ΒΑΣΗ ΕΝΤΟΥΑΡΝΤΣ (Καλιφόρνια). Εξήντα χρόνια αφότου ο άσος των αιθέρων Τσακ Γιέγκερ έσπασε για πρώτη φορά το φράγμα του ήχου, οι υπερηχητικές πτήσεις παραμένουν άπιαστο όνειρο για τους περισσότερους ανθρώπους, περιορισμένες σε αμυντικές εφαρμογές. Στις 14 Οκτωβρίου 1947, ο καθαρός ουρανός πάνω από την έρημο Μοχάβε της Καλιφόρνιας αντηχούσε από το ηχητικό μπουμ που δημιουργούσε το πρώτο επανδρωμένο υπερηχητικό αεροσκάφος με χειριστή του τον τότε σμηναγό Τσακ Γιέγκερ, που παρατήρησε στο πρωτόλειο ταχύμετρό του ότι η ένδειξη «σταμάτησε ξαφνικά στα 1,2 Mach, προτού «πηδήξει» στα 1,6 Mach. Ο δισταγμός αυτός οφειλόταν στις επιπτώσεις του ωστικού κύματος πάνω στη στατική πορεία», θυμάται ο Γιέγκερ.
Την ώρα που ο Γιέγκερ πάλευε με το αεροδυναμικό σοκ, η αντίδραση του πλανήτη είναι εκείνη που εξέπληξε περισσότερο την πολεμική αεροπορία των ΗΠΑ, όταν η είδηση της επιτυχίας του Χ-1 δημοσιεύθηκε στο τεύχος της 22ης Δεκεμβρίου 1947 της επιθεώρησης αεροναυπηγικής «Aviation Week». Η διάρρηξη του φράγματος του ήχου, όπως ονομάσθηκε το ορόσημο της ταχύτητας του ήχου Mach 1, σηματοδότησε επανάσταση στη μεταπολεμική αεροπορική βιομηχανία, ενώ εγκαινίασε πραγματική κούρσα επίτευξης ρεκόρ ταχύτητας, που κορυφώθηκε με την ανάπτυξη του Κονκόρντ από την British Aerospace και τη γαλλική Aerospatiale, ικανού να πετά με ταχύτητα 2 Mach. Λίγο καιρό αργότερα, η Lockheed Martin εγκαινίαζε το κατασκοπευτικό-αναγνωριστικό SR-71 Blackbird, με ανώτατη ταχύτητα 3,3 Mach. Παρά τον αρχικό ενθουσιασμό, τα μελλοντολογικά σενάρια και τη δεδομένη ικανότητα των σύγχρονων μαχητικών αεροσκαφών να πετούν ταχύτερα από τον ήχο, η επιτυχία του Γιέγκερ δεν οδήγησε σε ευρύτερα οφέλη. Τα πρωτοπόρα αεροσκάφη του είδους, όπως το Κονκόρντ και το SR-71, βρίσκονται σήμερα στο μουσείο.
Ενώ οι κατασκοπευτικοί δορυφόροι, τα αναγνωριστικά U2-R και άλλα καινοτόμα αεροσκάφη διαδέχθηκαν το SR-71, η απόσυρση του Κονκόρντ και του θνησιγενούς σοβιετικού αναλόγου του, του Τουπόλεφ Tu-144, στέρησε από το επιβατικό κοινό το ταχύτερο μέσο «μαζικών» μεταφορών. Η προσγείωση του τελευταίου Κονκόρντ στο Φίλτον της Αγγλίας τον Νοέμβριο 2003 αποτελεί την πρώτη περίπτωση ανακοπής της προόδου στις ταχύτητες των αεροσκαφών στην ιστορία της ανθρωπότητας. Μέχρι τότε, η ταχύτητα των μετακινήσεων -και μαζί της η κοινωνική πρόοδος- σημείωναν σταθερά αυξητική πορεία.
Παρ’ όλα αυτά, η ταχύτητα συνεχίζει να αποτελεί σημαντικό θέλγητρο για τον τομέα της πολιτικής αεροπορίας και ειδικότερα για τους κατασκευαστές αεροσκαφών τύπου «Λίαρ τζετ». Παρά τις έντονες αντιδράσεις των περιβαλλοντικών οργανώσεων, το σχέδιο κατασκευής υπερηχητικού εταιρικού ιδιωτικού αεροσκάφους με κωδική ονομασία SSBJ μοιάζει να προχωρεί κανονικά.
«Η επιτυχία ενός μικρού υπερηχητικού αεροσκάφους θα αποτελέσει εφαλτήριο για σχεδιασμό μεγαλύτερων αεροσκαφών. Ας μην ξεχνάμε ότι τα σημερινά υποηχητικά αεροσκάφη ξεκίνησαν ως μικρά οχήματα για πολύ πλούσιους πελάτες· πιστεύω ότι η ιστορία θα επαναληφθεί και με τα υπερηχητικά», λέει ο Πρέστον Χεν, πρόεδρος της Gulfstream Αerospace.
Περιπετειώδης σταδιοδρομία
ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ. Η περιπετειώδης σταδιοδρομία του θρύλου των δοκιμαστικών πτήσεων Τσακ Γιέγκερ περιέλαβε αερομαχίες εναντίον γερμανικών μαχητικών στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, πάνω από την κατεχόμενη Ευρώπη, αλλά και την επαινετική του απεικόνιση στην ταινία «The Right Stuff». Κανένα από τα επιτεύγματα αυτά δεν μπορεί, όμως, να συγκριθεί με το κατόρθωμα του Γιέγκερ πριν από εξήντα χρόνια, όταν ο θαρραλέος πιλότος έσπαγε το φράγμα του ήχου, αλλάζοντας για πάντα τη φύση των αερομεταφορών. Μερίδα στρατιωτικών ιστορικών υποστηρίζει ότι ο πιλότος Τζορτζ Ουελτς υπήρξε ο πρώτος άνθρωπος που έσπασε το φράγμα του ήχου, πετώντας με αεροσκάφος ΧΡ-86 Sabre, μόλις 30 λεπτά πριν από την προσπάθεια του Γιέγκερ, ενώ Γερμανοί ιστορικοί διατείνονται ότι ο Γερμανός πιλότος Χανς Μούτκε έσπασε πρώτος το φράγμα με πειραματικό Μέσερσμιτ Me. 262 στις 9 Απριλίου 1945. Ο Γιέγκερ υπέστη κάταγμα στα πλευρά, ύστερα από πτώση στην ιππασία, δύο ημέρες πριν από τη δοκιμαστική πτήση της 14ης Οκτωβρίου 1947. Η αγωνία του ότι οι ιατροί δεν θα τον άφηναν να πετάξει ήταν τέτοια, που επισκέφθηκε τοπικό κτηνίατρο για να εξετασθεί, ενώ δεν είπε λέξη για την πτώση σε κανένα μέλος της ομάδας του. Την ημέρα της πτήσης, ο Γιέγκερ υπέφερε τόσο, που αναγκάσθηκε να ζητήσει βοήθεια για να μπει στο χειριστήριο.