Την ανάγκη λήψης μέτρων, αναγκαίων για την επιβίωση του κλάδου της ακτοπλοΐας, οι εταιρείες του οποίου βρίσκονται σε δυσχερή οικονομική θέση, τονίζει, μεταξύ άλλων, έρευνα του ΙΟΒΕ για τον κλάδο της ακτοπλοΐας, η οποία παρουσιάστηκε χθες σε εκδήλωση του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά. Σε αυτήν επισημαίνεται η σημαντική συνεισφορά του κλάδου στην οικονομία της χώρας, η οποία εκτιμάται ότι το 2013 ανήλθε σε 1,5 δισ. ευρώ, ενώ σε όρους απασχόλησης διαμορφώνεται σε 21,4 χιλιάδες θέσεις εργασίας, εκ των οποίων οι 5.000 αφορούν διοικητικές θέσεις στα γραφείων των εταιρειών του κλάδου.
Ωστόσο, ακόμα πιο σημαντική κρίνεται από το ΙΟΒΕ η έμμεση επίδραση των ακτοπλοϊκών εταιρειών στην οικονομία και ιδίως σε ό,τι αφορά τη συμβολή της στην ανάπτυξη του τουρισμού και του πρωτογενούς και μεταποιητικού τομέα στις νησιωτικές περιφέρειες της χώρας. Υπό αυτό το πρίσμα, η συνολική συνεισφορά του ακτοπλοϊκού κλάδου εκτιμάται ότι διαμορφώνεται σε 15,4 δισ. ευρώ, ή 8,5% του συνολικού ΑΕΠ της χώρας το 2013. Σε όρους απασχόλησης, αυτό μεταφράζεται σε 320.000 θέσεις εργασίας, ή το 8,9% της συνολικής απασχόλησης.
Με βάση την ανάλυση του ΙΟΒΕ, η ελληνική ακτοπλοΐα συγκαταλέγεται μεταξύ των μεγαλύτερων στην Ευρώπη, παρότι το 2013, οι εταιρείες του κλάδου δρομολόγησαν 57 πλοία, μέγεθος 40% χαμηλότερο σε σχέση με το αντίστοιχο των αρχών της προηγούμενης δεκαετίας. Αυτό οφείλεται εν μέρει και στην απόσυρση παλαιότερων πλοίων και αντικατάστασής τους από νέα μεγαλύτερης χωρητικότητας. Η μέση ηλικία του στόλου που εξυπηρετεί την πλειοψηφία της επιβατικής κίνησης από το λιμάνι του Πειραιά διαμορφώθηκε πέρυσι σε 11 έτη.
Ωστόσο, τα οικονομικά προβλήματα που έχουν συσσωρευτεί τα τελευταία χρόνια απειλούν τις εταιρείες του κλάδου. Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, από το 2010 και μετά η ζήτηση ακτοπλοϊκών υπηρεσιών υποχωρεί συνεχώς. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά την περίοδο 2009 – 2012, ο συνολικός αριθμός επιβατών περιορίστηκε σε 12,8 εκατ. από 16,8 εκατ., μια πτώση της τάξεως του 24%. Αντίστοιχα, ο αριθμός των Ι.Χ. αυτοκινήτων που διακινήθηκαν περιορίστηκε κατά 29% σε 1,7 εκατ. από 2,4 εκατ., ενώ ανάλογη πτώση 29% σημείωσε και η διακίνηση φορτηγών (618.000 από 868.000). Ταυτόχρονα με την πτώση της ζήτησης, αυξήθηκε κατακόρυφα το λειτουργικό κόστος, καθώς οι τιμές των καυσίμων σημείωσαν συνεχείς αυξήσεις τα τελευταία χρόνια, γεγονός που ζημίωσε σημαντικές τις εταιρείες. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, η σημερινή χρηματοοικονομική εικόνα του κλάδου είναι ιδιαίτερα δυσμενής, καθώς η ρευστότητα είναι περιορισμένη και η δανειακή πίεση υψηλή. Κατά συνέπεια, δημιουργούνται βάσιμα ερωτήματα για τη γενικότερη βιωσιμότητα ορισμένων επιχειρήσεων του κλάδου τα επόμενα χρόνια.
Το δεύτερο και σημαντικότερο αφορά την εφαρμογή διαρθρωτικών και κλαδικών πολιτικών προς την κατεύθυνση της παροχής μεγαλύτερης ευελιξίας στις επιχειρήσεις και μείωσης των λειτουργικών εξόδων. Προς αυτή την κατεύθυνση, το ΙΟΒΕ τόνισε την ανάγκη μείωσης του κόστους λειτουργίας των πλοίων, μέσω συνθέσεων πληρωμάτων που να ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες των πλοίων, ή με τη μείωση του χρόνου υποχρεωτικής δρομολόγησης στις τακτικές γραμμές, ενώ τόνισε την ανάγκη εξέτασης της δυνατότητας κατάργησης του επίναυλου, της μείωσης των λιμενικών τελών, όπου δεν υπάρχει ανταποδοτικότητα υπηρεσιών, ή ακόμα και να εξεταστεί η δυνατότητα μείωσης των συντελεστών ΦΠΑ στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια.
Σχολιάζοντας την έρευνα του ΙΟΒΕ, ο υπουργός Ναυτιλίας, κ. Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, επισήμανε ότι εντός των επόμενων εβδομάδων θα εκδοθεί προεδρικό διάταγμα για την καθιέρωση του ηλεκτρονικού εισιτηρίου, προκειμένου να τονωθεί η εμπορικότητα των ακτοπλοϊκών υπηρεσιών και να μειωθεί η γραφειοκρατία. Παράλληλα, τόνισε ότι το υπουργείο κατάργησε μια σειρά περιττών εκπτώσεων ναύλων, διατηρώντας μόνο εκείνες που αφορούν κοινωνικά ευπαθείς ομάδες, ενώ παράλληλα δόθηκε η δυνατότητα στους ακτοπλόους να μειώσουν τα λειτουργικά τους κόστη κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου, όπου υπάρχει περιορισμένη ζήτηση ακτοπλοϊκών υπηρεσιών, καθώς μειώθηκαν οι προϋποθέσεις δρομολόγησης πλοίων και το όριο ηλικίας για όλες τις κατηγορίες πλοίων. Ωστόσο, ο κ. Βαρβιτσιώτης ήταν αρνητικός σε μια πιθανή μείωση του ΦΠΑ στα εισιτήρια, επικαλούμενος άλλους κλάδους, όπου η μείωση του ΦΠΑ δεν συνοδεύτηκε από την προσδοκώμενη μείωση των τιμών.