Οι πρόσφατες καταγγελίες για κακομεταχείριση ή ακόμη και βασανισμό μεταναστών από αστυνομικούς, αλλά και η φημολογούμενη υψηλή δημοφιλία της Χρυσής Αυγής στον χώρο της Ελληνικής Αστυνομίας προκαλούν σοβαρή ανησυχία. Φαινόμενα διαφθοράς, αυθαιρεσίας, αυταρχικής συμπεριφοράς και αδικαιολόγητης βίας εναντίον πολιτών και μεταναστών, υπέρβασης ορίων και έλλειψης λογοδοσίας -οπωσδήποτε μειωμένα σε σχέση με το παρελθόν- δεν αποτελούν αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο. Ωστόσο, η επιεικής μεταχείριση των παραβατών προβληματίζει. Πώς μπορούν να εξηγηθούν αυτά τα φαινόμενα; Ο γράφων είχε στηλιτεύσει σε αρκετές περιπτώσεις την αμφίσημη και σχεδόν σχιζοφρενική στάση της ελληνικής κοινωνίας απέναντι στην Αστυνομία. Οταν η Αστυνομία δεν κατηγορείται για υπερβολική χρήση βίας, της επιρρίπτονται ευθύνες για αναποτελεσματικότητα στην προστασία του πολίτη. Τη συμπάθειά μας κερδίζει -προσωρινά- όταν χρειαστούμε την επέμβασή της για την προσωπική μας ασφάλεια. Η υπερβολικά συχνή χρήση της Αστυνομίας, μην αξιοποιώντας άλλα εργαλεία διαχείρισης κοινωνικών προβλημάτων, έχει ενισχύσει την αίσθηση ότι η Αστυνομία βρίσκεται απέναντι από την κοινωνία. Οι εκάστοτε πολιτικές ηγεσίες θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι η χρήση της Αστυνομίας ως κατασταλτικού μηχανισμού θα πρέπει να γίνεται με εξαιρετική προσοχή και ως έσχατο μέτρο διαχείρισης μιας έκρυθμης κατάστασης.
Η έλλειψη κοινωνικής αναγνώρισης και η απαξίωση της ΕΛ.ΑΣ. δεν μπορεί παρά να μας προβληματίζουν αφού συμβάλλουν στην έλλειψη αποτελεσματικότητας των θεσμών ασφαλείας σε μια εποχή πολλαπλών και πολυδιάστατων προκλήσεων. Η ελληνική κοινωνία θα πρέπει επιτέλους να εξηγήσει στους αστυνομικούς τι ακριβώς Αστυνομία θέλει και να υπάρξει μια συμφωνία για τους «κανόνες του παιχνιδιού». Σημαντικό είναι και το πρόβλημα της αυξανόμενης χρήσης βίας, σε διάφορα επίπεδα και μορφές, χωρίς ουσιαστικά συνέπειες για τους δράστες. Αυτή η ατιμωρησία κάνει πολλούς αστυνομικούς να αισθάνονται ότι συχνά ματαιοπονούν ή διακινδυνεύουν τη σωματική τους ακεραιότητα χωρίς λόγο και τους καθιστά ευάλωτους στη ρητορική ακροδεξιών οργανώσεων περί «νόμου και τάξης». Οι δε συνεχείς μισθολογικές περικοπές δεν βοήθησαν την κατάσταση. Τέλος, κάθε χώρα έχει μια πεπερασμένη ικανότητα απορρόφησης του «διαφορετικού» και προφανώς η Ελλάδα την έχει υπερβεί κατά πολύ όσον αφορά τις μεταναστευτικές ροές. Αλλά το πρόβλημα δεν αντιμετωπίζεται με αυτοδικίες.
Κάθε πολίτης είναι φυσικά ελεύθερος να ψηφίζει όποιο νόμιμο κόμμα επιθυμεί, αλλά οι δημόσιοι λειτουργοί δεν πρέπει να επηρεάζονται στην άσκηση των καθηκόντων τους. Η συμπεριφορά ορισμένων αστυνομικών αποτελεί ιδιαίτερο σοβαρό ατόπημα τόσο λόγω της έλλειψης στοιχειώδους ανθρωπισμού και σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των αδυνάμων, όσο και για την απαράδεκτη έλλειψη επαγγελματισμού. Είναι διπλά καταδικαστέα όταν διαπράττεται από πολίτες μιας χώρας με εκατομμύρια απόδημους, μιας χώρας που γνωρίζει καλά τι σημαίνει υποχρεωτικός ξενιτεμός. Μόνη λύση η έγκαιρη και παραδειγματική τιμωρία από τα αρμόδια όργανα, αλλά και η απομόνωση των παραβατών από τους συναδέλφους τους, όσο το πρόβλημα είναι ακόμη διαχειρίσιμο.
* Ο κ. Θάνος Π. Ντόκος είναι γενικός διευθυντής ΕΛΙΑΜΕΠ και διδάσκει στη Σχολή Εθνικής Ασφαλείας.