Ενα υπερκοστολογημένο δημόσιο έργο, ένας στημένος διαγωνισμός με την ανοχή των ιθυνόντων, ένας θαρραλέος πολίτης – δημόσιος υπάλληλος που τολμά να καταγγείλει το σκηνικό διαφθοράς θέτοντας σε κίνδυνο τη θέση του, παραδίδοντας τα αποκαλυπτικά έγγραφα σε μέλη της «Διεθνούς Διαφάνειας». Δεν πρόκειται για πλοκή κινηματογραφικής ταινίας, αλλά για ένα από τα πάμπολλα περιστατικά διαφθοράς που ανέλαβε να διαλευκάνει από το 2008 και μετά το Τμήμα της Διεθνούς Διαφάνειας Τσεχίας. Τα μέλη της νομικής ομάδας της υπηρεσίας κατηγορήθηκαν από την τότε κυβέρνηση ως «αναρχικοί και λαθρέμποροι», κατάφεραν, ωστόσο, να ακυρώσουν τον διαγωνισμό και να τροποποιηθεί συν τω χρόνω η νομοθεσία. Η εν λόγω υπερκοστολογημένη σύμβαση ύψους 4,5 δισ. για τη διαχείριση αποβλήτων στην Τσεχία θα μπορούσε να έχει υπογραφεί σε μια άλλη χώρα, όπως για παράδειγμα στην Ελλάδα.
Την καταπολέμηση της διαφθοράς, έναν από τους παράγοντες που οδήγησε, άλλωστε, στη σημερινή κατάσταση της χώρας, καλούμαστε να προσθέσουμε στους στόχους μας για το νέο έτος. Το Τμήμα της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδας, παρακλάδι του ομώνυμου διεθνούς κινήματος που λειτουργεί στη χώρα μας από το 1996, έθεσε το εν λόγω ζήτημα επί τάπητος τη χρονιά που μας πέρασε με την υλοποίηση της καμπάνιας «Ωρα να ξυπνήσουμε!». Από τα τέλη Σεπτεμβρίου λειτουργεί η τηλεφωνική γραμμή υποστήριξης 10190 από την Υπηρεσία «Διαφάνεια Τώρα!», όπου θύματα και μάρτυρες διαφθοράς α λα ελληνικά μπορούν να καταγγέλλουν ανάλογα περιστατικά και να λαμβάνουν δωρεάν και «εμπιστευτική συμβουλευτική». Η υπηρεσία υποστηρίζεται οικονομικά από το Πρόγραμμα Πρόληψης και Καταπολέμησης του Εγκλήματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Γενική Διεύθυνση Εσωτερικών Υποθέσεων).
Παρά τη σύντομη λειτουργία της υπηρεσίας, τα ποσοστά και τα «είδη» των εκατοντάδων καταγγελιών αποτελούν εν πολλοίς μια μικρογραφία της ελληνικής πραγματικότητας. Συγκεκριμένα, περίπου το 35% αυτών αφορά στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, κυρίως σε θέματα αδιαφάνειας και πλήρωσης θέσεων εργασίας. Το 31% των πολιτών που απευθύνθηκαν κατήγγειλε γιατρούς που ζητούν φακελάκι για να εξυπηρετήσουν ασθενείς σε δημόσια νοσοκομεία ή τηρούν παράλληλα ιδιωτικό ιατρείο. Ετερα «καρκινώματα» θίγει το 20% των αναφορών που μιλούν για τα κακώς κείμενα στον εργασιακό τομέα: τη «μαύρη» εργασία, τη μη καταβολή ενσήμων, αλλά και την υπερωριακή εργασία άνευ πληρωμής. Ακόμα, 10% όσων κάλεσαν τη νεοϊδρυθείσα υπηρεσία κατήγγειλαν συμπολίτες τους που λαμβάνουν παράτυπα επιδόματα ή συντάξεις που δεν δικαιούνται. Τέλος, οι λοιπές αναφορές (5%) μιλούν για πάσης φύσεως διαφθορά στον δημόσιο βίο. Διεθνώς, περισσότεροι από 140.000 πολίτες έχουν απευθυνθεί έως σήμερα στις 90 υπηρεσίες της Διεθνούς Διαφάνειας, που έχουν ενεργοποιηθεί με την παροχή νομικής υποστήριξης από το 2003 σε 60 χώρες.
Οι αρμόδιοι επισημαίνουν ότι η Υπηρεσία δεν είναι δικηγορικό γραφείο, δεν αναλαμβάνει τη δικαστική ή εξωδικαστική εκπροσώπηση των ανθρώπων ούτε διεξάγει έρευνες. Μόνο ενημερώνει. Μέλημά της είναι να ενθαρρύνει και να καθοδηγήσει τον πολίτη, όχι, όμως, να τον υποκαταστήσει, ενώ παρεμβαίνει μόνον όταν διαπιστώνεται ολιγωρία των αρχών. Οι ενδιαφερόμενοι, ως εκ τούτου, καλούν Δευτέρα και Παρασκευή 3 μ.μ έως 7 μ.μ, Τετάρτη 10 π.μ. έως 2 μ.μ., ενώ πληροφορίες παρέχονται στο www.transparency.gr, όπου μπορούμε να κάνουμε online τις καταγγελίες μας.
Προκειμένου να ενημερώσουμε το περιβάλλον μας και να πείσουμε τους οικείους μας να στρατευθούν στον πόλεμο κατά της διαφθοράς, μπορούμε να κάνουμε χρήση και της ηλεκτρονικής εφαρμογής, που έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της Διαφάνειας και δίνει σε όλους τη δύναμη να γίνουν το Πρόσωπο κατά της Διαφθοράς χρησιμοποιώντας φωτογραφίες και μηνύματα, αξιοποιώντας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο δυνάμει χρήστης, αφού πρώτα επιλέξει την αγαπημένη του φωτογραφία, θα βρίσκει πέντε μηνύματα με τη μορφή κάρτας, όπως «Θέλω τα παιδιά μου να απολαμβάνουν μια ζωή χωρίς διαφθορά». Η «προσωποποιημένη» εικονική μαρτυρία του θα αναρτάται αυτόματα στη σελίδα της οργάνωσης, αλλά κατά βούληση ο ίδιος μπορεί να την μοιράζεται με τους φίλους του στο facebook, twitter κ.α.