ρεπορτάζ: ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΛΑΚΑΣΑΣ, φωτογραφίες: Enri Canaj
«Συνεχίστετο ζιγκ ζαγκ, τη μετέωρη κίνηση. Νιώστε, εκφράστε τη συντριβή, αλλά και το δίλημμα. Πάντα όταν χάνουμε κάποιον σκεφτόμαστε “μήπως δεν του φέρθηκα καλά; Μήπως δεν έκανα αρκετά για να τον βοηθήσω; Μήπως δεν πρόλαβα να του πω συγγνώμη;”» λέει από το μικρόφωνο η Λυδία Κονιόρδου, απευθυνόμενη στις γυναίκες του Χορού. «Σπάσε το λαιμό, Βασίλη, Κωνσταντίνε κι εσύ. Μην κινείστε ακόμη, μόνο το κεφάλι σηκώνεται όταν ο άνθρωπος αρχίζει να συνειδητοποιεί τον εαυτό του», γυρίζει το βλέμμα και απευθύνεται προς τον ανδρικό Χορό. Η Φαίδρα και ο Ιππόλυτος είναι νεκροί, οι ζωντανοί μένουν πίσω να απορούν για τα λάθη που κάνει η ανθρώπινη φύση.
Η παρακολούθηση μιας πρόβας αποκαλύπτει σε κοινή θέα τους αρμούς της δουλειάς του σκηνοθέτη, του μουσικού, του φωτιστή, δίνει τη δυνατότητα στον θεατή της να διακρίνει τη δυναμική της υποκριτικής και της κίνησης των ηθοποιών όταν αναζητούν τα «κλειδιά» του ρόλου τους. Και όσο η πρεμιέρα πλησιάζει, τόσο ανεβαίνει η αδρεναλίνη της προετοιμασίας.
Στον «Ιππόλυτο» του Ευριπίδη -την πρώτη παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου που θα κάνει την προσεχή Παρασκευή και Σάββατο την κορυφαία στάση της στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, 60 χρόνια μετά την πρώτη παρουσίαση του έργου στον ίδιο χώρο το 1954-, η Λυδία Κονιόρδου παρουσιάζει μία τραγωδία για τη ζωή, για τον έρωτα, για το λάθος, για τη συγγνώμη. Πίσω από το ημικλινές σκηνικό κυριαρχεί η θάλασσα, όπου ασκούνται οι νέοι της πόλης, με αρχηγό τον Ιππόλυτο, τον γιο του βασιλιά Θησέα. Ο Ιππόλυτος, πιστός οπαδός της Αρτεμης και προσκολλημένος εμμονικά σε μια ιερή αγνότητα, απαξιώνει τις χαρές του έρωτα και αρνείται να αποδώσει τιμές στην Αφροδίτη. Για να τιμωρήσει τον Ιππόλυτο, η θεά του έρωτα πλέκει το δίχτυ της καταστροφής του, εμπνέοντας σφοδρό έρωτα για εκείνον στη μητριά του Φαίδρα, που προέρχεται από τόπους μακρινούς όπου κυριαρχούν το πάθος και η μαγεία. Το δίπολο των αξιών που συγκρούονται είναι ξεκάθαρο. Ο Ευριπίδης στήνει μια θεατρική παγίδα κλιμάκωσης του τραγικού, όπου οι θεοί οδηγούν τους ανθρώπους σε μια καταστροφική συνωμοσία σιωπής, στο αναπόφευκτο σφάλμα, στην τιμωρία, αλλά και στη συγχώρηση. Τη συγχώρηση που δίνει τελικά ο Θησέας στον γιο του Ιππόλυτο.
Η ανάγκη της προσήλωσης
«Ο άνθρωπος αγνοώντας το όλον της αλήθειας κάνει λάθη. Διότι δεν γνωρίζει ή δεν θέλει να δει τους συμπαντικούς νόμους, που επιτρέπουν στα αντίθετα να συνυπάρχουν. Eτσι, οι άνθρωποι παίρνουν αποφάσεις με μανία, απολυτότητα, αλαζονεία, και κάνουν σφάλματα επειδή δεν θέλουν να δουν ή υποτιμούν την αντίθετη οπτική», λέει στην «Κ» η Λυδία Κονιόρδου, σε ένα διάλειμμα καθώς έχει «οργώσει» με το μεγάφωνο στο χέρι τον ανοιχτό χώρο μέσα στο βουνό της Πεντέλης, όπου γίνεται η πρόβα με πιάτο-θέα την Αττική.
Eνας χώρος όμορφος, αλλά δύσκολος -με αρκετό κρύο και αέρα-, που σκληραγωγεί τους ηθοποιούς. «Το αρχαίο δράμα απαιτεί προσήλωση αλλά και εκπαίδευση πιο συστηματική και συγκεκριμένη σε σχέση με αυτό. Η εκπαίδευση των ανθρώπων του θεάτρου είναι ελλιπής σε αυτό τον τομέα και θα μπορούσαμε να πετύχουμε περισσότερα πράγματα εάν ήταν πιο στοχευμένη», μου επισημαίνει ο Νίκος Κουρής. Είναι η ένατη φορά του στην Επίδαυρο και η τρίτη με τη Λυδία Κονιόρδου. Δυσκολεύομαι να τον ακούσω. Ο αέρας είναι δυνατός, από το φυλάκιο του χώρου ακούγεται η φωνή του εκφωνητή στον μουντιαλικό προημιτελικό Γαλλίας-Γερμανίας, ενώ πάνω στη σκηνή βρίσκονται δύο κυρίες που κάνουν πρόβα τον ρόλο τους: η πανέμορφη Αφροδίτη της Μάρθας Φριτζήλα με το γαλάζιο εντυπωσιακό φόρεμα και η πανούργα τροφός τής Λήδας Πρωτοψάλτη -«είναι μία υπέροχη γριά, κινεί τα νήματα του έργου» μου λέει- ντυμένη στα καφέ.
«Ο Ιππόλυτος μπορεί να σου δώσει πολλή δύναμη να στηρίζεις κάτι που δεν είναι του συρμού, δεν είναι συνδεδεμένο με την ύλη», τονίζει ο Νίκος Κουρής. Και προσθέτει: «Ο Ιππόλυτος είναι ένα πρόσωπο ταυτισμένο με το πνεύμα, με την ευγένεια, με την ομορφιά, με το καθαρό».
Ο «Ιππόλυτος» του Εθνικού Θεάτρου θα παρουσιαστεί την επόμενη Παρασκευή και Σάββατο 25 – 26 Ιουλίου στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου και θα ακολουθήσει περιοδεία σε όλη τη χώρα.