Η σημερινή γενιά νέων δεν είναι η μόνη της νεότερης ιστορίας που χαρακτηρίζεται «χαμένη». Ετσι είχε ονομαστεί και η γενιά του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, που είδε συνομηλίκους, φίλους, συγγενείς να πέφτουν στα πεδία των μαχών, που βίωσε τη θηριωδία, το αίμα, την καταστροφή, και από τις στάχτες των συρράξεων έπλασε τη μαγιά του νέου κόσμου. Την αναφέρει ως Lost Generation ο Χέμινγουεϊ διά στόματος Γερτρούδης Στάιν στο βιβλίο του «Και ο ήλιος ανατέλλει» –μια επιτομή της ζωής των Αμερικανών εμιγκρέδων στο Παρίσι του ’20–, αν και στην Ευρώπη ήταν περισσότερο γνωστή ως «Generation of 1914», γενιά του ’14, και ειδικά στη Γαλλία ως Génération au Feu, γενιά στις φλόγες.
Τη γενιά που έζησε το οικονομικό κραχ στις ΗΠΑ και πολέμησε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο την ονόμασαν «Η μεγαλύτερη γενιά», μια δημιουργική φουρνιά νέων που πάλεψαν πολύ και πέτυχαν την εντυπωσιακή ανάρρησή τους στην κανονικότητα. Ακολούθησε η Σιωπηλή Γενιά, ή οι «Λίγοι τυχεροί», οι νέοι που γεννήθηκαν στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και έζησαν σε περιβάλλον οικονομικής ανάπτυξης και πλήρους απασχόλησης. Η γενιά των baby boomers, δηλαδή των νέων που γεννήθηκαν μετά τον πόλεμο, σε εποχή πολύ υψηλών ποσοστών γεννήσεων, στην Ελλάδα η Γενιά του Πολυτεχνείου, η Γενιά Χ, των γιάπηδων κυνηγών της άνετης υλικής ζωής, η Γενιά της αλλαγής Χιλιετίας, στην Ευρώπη η γενιά της ανεργίας, η νέα χαμένη Γενιά που άνθησε στο χείλος ενός άλλου γκρεμού. Ενας μεγάλος κύκλος βίας και φρικαλεοτήτων, αναταραχών, χαμένων παραδείσων, μετασχηματισμών, ουτοπιών, δραστήριων ονείρων και προόδου· μια παλινδρόμηση από τον ηρωισμό στη μετριοπάθεια, από την αδελφοσύνη στη μοναξιά, από τη θεμελίωση μιας κοινότητας ίσων στον φόβο του άλλου, του διαφορετικού και στη ρήξη.
Η σημερινή χαμένη γενιά των 14 εκατομμυρίων Ευρωπαίων νέων 15 έως 29 ετών δεν είναι μεν στη φωτιά του πολέμου, αλλά είναι σταθερά εκτός απασχόλησης και εκπαίδευσης. «Εξαιτίας της κρίσης υπονομεύεται το δικαίωμα των νέων στην ίση μεταχείριση, στη συμμετοχή, σε μια θέση στην ευρωπαϊκή κοινωνία», είπε προ ημερών ο επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Νιλς Μουίζνιεκς, υπογραμμίζοντας τη δύσκολη έως ανέφικτη μετάβαση των σημερινών 20άρηδων στην εργασία. Πράγματι, άνω του 50% των νέων νιώθουν περιθωριοποιημένοι, αποκλεισμένοι από την κοινωνική και οικονομική ζωή (Ευρωβαρόμετρο Απριλίου 2014). Πίσω από τα ποσοστά βρίσκονται πρόσωπα, αγόρια και κορίτσια που συγκλονίζονται όχι από μεγάλα πάθη αλλά από την παραλυτική αμφιβολία (δεν γνωρίζουν τι επιπλέον να κάνουν, πώς να διεκδικήσουν τι, από ποιον). Γνωρίζουν ότι ο ρυθμός ανάπτυξης δεν θα πολλαπλασιάσει άμεσα, κατά τρόπο σύμμετρο προς την προσφορά, τη ζήτηση των προσόντων τους. Αποτέλεσμα, πληγωμένες από την αδράνεια συνειδήσεις, ή φυγή προς χώρες όχι μόνο με οικονομική αλλά και πολιτισμική ισχύ, ικανές να διαχειριστούν το νέο «αίμα». Η απέραντη πατρίδα μας, που έλεγε και ο Παπανούτσος, έχει πολύ μικρύνει. Δεν χωράει (για το 56,9%) το όνειρο, την κίνηση της δημιουργίας, τον προοδευτικό χρόνο προς ένα στέρεο μέλλον.
Και όμως, μέσα στην προφανή ακινησία κείται πάντα το σπέρμα μιας νέας αρχής. Μια νέα πίστη θα αντικαταστήσει τις σημερινές διαψεύσεις, σκληρή και ανθεκτική στις ασυνέπειες και στα αναπάντεχα, μέχρι την ανασυγκρότηση, την αναδημιουργία. Είναι η κυκλική ροή της ζωής.