ΑΡΝΟΝ ΓΚΡΟΥΝΜΠΕΡΓΚ Τίρζα σκηνοθ.: Κώστας Φιλίππογλου θέατρο: Ιλίσια
(κατά) Ουίλιαμ Σαίξπηρ Ρωμαίος και Ιουλιέτα για δύο σκηνοθ.: Κώστας Γάκης, Αθηνά Μουστάκα, Κωνσταντίνος Μπιμπής θέατρο: 104
Ο εξαμελής θίασος στροβιλίζεται, πέφτει και σηκώνεται έχοντας αγκαλιά από μία πλαστική καρέκλα: Το σύμβολο της χρηστικής αισθητικής των καιρών μας, το πολυβραβευμένο ντιζάιν της σύγχρονης ευτέλειας. Με τη σωματική του αεικινησία ο θίασος ερμηνεύει, υπογραμμίζει εικόνες, μνήμες, τωρινές ή περασμένες, που «παράγουν οι εγκεφαλικές συνάψεις» του βασικού ήρωα, συμμετέχει στα συναισθήματά του και ενσαρκώνει τα υπόλοιπα πρόσωπα του έργου. Κάτι σαν χορός αρχαίου δράματος απ’ όπου ξεπηδούν οι πρωταγωνιστές, οι οποίοι, εντελώς αποδραματοποιημένα και διόλου τελετουργικά, ντύνονται και γδύνονται επί σκηνής. Ιδίως γδύνονται.
Το έργο βασίζεται στο μυθιστόρημα του Ολλανδού συγγραφέα Αρνον Γκρούνμπεργκ «Τίρζα, η βασίλισσα του Ηλιου» (μετάφραση: Ινώ βαν ΝτάικΜπαλτά) και καταπιάνεται με παθογένειες της δυτικής κοινωνίας. Μέσα από την ιστορία ενός φιλήσυχου πατέρα δύο θυγατέρων και συζύγου μιας σεξουαλικά ανικανοποίητης γυναίκας, κάθε τόσο απούσας από την οικογένεια και τις ευθύνες, γιγαντώνονται προβλήματα που ροκανίζουν άτομα, οικογένειες, κοινωνία και πολιτισμό. Τι σημαίνει ελευθερία, ευτυχία, αγάπη, ανοχή; Τι σημαίνει πολυμέτωπη ήττα ενός άνδρα; Τι σημαίνει εμμονική, πατρική αδυναμία σε μία από τις δύο κόρες (την Τίρζα) και τι συνεπάγεται η αιφνίδια ενηλικίωση και απόδρασή της σε άλλες ηπείρους συναισθημάτων και συναναστροφών; Πόσο μακριά βρίσκεται η παράκρουση για έναν ηττημένο πατέρα, προστάτη και κουβαλητή, διανοούμενο, σύζυγο κι εραστή; Μήπως όσο μακριά πέφτει η Αφρική; Ή τόσο κοντά, όσο ν’ αγγίξει το αλυσοπρίονο του κήπου του;
Ο σκηνοθέτης Κώστας Φιλίππογλου, χορογραφώντας σχεδόν τα σχόλια του χορού (συνεργασία Φρόσω Κορρού) γύρω, πάνω, κάτω από ένα μακρόστενο, περιστρεφόμενο σε άξονα τραπέζι, εργαλείο, σκέπη, πολιορκητικό κριό, γεφύρι κ.ά (σκηνικά – κοστούμια Γιάννης Μετζικώφ) και δουλεύοντας έξοχα τους ηθοποιούς, έμπειρους και μη, έχτισε μια ενδιαφέρουσα παράσταση πολλαπλών αναγνώσεων.
Ο Στέλιος Μάινας, ώριμος στην αθώα ανωριμότητά του, σπαραχτικά αντιφατικός, ανασφαλής στη σιγουριά του, αιφνιδιάζει με την ακραία «λύση» και τα λιτά του μέσα. Η Αννα Μάσχα, στον ρόλο της γυναίκας σε διαρκή αναζήτηση, ερωτοτροπεί με τη σαρκική εκδοχή της ύπαρξης και συμβάλλει στη γενική σύγχυση της οικογένειας. Είναι ρόλος στριφνός, που πρέπει να υπερασπιστεί και, θαρρώ, μένουν αρκετές πτυχές του αναπάντητες. Η Ηλιάνα Μαυρομάτη στον ρόλο της Τίρζα και στο τέλος της Τίρζα- Καΐσα, ήταν μια αποκάλυψη. Ανετη,
ευαίσθητη, ατίθαση, γυναίκα-παιδί, παιδί-κηδεμόνας προς γονείς ανήλικους, χαρισματική στη κίνηση, μετρημένη στην ένταση. Η Ιριδα Μάρα, επίσης νεότατη ηθοποιός, προσέγγισε τους ρόλους της με σταθερό βηματισμό αποφεύγοντας κλισέ κι εύκολες λύσεις. Αναμφισβήτητα διαθέτει σκηνική προσωπικότητα και χορευτική δεινότητα. Οι Γιωργής Τσαμπουράκης και Τάσος Δημητρόπουλος ανταποκρίθηκαν εξαιρετικά στους ρόλους τους, από τους οποίους ξεχωρίζω τον Αραβα Σούκρι του Δημητρόπουλου. Είχε ένα μέτρο και μια ήρεμη, νεανική αξιοπρέπεια πάνω από διδακτισμούς και μαθήματα περί μισαλλοδοξίας. Η μουσική των Lost Bodies ανέδειξε γωνίες κι αιχμηρές απολήξεις έργου και σκηνοθεσίας.
Καλπασμός
Επιτυχημένα μοντέλα, π.χ. κινητήρων, περιμένουν πάντα την «απάντησή» τους από κάποιον άλλο δημιουργό. Ετσι και ο προπέρσινος κινητήριος Ρωμαίος/Ιουλιέτα του Μαυρογεώργου που είχαμε απολαύσει στο Βρυσάκι είχε φέτος την απάντησή του από τον, πολυχαρισματικό και για καιρό συνοδοιπόρο του, Κώστα Γάκη: «Ρωμαίος και Ιουλιέτα για δύο» ονομάζεται το εκρηκτικό εγχείρημα που παρουσιάζεται στο 104, και είναι ένας «φλύακας», δηλαδή η παρωδία της τραγωδίας του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας. Η Αθηνά Μουστάκα και ο Κωνσταντίνος Μπιμπής (που συνυπογράφουν και τη σκηνοθεσία – διασκευή) εξαντλούν δοκιμασμένα αλλά και νέα, υποκριτικά μέσα για να διηγηθούν ολόκληρο το έργο, καλπάζοντας πάνω στο άτι του ταλέντου, του σφρίγους και των ευρημάτων τους. Τι και αν η ποίηση συχνά κονταροχτυπιέται με τη γελοιοποίηση; Τελικά θριαμβεύει και στέλνει καμπόσους να ξαναδιαβάσουν το έργο στην πηγή. Μπράβο στα παιδιά.