Ντυμένος εύζωνας ο μικρός Βιτάλ Ελιακείμ ποζάρει περήφανος στα μέσα της δεκαετίας του ’30. Γεννημένος στη Θεσσαλονίκη το 1928, ανήκει στην ελληνοεβραϊκή κοινότητα της πόλης, μέλος της οποίας ήταν και ο αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού Μορντεχάι Φριζής.
Μέρος της έκθεσης «Μάρτιος-Αύγουστος του 1943, Θεσσαλονίκη, επίκεντρο της καταστροφής των Εβραίων της Ελλάδας», οι φωτογραφίες των δύο ανδρών εκτίθενται στο Memorial de la Shoah, το μουσείο του Ολοκαυτώματος στο Παρίσι, έως 16 Μαρτίου. Ντοκουμέντα, φωτογραφικό υλικό και αντικείμενα συνθέτουν την εικόνα μιας πόλης που έπειτα από 450 χρόνια σεφαραδίτικης παράδοσης μετατράπηκε μέσα σε λίγους μήνες σε περιοχή Judenrein, χωρίς Εβραίους. Η έκθεση περιλαμβάνει δάνεια από το Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης και πραγματοποιείται σε επιστημονική επιμέλεια του Λεόν Σαλτιέλ.
Παραμονές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η Θεσσαλονίκη, η «Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων» όπως την αποκαλούν, έχει στις τάξεις της 56.000 Εβραίους, αριθμός που αντιστοιχεί στο 70% του εβραϊκού πληθυσμού της χώρας. Οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής εισέρχονται στην πόλη στις 9 Απριλίου 1941. Απαγορεύουν τις εβραϊκές εφημερίδες και συλλαμβάνουν τους αρχηγούς της τοπικής κοινότητας, ενώ κατάσχουν ληξιαρχικά αρχεία. Στις 11 Ιουλίου 1942 οι κατοχικές δυνάμεις συγκεντρώνουν στην πλατεία Ελευθερίας 8.500 Εβραίους άντρες, τους οποίους υποβάλλουν σε ασκήσεις. Οι περισσότεροι οδηγούνται σε καταναγκαστικά έργα και για την επιστροφή τους οι Γερμανοί ζητούν από την εβραϊκή κοινότητα ένα ποσό της τάξεως των δύο εκατομμυρίων δραχμών, μέρος του οποίου καλύπτεται από τις ευκατάστατες εβραϊκές οικογένειες της πόλης.
Τον Μάρτιο 1943 αναχωρεί το πρώτο τρένο με προορισμό το Αουσβιτς-Μπίρκεναου. Σύμφωνα με την Ισραηλιτική Κοινότητα της Θεσσαλονίκης, από τους 46.091 Θεσσαλονικείς Εβραίους που μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης επέστρεψαν μόνο οι 1.950. Ο Βιτάλ εγκατέλειψε τη Θεσσαλονίκη λίγο πριν από την επέλαση των Γερμανών και πήρε μέρος στην αντίσταση, ενώ ο αξιωματικός Φριζής καταγράφτηκε ως το πρώτο μέλος της ελληνοεβραϊκής κοινότητας που σκοτώθηκε στον ελληνοϊταλικό πόλεμο, στον οποίο πήραν μέρος 13.000 Ελληνοεβραίοι.
Στο Μουσείο του Ολοκαυτώματος στις 30 Ιανουαρίου ο Βιτάλ θα μιλήσει για τη ζωή του, ενώ στις 2 Φεβρουαρίου οργανώνεται στον ίδιο χώρο ημερίδα αφιερωμένη στους Εβραίους της Ελλάδας. www.memorialdelashoah.org