσεις, εντάσσεται μόνο σε ένα οργανωμένο σύστημα μεταφορών που θα το προστατεύει, γιατί είναι ευάλωτο απέναντι στη βαρβαρότητα του αυτοκινήτου. Το ίδιο ισχύει και για τον πεζό», τονίζει. Ο κ. Βλαστός συνδέει τις πυρκαγιές με την υποβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος. «Οι πρόσφατες πυρκαγιές είναι απλώς το σύμπτωμα μιας τραγωδίας που ζούμε κάθε μέρα, πολεοδομικής, κυκλοφοριακής, περιβαλλοντικής… Εχουμε εθιστεί στην υποβάθμιση και υποτιμάμε το μέγεθος και τις συνέπειές της. Δεν είναι δύσκολο ωστόσο να καταλάβουμε πού ζούμε αν δούμε πόσο λίγοι επισκέπτονται τις πόλεις μας. Ο τουρισμός των πόλεων, που τόσο ανεπτυγμένος είναι στο εξωτερικό, εδώ δεν υπάρχει…», επισημαίνει. «Τα καμένα δάση είναι το αποτέλεσμα μιας κοινωνίας αναίσθητης που στρουθοκαμηλίζει και συνεχίζει να σφυρίζει αδιάφορα, όταν ολόκληρος ο κόσμος βρίσκεται στο πόδι, και στο πεντάλι… Εδώ το κοροϊδεύουμε αλλά η Ευρώπη κάνει ποδήλατο στα σοβαρά και το εννοεί γιατί εκεί γνωρίζουν τι σημαίνει.» 

«Μας χρηματοδοτούν για να κατασκευάσουμε ποδηλατόδρομους και εμείς είμαστε ανίκανοι ακόμη και να απορροφήσουμε επιδοτήσεις όπως αυτές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ένταξη της Ελλάδας στο πανευρωπαϊκό δίκτυο ποδηλατικών διαδρομών αναψυχής Eurovelo. Περί ποδηλατικού τουρισμού κάνουμε ότι δεν καταλαβαίνουμε. Κατά τ’ άλλα είμαστε τουριστική χώρα», λέει. «Τι έγινε αλήθεια με τις εξαγγελίες της υπουργού Τουρισμού για τον ποδηλατόδρομο από το Φάληρο μέχρι τη Βουλιαγμένη; Γιατί επίσης

ο Δήμος της Αθήνας δεν προχωρεί τον ποδηλατόδρομο ανάμεσα στο Καλλιμάρμαρο και τον Φαληρικό Ορμο που είχε εντάξει στο Τεχνικό του Πρόγραμμα;», ερωτά. «Αν πραγματικά αποφασίσουμε να κάνουμε κάτι για το περιβάλλον, το ποδήλατο δεν μπορεί να λείπει από την ατζέντα της συζήτησης».

Και το ποδήλατο θέλει το Μετρό του

Σε όλη την Ευρώπη, τα δίκτυα Μετρό κάνουν ό,τι μπορούν για να διευκολύνουν τους επιβάτες-ποδηλάτες. Επιτρέπουν την είσοδο των ποδηλάτων όλες τις ημέρες και ώρες κατά τις οποίες τα τρένα δεν είναι ασφυκτικά γεμάτα. Εξαίρεση αποτελούν τα παλιότερα και σε οριακό βαθμό βαρυφορτωμένα μετρό της Ευρώπης (Παρίσι – Λονδίνο) των οποίων οι σήραγγες κατασκευάστηκαν τον 19ο αιώνα.

Στην Αθήνα, μετά δύο χρόνια πιέσεων για την είσοδο των ποδηλάτων στο μετρό, η Αττικό Μετρό Εταιρεία Λειτουργίας συνεχίζει να λέει όχι. Η ΑΜΕΛ δεν επιτρέπει καν στους ΗΣΑΠ να δέχεται ποδήλατα σε όσους σταθμούς ο ηλεκτρικός συναντά το Μετρό.

Τεράστιοι και πολυεπίπεδοι σταθμοί, όπως ο κεντρικός σταθμός του Μονάχου, απ’ όπου φεύγουν ακτινωτά τρένα για όλη τη Γερμανία και την Ευρώπη, συν γραμμές Μετρό και Προαστιακού, επιτρέπουν την είσοδο ποδηλάτων και τη μετεπιβίβαση σε όλα τα μέσα. Ομως, π.χ. στο σταθμό «Αττική» της οδού Λιοσίων, τα ποδήλατα απαγορεύονται επειδή η γραμμή 1 διασταυρώνεται με τη γραμμή 2…

Το Μετρό, που από το Μάρτιο υπόσχεται ότι θα βρει λύση, ισχυρίζεται ότι η απαγόρευση εφαρμόζεται για λόγους ασφαλείας. Αν όμως η παρουσία των ποδηλάτων στα τρένα και η κάθοδός τους στις αποβάθρες έθετε σε κίνδυνο τους επιβάτες, δεν θα το είχαν αντιληφθεί οι υπεύθυνοι ασφαλείας των ευρωπαϊκών μετρό, τόσα χρόνια που μεταφέρουν χιλιάδες ποδήλατα ημερησίως; Το πρόβλημα ασφαλείας είναι μάλλον το αντίθετο. Η άρνηση του μετρό θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια των ποδηλατών. Τη στιγμή που έχουν καταπονηθεί, που βρέχει καταρρακτωδώς ή που τους έχει χαλάσει το ποδήλατο, αναγκάζονται να ξαναβγούν στο δρόμο.

Μήπως, τελικά, η άρνηση του Μετρό να εξυπηρετήσει τα ποδήλατα έχει να κάνει με την απόφαση της εταιρείας να «πήξει» όσο περισσότερο μπορεί τα τρένα, αραιώνοντας όσο γίνεται τα δρομολόγια τις ώρες και περιόδους μη αιχμής; Φέτος τον Αύγουστο, που η επιβατική κίνηση είχε μειωθεί, οι συρμοί περνούσαν τόσο αραιά που στα τρένα γινόταν το αδιαχώρητο. Αν αυτή είναι η γενικότερη στρατηγική του Μετρό, τότε σε λίγο δυσαρεστημένοι μαζί του δεν θα είναι μόνο οι ποδηλάτες.

Στην Αθήνα τα ποδήλατα επιτρέπονται:Στους ΗΣΑΠ, Σαββατοκύριακα και αργίες όλη μέρα, καθημερινές εκτός από τις 06.15 – 09.30 και τις 12.00 – 18.30.Στο Τραμ όλες τις μέρες και ώρες.Στον Προαστιακό όλες τις μέρες και ώρες.

Οδηγίες για επίδοξους ποδηλάτες

Δεν είναι απαραίτητο να αγοράσετε ποδήλατο. Κάντε μια δοκιμή με το παλιό, μπορεί να σας αρέσει ακόμα. Αν θέλήσετε καινούργιο, ένα αξιοπρεπές ποδήλατο πόλης κοστίζει 200 – 350 ευρώ. Στα σούπερ μάρκετ υπάρχουν και φθηνότερα, αλλά οι ειδικοί δεν τα συστήνουν (οι ατσάλινες ζάντες τους τσακίζουν εύκολα, τα φρένα τους δεν μπορούν να ρυθμιστούν σωστά κ.ο.κ.). Τα ποδήλατα βουνού, με τα φαρδιά τρακτερωτά λάστιχα πηγαίνουν πιο αργά στην άσφαλτο απ’ ό,τι τα ποδήλατα με τα πιο λεία και στενά λάστιχα (υβρίδια, city). Από την άλλη, όσο πιο φαρδιά είναι τα λάστιχα, τόσο πιο εύκολα περνάει κανείς λακκούβες, πεζοδρόμια και άλλα αστικά εμπόδια. Από τα 250 ευρώ και πάνω, συνήθως ο σκελετός είναι αλουμινένιος, μειώνοντας το βάρος του ποδηλάτου. Οσο ανεβαίνει η τιμή, τόσο μειώνεται το βάρος, όμως είναι απερισκεψία να αγοράσει κανείς ποδήλατο κούρσας από ανθρακονήματα ή εξοπλισμένο mountain και να το αφήνει στην πόλη. Οι κλοπές ποδηλάτων έχουν διαδοθεί πολύ στην Αθήνα ( η κατάσταση είναι καλύτερη στην επαρχία). Απολύτως απαραίτητο, λοιπόν, είναι να επενδύσει κανείς σε μια καλή κλειδαριά. Προσοχή, όχι «σπιράλ» με συρματόσχοινο αλλά κλειδαριά τύπου μοτοσικλέτας ή «πέταλο». Απαραίτητο και το κράνος (25 – 30 Ÿ, τα καλά από 50 Ÿ). Καλή επένδυση είναι επίσης μια σχάρα (περίπου 20 Ÿ), στην οποία προσαρμόζονται τσάντες, ψώνια κ.τ.λ. και ένα ζευγάρι φτερά (15 Ÿ) για προστασία από βροχή. Μην ξεχνάτε επίσης τα φώτα για το βράδυ, πίσω και εμπρός (25 – 45 Ÿ). Οσο πιο δυνατά, τόσο το καλύτερο.

Η ΙΣΧΥΣ ΕΝ ΤΗ ΕΝΩΣΕΙ

Αθηνα
Ποδηλάτισσες Συναντήσεις κάθε πρώτη και τρίτη Τετάρτη του μήνα, 8.00 το βράδυ καλοκαίρι στο Πεδίον του Αρεως, χειμώνα στο Πολυτεχνείο στην Πατησίων. (www.podilates.gr)
Φίλοι του Ποδηλάτου Συναντήσεις

κάθε Τρίτη, Επταχάλκου 3, Θησείο. (www.filoi.eie.gr)
Critical Mass Ride Κάθε πρώτη Δευτέρα του μήνα στις 18.00 ραντεβού στο Σύνταγμα για ομαδική βόλτα (Ιούν. – Σεπτ. στις 19.00)
Local Events για ποδήλατο και όχι μόνο (www.localathens.blogspot.com).
Θεσσαλονικη Ποδηλατίστας
Ποδηλατοπορίες (www.podilatistas.blogspot.com).
Πατρα Ποδηλάτ-ισσ-ες Πάτρας Συναντήσεις κάθε Τρίτη 20.30, Αράτου και Κορίνθου. Ποδηλατοπορία κάθε πρώτη Παρασκευή του μήνα, πλατεία Ολγας 17.00. (www.podilatespatra.blogspot.com)
Ρεθυμνο
Φίλοι του Ποδηλάτου Ρεθύμνου
Ραντεβού κάθε πρώτη Πέμπτη του μήνα στην είσοδο του Δημοτικού Κήπου, 17.00 το χειμώνα, 19.00 το καλοκαίρι. Πληροφορίες: [email protected]
ΙΝΤΕΡΝΕΤ
www.cyclist.gr, www.cyclingnews.gr
Η ΠΟΛΗ ΜΕ ΠΟΔΗΛΑΤΟ

Πρόγραμμα της Γ.Γ. Νέας Γενιάς σε συνεργασία με 8 ΜΚΟ σε Δήμους της Αθήνας και 9 πόλεις της Ελλάδας
(www.poli-podilato.gr)

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή