Ηταν οι πρώτες πρωινές ώρες. Στην οδό Αιτωλικού στον Πειραιά. Ο Ρενάτο, ξεθεωμένος από το άγχος και την ορθοστασία της δουλειάς, επέστρεφε σπίτι του όταν δύο άντρες με μαύρα ρούχα και καλυμμένα τα πρόσωπά τους με κουκούλα τού επιτέθηκαν και άρχισαν να τον γρονθοκοπούν. Απειλώντας τον με ένα μαχαίρι, του είπαν: «Να φύγεις απ’ την Ελλάδα, ρε. Το κατάλαβες;».
Εχουν περάσει σχεδόν δύο χρόνια από τότε, αλλά ο Ρενάτο Μεκόλι ακόμη δυσκολεύεται να εξιστορήσει το περιστατικό. Σε άλλαξε, τον ρωτάω. «Οχι, με τρόμαξε, αλλά δεν με άλλαξε».
O 32χρονος Ρενάτο Μεκόλι συγκαταλέγεται ήδη στους πιο ταλαντούχους σεφ της γενιάς του, πολυβραβευμένος, καταξιωμένος, αγαπητός, ένα γλυκύτατο και ευγενικό παιδί. Τα τελευταία πέντε χρόνια έχει αναλάβει το ιστορικό εστιατόριο «Βασίλαινας» στον Πειραιά και παρουσιάζει μια ευφάνταστη, δημιουργική, γευστικότατη κουζίνα, που αποθεώνει τις καλές πρώτες ύλες, την εποχικότητα, τον πλούτο της Ελλάδας και έχει βρει φανατικούς θαυμαστές.
Γεννήθηκε στο Φιέρι, στο δυτικό τμήμα της Αλβανίας, κοντά στις ακτές της Αδριατικής· στην Ελλάδα ήρθε περίπου έντεκα ετών. Ο πατέρας του μπογιατζής, η μητέρα του καθάριζε σπίτια. «Κυνηγούσαν μια καλύτερη ζωή στην Ελλάδα. Τώρα, τα πράγματα δεν είναι και τόσο καλά, σκέφτονται μήπως κάποια στιγμή επιστρέψουν». Τους τελευταίους μήνες, πάντως, κάθε Δευτέρα και Τρίτη, ο Ρενάτο βρισκόταν στην Αλβανία.
«Με είχαν καλέσει για κριτή στο αλβανικό “Master Chef” το οποίο μάλιστα σημείωσε πολύ μεγάλη επιτυχία. Τα τελευταία χρόνια η αλβανική κουζίνα, που έχει φυσικά πολλές επιρροές από την ελληνική, την τουρκική και την ιταλική, ανανεώνεται. Προσπαθεί να ξεφύγει από την παράδοση και να γίνει πιο δημιουργική».
Λαντζέρης στη «Σπονδή»
Για να φτάσει στο επίπεδο που βρίσκεται σήμερα ο Ρενάτο, χρειάστηκε 99% ιδρώτας και 1% τύχη. «Η τύχη ήταν το ότι βρέθηκα στον δρόμο του Γάλλου σεφ Ερβέ Προνζάτο στη Σπονδή. Πήγαινα ακόμη σχολείο, και αναζητώντας μια δουλειά για να βγάζω το χαρτζιλίκι μου και να μην επιβαρύνω τους γονείς μου, έπιασα δουλειά εκεί ως λαντζέρης. Σιγά σιγά άρχισα να βοηθάω και στην κουζίνα. Ο Ερβέ με παρατηρούσε, μάλλον με τσέκαρε κιόλας, και κάποια στιγμή μου είπε: “Πρέπει να σπουδάσεις μαγειρική. Ξεκίνα κι εγώ θα σε βοηθήσω”. Πράγματι, ξεκίνησα σε μια ιδιωτική σχολή. Στις επτά το πρωί ήμουν στη σχολή και αμέσως μετά στη δουλειά –για να μπορώ να πληρώνω τα δίδακτρα– απ’ όπου έφευγα στις 2-3 τα ξημερώματα. Ο λαντζέρης φεύγει πάντα τελευταίος. Οταν τελείωσα τη σχολή, ο Ερβέ με πήρε μαζί του σε κάποια εστιατόρια, στο Ruby’s, στo St’ Astra, μετά άνοιξα τα φτερά μου, βρέθηκα στο Funky Gourmet, στη Χρύσα, και τα τελευταία χρόνια στον Βασίλαινα».
Η ταβέρνα του «Βασίλαινα» ξεκίνησε από ένα μικρό μπακάλικο με λίγα τραπεζάκια το 1920. Ηταν στέκι πολιτικών και ανθρώπων των γραμμάτων και της τέχνης. Από τα τραπέζια αυτά έχουν περάσει ο Στράτης Μυριβήλης, ο Μάνος Χατζιδάκις, η Κατίνα Παξινού, ο Ελία Καζάν. Αισθάνθηκες το βάρος της ιστορίας;
«Οταν ήρθα να συναντήσω τον Θανάση Βασίλαινα και μου είπε για την ιστορία του μαγαζιού, νόμιζα ότι θα έπεφτε το ταβάνι στο κεφάλι μου. Θυμάμαι, του είπα: Τι θα κάνω εγώ εδώ; Ηταν και παραμένει γλυκός και υποστηρικτός. Μου απάντησε: Θα τα πας μια χαρά. Ξέρω τις δυνατότητές σου. Ξεκίνα και θα είμαι πλάι σου».
Η δουλειά ενός σεφ δεν σταματάει ποτέ. Πειραματισμοί, αναζητήσεις, ταξίδια όποτε το απαιτητικό πρόγραμμα το επιτρέπει. «Τώρα κάνουμε δοκιμές για τη νέα μας κάρτα. Θα κρατήσουμε φυσικά τα πιάτα που αγαπάει ο κόσμος, αλλά προσθέτουμε και καινούργια. Θα σας πω μερικά: μαυρομάτικα με καπνιστό χέλι που το καπνίζουμε εμείς, ριζότο γεμιστών, ριζότο με μελάνι σουπιάς και θαλασσινά, ραβιόλια με θαλασσινά, ρυζόγαλο με μαρμελάδα από κεράσι, έχουμε πολλές ιδέες».
Πριν αφήσω τη δροσερή ταράτσα του «Βασίλαινα» και τον Ρενάτο Μεκόλι που είχε ήδη φορέσει τη στολή εργασίας για να μπει στην κουζίνα του, τον ρωτάω: Αν είχες μια καλή πρόταση, θα έφευγες από την Ελλάδα; «Είχα και έχω καλές προτάσεις. Αλλά δεν μου έχει περάσει ποτέ από το μυαλό να φύγω από την Ελλάδα. Τη λατρεύω. Ζω σχεδόν είκοσι χρόνια εδώ και δεν την αλλάζω με τίποτα. Είναι υπέροχη».