Περί της γραφής θεατρικών έργων

Περί της γραφής θεατρικών έργων

2' 44" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ζωή Σαμαρά: «Το βλέμμα του συγγραφέα – Πώς να γράφεις (ή πώς να μη γράφεις) θεατρικά έργα». Εκδόσεις University Studio Press, 2009, Θεσσαλονίκη.

ΘΕΑΤΡΟΛΟΓΙΑ. Από τις εκδόσεις University Studio Press της Θεσσαλονίκης κυκλοφόρησε το βιβλίο «Το βλέμμα του συγγραφέα – Πώς να γράφεις (ή πώς να μη γράφεις) θεατρικά έργα» της καθηγήτριας θεωρίας της λογοτεχνίας και του θεάτρου του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Ζωής Σαμαρά. Πρόκειται για ένα άκρως ενδιαφέρον βιβλίο, κομψό και εύχρηστο, ένα εμπνευσμένο κείμενο που μαρτυρεί την ώριμη ώρα της συγγραφέως αλλά και τη μεγάλη παιδεία της, τη σοφία που απεκόμισε στο μάκρος της διαδρομής της. Είναι τόσο ποιητικό και διορατικό, τόσο λυρικό και συνάμα ανατρεπτικό, που, καθώς το διάβαζα, μου θύμισε το αριστούργημα του Ρίλκε «Γράμμα σ’ έναν άγνωστο ποιητή». Μ’ έναν παρόμοιο λόγο γεμάτο σοφία και γνώση η Ζωή Σαμαρά καθοδηγεί τον νέο να μυηθεί στα μυστικά της θεατρικής τέχνης, να γνωρίσει την ομορφιά του θεατρικού λόγου, να την αποδομήσει, να βρει τα επιμέρους «υλικά» που συνθέτουν ένα θεατρικό έργο, για να μπορέσει να αναμετρηθεί μαζί τους και να δει καθαρά το ταλέντο του ή τις ικανότητές του. Διευκρινίζει ότι ο δραματουργός είναι περισσότερο τεχνίτης παρά λογοτέχνης και ότι «η συγγραφή δεν διδάσκεται». Η ίδια σημειώνει: «Το βιβλίο αυτό γράφεται με αφορμή το μεταπτυχιακό μάθημά μου «Θεατρική γραφή: θεωρία και πράξη», το οποίο δεν είναι κατ’ ουδένα τρόπο οδηγός για τη συγγραφή θεατρικού έργου, αλλά σε πρώτο στάδιο προβληματισμός πάνω στη γραφή γενικά, πάνω στη γραφή ενός κλασικού θεατρικού έργου στη συνέχεια, και τέλος, σαν φυσικό επακόλουθο, άσκηση για γραφή». Και συνεχίζει: «Οι φοιτητές μαθαίνουν τους κανόνες για να ξέρουν τι ακριβώς θα μπορούν να υπονομεύσουν».

Η Σαμαρά είναι γνωστή τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό από τις σημαντικές μελέτες της σχετικά με τη θεωρία του θεάτρου και της λογοτεχνίας. Παράλληλα όμως είναι και μια καταξιωμένη δοκιμιογράφος και ποιήτρια.

Στο παρόν βιβλίο, με τη βαθιά γνώση της θεατρικής παιδείας που τη διακρίνει, αποβλέπει περισσότερο στην ανατροπή της ιδέας να γίνει κανείς θεατρικός συγγραφέας και όχι στην εύκολη αποδοχή. Με μια διαλεκτική επιχειρημάτων που ξεκινούν από την αρχαία τραγωδία, περνούν από το κλασικό θέατρο, από τον Μπέκετ μετά, τον Πίντερ, τον Ιονέσκο, τον Πιραντέλο, τον Μπρεχτ, τον Ανούιγ, τον Μίλερ, τον Ζενέ, τον Ιψεν, τον Καζαντζάκη, τον Καμπανέλη, και άπειρους άλλους, και με παράλληλη σταχυολόγηση των απόψεων μεγάλων θεατρολόγων και θεατρικών συγγραφέων, δημιουργεί επαγωγικά μια απαστράπτουσα όσο και ελκυστική δυνατότητα συγγραφής θεατρικού έργου, για να την αμφισβητήσει ευθύς μετά, να τη θέσει έναντι της ύπαρξης ενός προσωπικού ταλέντου και μιας άκρως προσωπικής ποιητικής θεατρικότητας, μόνης ικανής να γεννήσει τον θεατρικό λόγο.

Παρ’ όλα αυτά, το ποιητικό αλλά και γνωστικό όφελος, που αποκομίζει κανείς από το μικρό αυτό σε όγκο βιβλίο, είναι τεράστιο. Και για κείνον που θα διαπιστώσει ότι έχει ταλέντο και μπορεί να καταδυθεί στη μαγεία της θεατρικής γραφής, αλλά και για κείνον που μπορεί να διαπιστώσει ότι δεν έχει ταλέντο θεατρικού συγγραφέα, έχει όμως κατακτήσει, διαβάζοντάς το, τη μαγεία της θεατρικότητας που περιρρέει την καθημερινή μας ζωή – όσο αρνητικά και αν είναι τα επιμέρους «στοιχεία» που την απαρτίζουν.

«Γράφω θεατρικό έργο με ζωντανούς χαρακτήρες, σημαίνει: επιτρέπω στα πρόσωπα να με ψυχαναλύουν εκείνα, να με βλέπουν εκείνα, να με αναγνωρίζουν εκείνα. Είμαι θεατρικός συγγραφέας γιατί τα πρόσωπα μου επιτρέπουν να κινούμαι πάνω στη σκηνή της δικής τους φαντασίας», γράφει η Ζωή Σαμαρά.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή