Τα διδάγματα από την κρίση στην Ευρώπη

Τα διδάγματα από την κρίση στην Ευρώπη

2' 57" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ-ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Ο κ. Στάιν Κλέσενς, οικονομολόγος στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, συγκέντρωσε τη γνώση 27 ακόμη συναδέλφων του –αλλά και κάποιων εκτός ΔΝΤ– σε ένα βιβλίο όπου αναλύουν τα αίτια, τις επιπτώσεις και τις πολιτικές αντιμετώπισης των οικονομικών κρίσεων. Οπως αυτή που χτύπησε την Κύπρο, την Ελλάδα και όχι μόνον. Μιλώντας στην «Κ», ο κ. Κλέσενς τονίζει ότι «μία πολύ μακρά περίοδος ταχείας ανάπτυξης σχεδόν σίγουρα οδηγεί σε κρίση. Ιδιαίτερα αν υπάρχει συνδυασμός μεγάλης πιστωτικής ανάπτυξης και ανόδου στις τιμές των ακινήτων, τότε οι κίνδυνοι αυξάνονται». Είναι πιο εύκολο, βέβαια, να το δει κανείς αυτό εκ των υστέρων, παραδέχεται.

Ο ίδιος θεωρεί ότι όσο πιο ανοιχτή είναι μια οικονομία, τόσο πιο εύκολη είναι η ανάκαμψη. Οπως εξηγεί, «υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες εξαγωγών και αυτό μπορεί να πυροδοτήσει την ανάπτυξη. Η Ιρλανδία, για παράδειγμα, είναι πιο ανοιχτή, έχει ευέλικτη αγορά εργασίας, πολλοί έχουν φύγει από τη χώρα, κάτι που δεν είναι απαραίτητα αυτό που θα ήθελε κανείς, αλλά είναι κι αυτός ένας μηχανισμός προσαρμογής. Και οι εξαγωγές έχουν αυξηθεί».

Την ίδια στιγμή, ωστόσο, προειδοποιεί ότι βραχυχρόνια οι μεταρρυθμίσεις θα μπορούσαν να επιδεινώσουν την κατάσταση της οικονομίας και σημειώνει ότι «για να επιστρέψει η ανάπτυξη, χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο αντιμετώπισης των κοινωνικών συνεπειών τους, σε συνδυασμό με χρηματοδότηση και δημοσιονομική στήριξη».

Οι μεταρρυθμίσεις δεν οδηγούν αυτόματα σε υψηλότερες εξαγωγές και ανάπτυξη, σημειώνει ο κ. Κλέσενς. Αντιθέτως, «η διαδικασία της προσαρμογής έχει πολλές παράπλευρες απώλειες, οι άνθρωποι απολύονται, χρειάζεται να αλλάξουν δουλειά. Χρειάζεται να εξισορροπήσει κανείς την προσαρμογή με κάποια χρηματοδότηση και κάποια δημοσιονομική στήριξη. Διότι αν πει κανείς λαμβάνω μόνο διαρθρωτικά μέτρα, το πιθανότερο είναι να δημιουργήσει μεγαλύτερη οικονομική αστάθεια βραχυπρόθεσμα. Η ισορροπία δεν είναι προφανής. Χρειάζεται να έχει κανείς συνολική στρατηγική υποστήριξης και να αναζητεί τι περιορίζει την ανάπτυξη: είναι η επανεκπαίδευση, η μισθολογική προσαρμογή, είναι ζητήματα στην πραγματική οικονομία, όπως οι παλαιές υποδομές, ή μήπως η φορολογική διοίκηση; Ολα αυτά θα πρέπει να λειτουργήσουν ως σύνολο, διότι αν κάτι λείπει, δεν θα δουλέψει τόσο καλά».

Το βιβλίο ασχολείται και με την αναδιάρθρωση του χρέους, με την έρευνα να δείχνει ότι όσο πιο μεγάλη είναι αυτή, τόσο πιο αργή και κοστοβόρος είναι η επάνοδος μιας χώρας στις αγορές – με τα spreads να παραμένουν υψηλά ακόμη και έξι-επτά χρόνια μετά την αναδιάρθρωση. Οσο για την πρόσβαση στις αγορές, συνήθως αυτή αποκαθίσταται σε δύο χρόνια. Ωστόσο, υπάρχει και το παράδειγμα της Αργεντινής, που δεν έχει καταφέρει να επιστρέψει στις αγορές μία και πλέον δεκαετία μετά την αναδιάρθρωση του 2001, υπογραμμίζοντας τη σημασία μιας ελεγχόμενης διαδικασίας.

Και στο τραπεζικό σύστημα

Η αναδιάρθρωση έχει επιπτώσεις, έμμεσες αν όχι και άμεσες, και στον χρηματοπιστωτικό κλάδο των χωρών, καθώς η έρευνα δείχνει αύξηση του κόστους δανεισμού τους, φυγή καταθέσεων ή και μείωση του ενεργητικού τους λόγω της αναδιάρθρωσης, με αποτέλεσμα συχνά να χρειάζονται ανακεφαλαιοποίηση και στήριξη από το κράτος – στις περιπτώσεις της Ρωσίας και του Εκουαδόρ, μάλιστα, υπήρξε πλήρης κατάρρευση του τραπεζικού τους συστήματος. Πρέπει δε να σημειωθεί ότι η ισχύουσα αρχή της αναλογικότητας εξαρτά την αναδιάρθρωση του χρέους του επίσημου τομέα από μία αντίστοιχη μείωση του χρέους του ιδιωτικού τομέα.

Οσο για τον ρόλο του ΔΝΤ, ο κ. Κλέσενς λέει ότι «οι χώρες έρχονται στο ΔΝΤ όταν είναι πολύ αργά. Αυτό μας δίνει τη φήμη του γιατρού διότι εμπλεκόμαστε πάντα όταν ο ασθενής είναι άρρωστος και προσπαθούμε να βελτιώσουμε την κατάσταση, οπότε το ερώτημα είναι αν μπορούμε να πείσουμε τις χώρες να έρχονται νωρίτερα, ώστε να αποφεύγουν την κρίση. Ελπίζω αυτό το βιβλίο να βοηθήσει ώστε το κοινό και οι πολιτικοί να μπορούν να εντοπίσουν τα πρώιμα σημάδια μιας κρίσης και να λαμβάνουν μέτρα για να τη σταματήσουν».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή