Αλλους 38,5 τόνους φιστικιών που περιείχαν υψηλές συγκεντρώσεις καρκινογόνων αφλατοξινών «μπλόκαραν» μέσα στον Ιανουάριο οι γεωπόνοι της Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης της Νομαρχίας Θεσσαλονίκης. Τα φορτία, προέλευσης Κίνας, είχαν προορισμό την αγορά της Θεσσαλονίκης και οι αλυσιδωτές «απορρίψεις ακατάλληλων φιστικιών» το τελευταίο διάστημα είναι ένα φαινόμενο που προβληματίζει τις αρχές, καθώς έχει ξεφύγει από τα συνήθη όρια απορρίψεων των εισαγόμενων ειδών.
Μόνο μέσα στο 2009 η ίδια Διεύθυνση «μπλόκαρε» στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης 20 φορτία με περισσότερους από 300 τόνους φιστικιών (τύπου Αιγίνης και αράπικο) και 80 τόνους αμυγδαλόψιχας και κάστανου που είχαν έρθει από Κίνα, ΗΠΑ, Καναδά, Τουρκία, τα οποία, σύμφωνα με έγγραφα του Γενικού Χημείου του Κράτους, «κρίθηκαν ακατάλληλα και μη σύμφωνα με την εθνική και κοινοτική νομοθεσία, δεν επετράπη η εισαγωγή τους και ελήφθησαν όλα τα απαραίτητα μέτρα ώστε τα φορτία να μη διατεθούν στην αγορά της Θεσσαλονίκης».
Τα φορτία
Ανάλογος αριθμός φορτίων εντοπίστηκε και μέσα στο 2008, ενώ τα πρώτα φορτία ξηρών καρπών με αφλατοξίνες εντοπίστηκαν από το 2007. Οι αφλατοξίνες, όπως λένε οι ειδικοί, είναι μυκοτοξίνες που «χτυπούν το συκώτι ανθρώπων και ζώων και δεν παίζεις μαζί τους».
Από τη στιγμή που τα φορτία χαρακτηρίζονται ακατάλληλα, μπλοκάρονται και η διαδικασία προβλέπει την επιστροφή τους στη χώρα προέλευσης και την καταστροφή τους.
Καθώς υπάρχει το ενδεχόμενο ασυνείδητοι εισαγωγείς να αναζητήσουν άλλες «πλάγιες εισόδους», οι αρχές στη Θεσσαλονίκη λαμβάνουν ειδικά μέτρα ώστε το φορτίο να μην εισέλθει σε άλλη χώρα της Ε. Ε.
Σύμφωνα με τον αρμόδιο αντινομάρχη Ποιότητας Ζωής κ. Γιώργο Τσαμασλή, οι υπηρεσίες της νομαρχίας έχουν καταρτίσει «μαύρη λίστα» με τους εισαγωγείς τροφίμων, φορτία των οποίων έχουν εντοπιστεί επανειλημμένα ως ακατάλληλα. Ειδικά όμως για τους ξηρούς καρπούς παρατηρούμε, όπως είπε μιλώντας στην «Κ», «να εμφανίζονται τελευταία νέα ονόματα που κάνουν την εισαγωγή του φορτίου…».
Ο λόγος που η χώρα μας εισάγει μεγάλες ποσότητες ξηρών καρπών σχετίζεται με τη ζήτηση, που δεν καλύπτεται από την εγχώρια παραγωγή, ενώ οι περισσότεροι ξηροί καρποί, όπως τα αράπικα φιστίκια, είναι πολύ φθηνότεροι -έως και 2,5 φορές χαμηλότερα- από τις τρίτες χώρες και κυρίως αυτά που προέρχονται από την Κίνα και την Αργεντινή.
Η Ελλάδα εισάγει ετησίως περί τους 45.000 τόνους ξηρών καρπών από τους οποίους οι 10.000 τόνοι είναι αράπικο φιστίκι και περίπου 5.000 τόνοι φιστίκι Αιγίνης, για το οποίο η εγχώρια παραγωγή καλύπτει το 40%.
Ο Σύλλογος Εμπόρων και Βιοτεχνών Ξηρών Καρπών Βορείου Ελλάδος θεωρεί, πάντως, εσφαλμένες τις αναφορές περί κατασχέσεων ποσοτήτων και την άμεση σύνδεσή τους με εισαγωγείς, αφού οι απορρίψεις των ακατάλληλων φορτίων γίνονται πριν εισαχθούν στη χώρα.
«Πολλές φορές έχει συμβεί την απόρριψη κάποιου φορτίου να την ζητήσει ο ίδιος ο εισαγωγέας που έχει εξετάσει το εμπόρευμα μακροσκοπικά, καθώς κανένας συνάδελφος δεν επιθυμεί τη μεταπώληση επικίνδυνων για τη δημόσια υγεία ξηρών καρπών», τονίζει στην «Κ» ο πρόεδρος του Συλλόγου κ. Π. Μενεξόπουλος.
Οι έλεγχοι που γίνονται στην ελληνική αγορά, προσθέτει, είναι αυστηροί και διασφαλίζουν την κυκλοφορία ασφαλών προϊόντων, κάτι που δεν γίνεται σε άλλες χώρες της Κοινότητας.
Είναι αξιοσημείωτο, πάντως, ότι όλα τα φορτία ξηρών καρπών με αφλατοξίνες τουλάχιστον την τελευταία διετία έχουν εντοπιστεί στη Θεσσαλονίκη και όχι σε άλλα μεγάλα λιμάνια, όπως του Πειραιά και της Πάτρας, διαβεβαιώνουν μιλώντας στην «Κ» οι νομάρχες Γ. Μίχας και Δημ. Κατσικόπουλος.
Ο κ. Τσαμασλής αποδίδει τον εντοπισμό των ακατάλληλων φορτίων στη μόνιμη λειτουργία συνεργείου φυτοϋγειονομικού ελέγχου της Νομαρχίας μέσα στην ελεύθερη ζώνη εμπορίου στο λιμάνι Θεσσαλονίκης.
Οι αφλατοξίνες θεωρούνται αναπόφευκτη επιμόλυνση των τροφίμων – ζωοτροφών. Γι’ αυτό και οι ειδικοί τις χαρακτηρίζουν «παγκόσμιο κίνδυνο, πάντα επίκαιρο, που δημιουργεί δικαιολογημένα ανησυχίες».
Η εξήγηση των γεωπόνων για τον λόγο που εμφανίζονται πάνω από τα όρια στα φιστίκια και άλλους ξηρούς καρπούς είναι «η προσπάθεια μείωσης του κόστους συσκευασίας και μεταφοράς», ενώ οι εισαγωγείς υποστηρίζουν ότι το πρόβλημα σχετίζεται με τη συγκομιδή και κυρίως τη μη σωστή ξήρανση των καρπών πριν εξαχθούν.
Στην Ευρώπη
Οι αφλατοξίνες στους ξηρούς καρπούς από τρίτες χώρες ανησυχούν έντονα την Ε. Ε., που έχει θέσει το ζήτημα στο μικροσκόπιο. Από τις αρχές του χρόνου αύξησε την «ελάχιστη συχνότητα» των ελέγχων αφλατοξινών σε φορτία φιστικιών Κίνας από 10% σε 20%, φουντουκόψιχας Τουρκίας από 5% σε 10%, κελυφωτών φιστικιών Τουρκίας από 10% σε 50%, ενώ για τα αμύγδαλα ΗΠΑ, εάν τα εμπορεύματα συνοδεύονται με το πιστοποιητικό VASP, συνιστά ο έλεγχος να γίνεται τυχαία (απρογραμμάτιστα).