«Το παιδί είναι μέσα στην τάξη με μπουφάν και γαντάκια. Τα καλοριφέρ ανάβουν ελάχιστα κάθε ημέρα και δεν προλαβαίνει να ζεσταθεί ο χώρος. Τι να γίνει, δεν υπάρχουν λεφτά», λέει ο διευθυντής. Η Μ.Χ. μιλάει για το παιδί της που φέτος πηγαίνει στην πρώτη δημοτικού σε δημόσιο σχολείο σε προάστιο της Αθήνας. Το συγκεκριμένο σχολείο, όπως φαίνεται, δεν αποτελεί εξαίρεση, αφού η θέρμανση για κάποια σχολεία φέτος είναι είδος πολυτελείας. Αντίθετα, μια άλλη «πολυτελής συνήθεια», ιδιαίτερα με τα σημερινά οικονομικά δεδομένα, η μεταφορά μαθητών –με έξοδα του δημοσίου– συνεχίζει να εφαρμόζεται με κόστος 140 εκατ. ευρώ ετησίως για τον κρατικό προϋπολογισμό.
Η μεταφορά μαθητών στα δημόσια σχολεία με έξοδα του κράτους είναι ελληνική πρωτοτυπία. Μόλις πριν από δύο χρόνια το ετήσιο κόστος μεταφοράς ενός μαθητή στο σχολείο έφτανε σε ορισμένες περιοχές έως και σε 3.500 ευρώ ετησίως, λίγο χαμηλότερα δηλαδή από το κόστος για τη φοίτηση σε ένα ιδιωτικό σχολείο. «Με τα χρήματα που δίδονταν, κάθε οικογένεια θα μπορούσε σε τρία χρόνια να αγοράσει αυτοκίνητο», σχολιάζει χαρακτηριστικά στην «Κ» στέλεχος της Περιφέρειας που ασχολείται με τη διανομή των κονδυλίων.
Το κόστος ανά παιδί
Σήμερα, λόγω περικοπών, το κόστος για κάθε παιδί έχει πέσει στα 1.000 – 1.500 ευρώ ετησίως. Δικαίωμα μεταφοράς έχουν οι μαθητές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δημοσίων σχολείων οι οποίοι κατοικούν σε απόσταση μεγαλύτερη των:
α) 1.200 μέτρων για μαθητές δημοτικού.
β) 2.500 μέτρων για μαθητές γυμνασίων.
γ) 4.000 μέτρων για μαθητές λυκείων, ΕΠΑΛ και ΕΠΑΣ με την προϋπόθεση να φοιτούν στο πλησιέστερο σχολείο.
Οι δικαιούχοι μπορούν να μετακινούνται είτε με δημόσια αστική, υπεραστική συγκοινωνία με εκπτωτικό πάσο είτε με ίδια μέσα των δήμων. Η λύση όμως που κυρίως υιοθετείται είναι η υπογραφή σύμβασης της Περιφέρειας –στην οποία μεταβιβάζονται τα σχετικά κονδύλια από το υπουργείο Εσωτερικών– με κάποιον ιδιωτικό φορέα, συνήθως το ΚΤΕΛ της περιοχής, ο οποίος εκτελεί τα δρομολόγια ή λειτουργώντας σαν υπεργολάβος μισθώνει άλλα οχήματα, όπως π.χ. ταξί.
Σε κάποιες περιπτώσεις δίδονται στους γονείς τα χρήματα για τη μεταφορά των μαθητών, 85 ευρώ τον μήνα για κάθε παιδί, από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο, όπως προβλέπει η σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση.
Ενδεικτικά, η Ανδρος «έλαβε» (για την περίοδο 2011-2012) περίπου 600.000 ευρώ, η Ρόδος 556.000 ευρώ, η Βέροια 1.846.300 ευρώ, για την εφαρμογή του προγράμματος. «Σε πολλά νησιά τον χειμώνα δεν θα υπήρχε συγκοινωνία αν δεν υπήρχε το πρόγραμμα μεταφοράς μαθητών που ουσιαστικά επιδοτεί το ΚΤΕΛ. Ομως από την άλλη, με αυτά τα χρήματα οι δήμοι, στους οποίους θα πρέπει να μεταφερθεί η αρμοδιότητα, θα μπορούσαν να προμηθευτούν οχήματα και να εξυπηρετούν και τις ανάγκες μεταφοράς των κατοίκων», λέει στην «Κ» ο περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου Γιάννης Μαχαιρίδης. Προσθέτει, ωστόσο, ότι δεν έχει μελετηθεί το κόστος λειτουργίας ενός σχολείου σε σχέση με το κόστος μεταφοράς των μαθητών μετά τις συγχωνεύσεις σχολείων. Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες η μεταφορά γίνεται από τους γονείς που για τη μείωση του κόστους και του χρόνου αναλαμβάνουν εκ περιτροπής να πηγαίνουν τα παιδιά και συμμαθητές τους στο σχολείο.
«Τι; Εδώ ούτε που ν’ ακούσουν κάτι τέτοιο. Εδώ γίνεται φασαρία που το λεωφορείο παραλαμβάνει τα παιδιά από την πλατεία του χωριού και όχι μπροστά από το σπίτι τους. Ολοι πιστεύουν ότι οφείλει να πληρώσει το “κράτος” χωρίς να συνειδητοποιούν ότι τα έξοδα του κράτους έχουν άμεση σχέση με το ύψος της φορολογίας που πληρώνουν οι πολίτες του», εξηγεί ατην «Κ» δήμαρχος που προτιμά να μην αναφερθεί το όνομά του. «Αν πω κάτι εναντίον του προγράμματος, είναι σίγουρο ότι δεν θα επανεκλεγώ…», παραδέχεται ευθέως.
Τέλος, ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κωνσταντίνος Αγοραστός εξηγεί ότι στη Θεσσαλία το κόστος του προγράμματος μεταφοράς ανά παιδί έχει περιοριστεί στα 700 ευρώ. Ωστόσο, προσθέτει ότι «δεν έχει γίνει σοβαρή μελέτη για το πώς θα μπορούσε να μειωθεί το κόστος και να αποδίδει περισσότερο το πρόγραμμα».