Γιατί πολλοί Ελληνες διαπρέπουν στο εξωτερικό;
Γιατί είμαστε σκληρά εργαζόμενοι σε αξιοκρατικά περιβάλλοντα, όπου μας δίνονται ευκαιρίες ανέλιξης. Και γιατί η παραμονή μας στο εξωτερικό είναι ταυτόσημη με την καταξίωση – είμαστε εκεί για να πετύχουμε.
Πώς σας αγγίζει η κρίση της Ελλάδας;
Αμεσα λόγω της οικογένειάς μου και φίλων. Επίσης, παρακολουθώ καθημερινά από το Διαδίκτυο τα πολιτικά και κοινωνικά τεκταινόμενα. Είναι θλιβερό, έπειτα από τέτοια βαθιά οικονομική και θεσμική κρίση, οι «προεστοί» του τόπου να μη θορυβούνται και να μην τολμούν το γενναίο βήμα της διάρρηξής τους με τα παλαιά, θεμελιωμένα συμφέροντα. Ισως τώρα να έχουμε μια ιστορική ευκαιρία για μια Ελλάδα πραγματικά ευρωπαϊκή. Νιώθω ότι η ελληνική κοινωνία ωρίμασε ξαφνικά, σαν να ξύπνησε από έναν εφιάλτη. Είδε όμως στον καθρέφτη το πραγματικό της πρόσωπο;
Σε τι ελπίζετε;
Στη θετική πλευρά των ανθρώπων. Στη σκληρή δουλειά και στην ανταμοιβή της. Στην κατάλυση της δημαγωγίας, του καιροσκοπισμού, του οχαδερφισμού, του λαϊκισμού.
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Και τα δύο. Αίσθημα που πραγματώνεται μέσα από τις μνήμες μας. Συνείδηση μέσα από την εκπαίδευση, την εθνική, γλωσσική και ιστορική κληρονομιά που λαμβάνει κανείς ζώντας στη μητροπολιτική Ελλάδα.
Γιατί φύγατε; Και με ποια προϋπόθεση θα γυρίζατε πίσω;
Εφυγα γιατί δεν μπορούσα να προχωρήσω. Ημουν «μικρός», ίσως και «λίγος» για το ελληνικό σύστημα, «ανίκανος» να προσφέρω αυτά που απαιτούσε ή να το «φοβίσω» ώστε να με πάρει στα σοβαρά. Το σύστημα στη Δανία μού έδωσε ευκαιρίες τις οποίες απέδειξα ότι αξίζω. Ο πόθος της επιστροφής είναι μεγάλος. Ως προϋπόθεση θα έβαζα τα αυτονόητα: ύστερα από ένα καλό… restart που θα διαγράψει νοσηρές καταστάσεις, η αξιοπρέπεια και η αξιοκρατία να είναι αυτά που θα πρυτανεύσουν.
Η δεύτερη χώρα σας σε τι σας επηρέασε;
Στη Δανία έμαθα να δοκιμάζω τις αντοχές μου, όπως και να διεκδικώ τα αυτονόητα, αυτά που η Ελλάδα μάς πλασάρει ως «παροχές». Ακόμη, πίστεψα στον εαυτό μου και στην καλή προαίρεση των γύρω μου. Η Δανία με εμπιστεύτηκε, μου έδωσε την ευκαιρία να ταξιδέψω σε όλο τον κόσμο αντιπροσωπεύοντάς τη σε πολλά fora διεθνώς, ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο τη δική μου οπτική της διαφορετικότητας και της αίσθησης του να είσαι πολίτης του κόσμου. Στους Δανούς εκτίμησα την απλότητα και την ανεπιτήδευτη ειλικρίνειά τους.
Ποια ελληνική συνήθειά σας κρατήσατε;
Από φοιτητής στο Αριστοτέλειο, είχα παράδοση τον σαββατιάτικο καφέ στην πόλη με φίλους. Αυτήν τη συνήθεια την κρατώ και εδώ, τώρα πια με την οικογένειά μου.
Ενα πρόσφατο ελληνικό έργο τέχνης που σας άγγιξε;
Με συναρπάζει το πάντρεμα διαφορετικών ρευμάτων στην ελληνική πολιτιστική δημιουργία – από τον Τσιτσάνη στους Stereo Nova, από τη Διδώ Σωτηρίου στον Μάρκαρη, από τον Φίνο στον Λάνθιμο, από τον Βάρναλη στον Καστοριάδη, από τον Βαμβακάρη στον Μητρόπουλο.
Εάν ήταν στο χέρι σας να αλλάξετε ένα πράγμα στην Ελλάδα, αυτό ποιο θα ήταν;
Δεν θέλω να δαιμονοποιήσω την ατομικότητα, αλλά μια πιο συλλογική συνείδηση θα μας έκανε ειλικρινά αλληλέγγυους και με πιο κοινά οράματα για τον τόπο.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Τα ζεστά απογεύματα στα νησιά με δροσερή βανίλια υποβρύχιο.
Ο Ελληνας ήρωάς μου.
Ο αδερφικός μου φίλος, ο Δημήτρης, από τη Θεσσαλονίκη. Η φιλία του με σημάδεψε ως προσωπικότητα και θα του είμαι αιώνια ευγνώμων για τις ατελείωτες συζητήσεις της φοιτητικής μας ζωής, συνήθως στο δρόμο για το σπίτι έπειτα από κλάμπινγκ. Μετά, ο Κωνσταντίνος Τζούμας, περσόνα της αστικής και κοσμοπολίτικης Αθήνας, γκουρού της αισθητικής και του αυτοσαρκασμού.