Η θανατική ποινή στις Ηνωμένες Πολιτείες

Η θανατική ποινή στις Ηνωμένες Πολιτείες

2' 59" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η είδηση τάραξε ακόμη και τους υπερμάχους της θανατικής ποινής στις ΗΠΑ. Η επί τρία τέταρτα αγωνία του καταδικασμένου σε θάνατο βαρυποινίτη Κλέιτον Ρόκετ μετά τη χορήγηση του πρώτου από ένα κοκτέιλ τριών φαρμάκων σταμάτησε την εκτέλεσή του στην Οκλαχόμα, αλλά τελικά ο Ρόκετ πέθανε από καρδιακό επεισόδιο. Το φιάσκο προκάλεσε ερωτήματα για τα φάρμακα που χρησιμοποιήθηκαν και για την έλλειψη διαφάνειας στον τρόπο εφαρμογής της θανατικής καταδίκης. Οι υπέρμαχοι της κατάργησης της θανατικής ποινής βρήκαν μία ευκαιρία να επαναφέρουν το ζήτημα στο προσκήνιο, με την Αμερικανική Ενωση Πολιτικών Ελευθεριών να ζητάει μορατόριουμ των εκτελέσεων.

Η στάση των Αμερικανών απέναντι στη θανατική ποινή δεν είναι εύκολα κατανοητή στην Ευρώπη, όπου η παράδοση του ουμανισμού επιβάλλει τον σεβασμό κάθε ανθρώπινης ζωής. Στις Ηνωμένες Πολιτείες επικρατεί η έννοια της προσωπικής ευθύνης. Οπως το έθεσε ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, «κάποια εγκλήματα είναι τόσο φρικτά που δικαιολογούν τη θανατική ποινή». Χωρίς αμφιβολία, η διαφορά αντανακλά και την ιστορική πορεία των δύο ηπείρων. Ως σχετικά νεότερη χώρα, η εξέλιξη στις ΗΠΑ προχωρεί μεν ταχύτερα, αλλά οι μνήμες είναι ακόμη νωπές: Οπως και το δικαίωμα στην κατοχή όπλων, η θανατική ποινή είναι κατάλοιπο μιας κοινωνίας που όχι και τόσο πίσω στο παρελθόν κυριαρχούνταν από τον νόμο της Αγριας Δύσης.

Ερωτώμενος για το θέμα από Γερμανό δημοσιογράφο στην κοινή συνέντευξή του με την καγκελάριο Αγκελα Μέρκελ, ο πρόεδρος Ομπάμα δήλωσε προβληματισμένος και έθεσε ζήτημα αναθεώρησης του τρόπου εφαρμογής των ποινών, αναγνωρίζοντας και πρόβλημα ρατσισμού: Μία έρευνα της εποπτικής αρχής του Κογκρέσου δείχνει ότι στο 77% των ανθρωποκτονιών που οδήγησαν στη θανατική ποινή, το θύμα ήταν λευκό – και αυτό παρά το γεγονός ότι το ήμισυ των θυμάτων είναι μαύροι. Αλλες έρευνες αμφισβητούν εάν η θανατική ποινή είναι αποτελεσματική για την αντιμετώπιση του εγκλήματος, ενώ υπάρχει πάντα η πιθανότητα ένας καταδικασμένος σε θάνατο να είναι αθώος, η οποία υπολογίζεται σε 1 προς 25.

Η Διεθνής Αμνηστία, όμως, θέτει το ζήτημα σε άλλη βάση: Σύμφωνα με αυτήν, η θανατική ποινή είναι «η πιο σκληρή, απάνθρωπη και εξευτελιστική τιμωρία», καθώς παραβιάζει το δικαίωμα στη ζωή. Η παγκόσμια κοινότητα φαίνεται να συμφωνεί: Συνολικά 140 χώρες έχουν καταργήσει τη θανατική ποινή, 80 από αυτές από το 1976 έως σήμερα. Στις ΗΠΑ, το Μέριλαντ ήταν η τελευταία πολιτεία που κατάργησε τη θανατική ποινή πέρυσι, περιορίζοντας τον αριθμό των πολιτειών που διατηρούν ακόμη τη θανατική ποινή σε 32. Η κοινή γνώμη στη χώρα φαίνεται να κινείται προς την ίδια κατεύθυνση. Σύμφωνα με έρευνα της Pew Research, μόλις το 55% των Αμερικανών υποστηρίζει τη θανατική ποινή – ποσοστό που είναι το χαμηλότερο των τελευταίων σαράντα ετών. Ωστόσο, λίγοι πολιτικοί στις Ηνωμένες Πολιτείες τάσσονται ξεκάθαρα υπέρ της κατάργησης της θανατικής ποινής, καθώς φοβούνται πως ένα τόσο αμφιλεγόμενο θέμα θα τους στερήσει ψήφους.

Από την πλευρά του, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ έχει κρίνει ότι η θανατική ποινή δεν αντιβαίνει στην πρόβλεψη του αμερικανικού Συντάγματος, που απαγορεύει τη «σκληρή και υπερβολική» τιμωρία. Ωστόσο, ήδη από το 1958 είχε αφήσει μία χαραμάδα για τη μελλοντική της κατάργηση, όταν έκρινε ότι η έννοια της σκληρής και υπερβολικής τιμωρίας αλλάζει με τον χρόνο, σύμφωνα με την «εξελισσόμενη αίσθηση αξιοπρέπειας της κοινωνίας». Μέχρι σήμερα, όμως, έχει κρίνει ότι η ανθρώπινη αξιοπρέπεια δεν θίγεται από την ίδια την εκτέλεση. Οσο αυτή παραμένει η κυρίαρχη αντίληψη στις ΗΠΑ, το σοκ που προκάλεσε η αδυναμία της Οκλαχόμα να πραγματοποιήσει μία όσο το δυνατόν πιο ανώδυνη εκτέλεση δεν θα είναι αρκετό για να αλλάξει τις αντιλήψεις. Μόνο η πεποίθηση πως η αφαίρεση κάθε ανθρώπινης ζωής θίγει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια μπορεί να το καταφέρει αυτό, κάτι που έχει ήδη αναγνωρίσει το Ανώτατο Δικαστήριο για τις περιπτώσεις των ψυχικά ασθενών και των ανηλίκων.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή