Χωρίς ελευθερία του λόγου δεν νοείται δημοκρατική χώρα. Το Σύνταγμα υφίσταται για να προστατεύει και τις απόψεις που ενοχλούν («καθένας μπορεί να εκφράζει και να διαδίδει προφορικά, γραπτά και διά του Τύπου τους στοχασμούς του τηρώντας τους νόμους του κράτους»). Ο κόσμος δεν κινδυνεύει από τις ιδέες, κινδυνεύει από τις πράξεις, αφού η ίδια η κοινωνία καλλιεργεί άμυνες ώστε ιδεολογήματα απεχθή και ακραία να μη βρίσκουν ευήκοα ώτα. Τώρα, πώς μπορεί κανείς να κρατήσει αποστάσεις από την εκτεταμένη παραπληροφόρηση, τις ψευδείς ειδήσεις, την προπαγάνδα, την κινδυνολογία, την καταστροφολογία, είναι ένα ερώτημα. Αλλά χωρίς την αναγνώριση του δικαιώματος του άλλου να εκφράζει την άποψή του δεν μπορεί να υπάρξει σεβασμός στη διαφορετικότητα. Ακόμη και κρίσεις οχληρές, παράδοξες, πρέπει να μπορούν να ακουστούν. Εν ολίγοις, αντί να απαγορεύσουμε σε κάποιον να τις εκφράσει, θα έπρεπε να κάνουμε ό,τι κι αυτός, να εκφράσουμε τις δικές μας. Η ελευθερία μας αρχίζει με την αναγνώριση της ελευθερίας των άλλων.
Ομως πολύ συχνά μπαίνουν όρια και απαγορεύσεις και κόκκινες γραμμές (ο εκχυδαϊσμός του δημόσιου λόγου δεν σημαίνει ότι απολαμβάνουμε πλήρως το δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης), λογοκρίνονται ή διώκονται πρόσωπα για απόψεις τολμηρές, για σατιρικά μπλογκ, για αποκαλύψεις ανεπιθύμητες… Ή, από την άλλη μεριά, σημειώνονται ενέργειες που καταργούν αυτό το δικαίωμα, όχι μόνο από άτομα δεδηλωμένα αυταρχικά που δεν το τιμούν, αλλά και από εκείνους που θεωρητικά μάχονται για την προστασία του…
Μια απόπειρα να ανακοπεί η φωνή, να κουρελιαστεί η γνώμη έγινε προ ημερών με την πυρπόληση των γραφείων του free press εβδομαδιαίου φύλλου Athens Voice. Ομάδα του αναρχικού χώρου ανέλαβε την ευθύνη για τη «μικρή εμπρηστική παρέμβαση», η οποία συμπτωματικά κατέστρεψε ολοσχερώς τα γραφεία του εντύπου, που δεν δείχνει να ευθυγραμμίζεται με κανένα στρατόπεδο, μνημονιακό ή αντιμνημονιακό, μόνο παλεύει να αποδομήσει νοσηρά σύνδρομα. Στην προκήρυξή της η ομάδα αναφέρεται (έχει κάθε δικαίωμα να το κάνει) στην «άγρια επίθεση που έχουν εξαπολύσει κράτος και αφεντικά σε εργαζόμενους και άνεργους» και χαρακτηρίζει το έντυπο «σκουπίδι που κατασκευάζει μια απολίτικη μάζα πειθήνιων κανίβαλων», «φυλλάδα που συμμετέχει στην καθεστωτική προπαγάνδα για την κατάργηση της κυριακάτικης αργίας, για την επιβολή νυχτερινής εργασίας στα εμπορικά καταστήματα (Λευκές Νύχτες)…». Το πρόβλημα είναι ότι δεν περιορίζεται στην άποψη -και τη διάδοσή της μέσω της αναρτημένης προκήρυξης-, αλλά προχωρά και σε μια «εμπρηστική παρέμβαση», που αλλάζει το πλαίσιο αναφοράς – δεν μιλάμε πλέον για ελευθερίες, διαφορετικότητα και δημοκρατία…
Τα όρια της τελευταίας στενεύουν σε εποχές κρίσεις. Οι συνθήκες είναι σκληρές, οι φωνές οργισμένες, οι πράξεις φλογισμένες, η επιθυμία για λύτρωση εναγώνια, στοιχεία που ενίοτε συνθλίβουν την ανεμπόδιστη έκφραση γνώμης, όπως και άλλες αξίες, του μέτρου, της νηφαλιότητας, της ορθοφροσύνης, της ειρηνικής διαμαρτυρίας. Από τα ερείπιά τους ξεπροβάλλουν φαντάσματα. Αν θα μεταμορφωθούν σε ακτινοβόλους σωτήρες ή σε τρομακτικά είδωλα εξαρτάται από τις ευρύτερες εξελίξεις, αλλά και από την αναγνώριση της αυτονομίας της συνείδησης των άλλων, από την απόσταση ανάμεσα στην ελευθερία και τη συνύπαρξη.